Khi một năm sắp khép lại, tôi thường dành thời gian để nhìn lại sự phát triển của bản thân, những thành tựu đạt được và cả những bài học quý giá. Trong quá trình này, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu, giúp tôi sắp xếp suy nghĩ, theo dõi tiến độ và tìm ra những mô hình trong thói quen của mình. Việc tổng kết cuối năm bằng công nghệ không chỉ giúp ích cho việc phản tư cá nhân mà còn định hướng rõ ràng hơn cho các mục tiêu sắp tới, củng cố con đường phát triển bản thân.
I. Ghi nhận thành công và thất bại: Nền tảng của sự tiến bộ
Mỗi năm trôi qua, dù thành công hay không, đều chất chứa những thắng lợi và mất mát. Việc thừa nhận cả hai điều này là cực kỳ quan trọng để định lượng sự tiến bộ của chúng ta.
Khi thực hiện đánh giá cuối năm, tôi nhanh chóng ghi lại những thành công lớn nhất và những thất bại đáng chú ý. Thông thường, tôi sẽ làm điều này trong Notion bằng cách sử dụng các gạch đầu dòng (bullet points). Tôi cũng cố gắng nhìn nhận những “thất bại” như những bài học kinh nghiệm và tìm hiểu xem mình có thể làm gì để năm tiếp theo tốt đẹp hơn. Đây là bước đầu tiên để tự đánh giá bản thân hiệu quả, giúp ta nhìn nhận khách quan về hành trình đã qua.
II. Tối ưu năng suất với ứng dụng: Hành trình xuyên suốt năm
Tôi dựa vào nhiều ứng dụng khác nhau để duy trì sự ngăn nắp và theo dõi tiến độ của mình. Ví dụ, tôi sử dụng Things 3 để tổ chức công việc hàng ngày và Strong để theo dõi quá trình tập gym. Việc xem lại dữ liệu từ các ứng dụng này là một cách tuyệt vời để xác định mức độ hiệu quả của bạn trong suốt cả năm, vì bạn có thể thấy mọi thứ đã hoàn thành.
Xem lại thông tin lịch sử trên ứng dụng Things 3 để đánh giá năng suất cá nhân
Khi xem xét dữ liệu lịch sử, tôi thường suy nghĩ về cách các thói quen hàng ngày đã đóng góp vào mục tiêu của mình. Tôi thích sống theo triết lý “săn linh dương và ghi chú chuột đồng”; nếu tôi nhận thấy mình đã dành quá nhiều thời gian cho các nhiệm vụ không tạo ra giá trị đột phá, tôi biết rằng cần phải có sự thay đổi trong năm tới. Nếu tôi đã có một năm đặc biệt tốt đẹp, tôi cũng có thể xem xét dữ liệu lịch sử để xác định những yếu tố đóng góp lớn nhất vào thành công đó. Đây là một phương pháp phản tư giúp cải thiện hiệu suất cá nhân liên tục.
III. Đánh giá mục tiêu đã đặt ra: Giữa kỳ vọng và thực tế
Trong vài năm gần đây, tôi đã đặt ra 3-4 mục tiêu mà mình muốn đạt được trong năm tiếp theo. Tuy nhiên, những mục tiêu này thường thay đổi. Đôi khi, tôi sẽ có thêm thông tin mới và cân nhắc một cách tiếp cận khác; những lúc khác, tôi nhận ra rằng các mục tiêu mình đặt ra đơn giản là không đủ ý nghĩa đối với bản thân.
Các yếu tố bên ngoài đôi khi cũng có thể ảnh hưởng đến mục tiêu của tôi. Năm 2020 là một ví dụ điển hình cho điều này, mặc dù phải thừa nhận rằng tôi vẫn đạt được phần lớn những gì mình muốn vào đầu năm. Bất kể mục tiêu của tôi có thay đổi hay không, tôi vẫn thích đánh giá giữa ý định và kết quả. Tôi thường tự hỏi liệu mình có hài lòng khi đạt được hay không đạt được một mục tiêu; nếu câu trả lời là không vì bất kỳ lý do nào, tôi sẽ viết về lý do đó.
IV. Lập danh sách công việc cho quy trình đánh giá: Sắp xếp mọi thứ
Quá trình tự đánh giá cuối năm của tôi rất toàn diện và đôi khi mất vài tuần. Để tránh cảm giác bị quá tải, tôi thường tạo các mục việc cần làm để tập trung vào từng lĩnh vực cụ thể. Trong khi Things 3 rất tuyệt vời cho các nhiệm vụ ngắn hạn, tôi thường sử dụng Todoist cho các mục dài hạn.
Ứng dụng không quá quan trọng ở đây; tất cả là về sở thích cá nhân. Lý do tôi thích Todoist là bạn có thể gõ một ngày và đặt thời hạn hoàn thành mà không cần nhấp nhiều nút.
Vì tôi thường bắt đầu các đợt đánh giá vào cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11, tôi thường đặt thời hạn hoàn thành mọi thứ muộn nhất là giữa tháng 12. Điều này giúp tôi duy trì sự tập trung và đảm bảo hoàn thành việc tổng kết cuối năm một cách có hệ thống.
V. Tối ưu hóa quy trình với mẫu (template): Đơn giản hóa sự phức tạp
Khi mới làm quen với việc tự đánh giá hàng năm, tôi luôn sử dụng các mẫu (template) để giữ cho các đánh giá của mình được tổ chức hơn. Làm như vậy là một ý tưởng tuyệt vời nếu bạn không biết bắt đầu từ đâu; chỉ cần điền vào từng khu vực, bạn sẽ có một bản đánh giá cuối năm toàn diện.
Theo ý kiến của tôi, Notion là ứng dụng tốt nhất cho các mẫu đánh giá cuối năm, và tôi đặc biệt thích mẫu “Year in Review” của Chichi. Bạn có thể đánh giá năm của mình theo nhiều danh mục bằng cách chấm điểm sao, và cũng có thể đề cập đến những điểm nổi bật của bạn.
Tạo mẫu đánh giá cuối năm hiệu quả trên Notion
Khi sử dụng các mẫu, tôi cũng thích thêm các khía cạnh khác – chẳng hạn như những bài hát yêu thích của tôi. Nếu trang web hoặc dịch vụ yêu thích của bạn không có tính năng tổng kết cuối năm kiểu Spotify Wrapped, đây là cách gần nhất để bạn có thể làm được điều đó.
VI. Khai thác sức mạnh AI cho cái nhìn chuyên sâu: Trợ thủ đắc lực
Bạn có thể làm rất nhiều điều thú vị với ChatGPT. Nó chắc chắn không phải là một sự thay thế cho tương tác của con người, nhưng tôi thích cách tôi có thể nhận được một góc nhìn cân bằng. Việc tìm kiếm lời khuyên về đánh giá cuối năm của tôi trên các nền tảng mạng xã hội như Reddit có thể hiệu quả, nhưng thường mang lại nhiều điều tiêu cực hơn tích cực.
Khi tôi đã hoàn thành đánh giá hàng năm của mình, tôi yêu cầu ChatGPT xem xét chúng dựa trên các mục tiêu ban đầu của tôi. Nếu mục tiêu của tôi thay đổi trong năm, tôi sẽ giải thích lý do của mình.
Gợi ý đánh giá cuối năm từ ứng dụng ChatGPT
Tôi yêu cầu ChatGPT trung thực nhất có thể và đưa ra các đề xuất riêng về những gì nó sẽ cải thiện.
Tôi sử dụng thông tin này để định hướng khi tôi đặt mục tiêu cho 12 tháng tiếp theo. Việc tích hợp AI vào quy trình đánh giá cuối năm là một xu hướng công nghệ nổi bật, giúp chúng ta có cái nhìn khách quan và đa chiều hơn.
VII. Khám phá kho lưu trữ và danh sách chờ (backlog): Tìm lại những ý tưởng bị lãng quên
Ngoài việc hoàn thành các nhiệm vụ khác nhau trong danh sách việc cần làm của mình, tôi đôi khi còn lưu trữ thông tin hoặc giữ nó trong danh sách chờ (backlog). Vì vậy, như một phần của đánh giá hàng năm, tôi thường xem lại các kho lưu trữ và danh sách chờ của mình để tìm kiếm ý tưởng.
Tôi làm điều này vì hai lý do:
- Để tìm các ý tưởng có thể đã bị lãng quên.
- Để xác định những điều có thể tôi đã làm khác đi nếu nhìn lại.
Một số công cụ phần mềm sẽ cho phép bạn xem lại các kho lưu trữ của mình, và tôi cũng khuyên bạn nên tạo một trang backlog trong Google Docs hoặc Notion nếu bạn không có quyền truy cập vào tính năng này. Thói quen đơn giản này đã giúp tôi khám phá lại những ý tưởng bị lãng quên và biến chúng thành những điều ý nghĩa.
VIII. Trả lời các câu hỏi sâu sắc: Phản tư tự thân
Trong khi nhiều bản tự đánh giá cuối năm chỉ tập trung vào các tuyên bố khách quan, tôi thích đi sâu hơn và tự đặt cho mình những câu hỏi nghiêm túc. Làm như vậy có xu hướng khiến tôi suy nghĩ sâu sắc, và vì giờ đây tôi có mức độ tự nhận thức tốt, tôi có thể đưa ra những phản hồi hợp lý.
Đôi khi, tôi sẽ yêu cầu ChatGPT đặt những câu hỏi này cho tôi. Ví dụ, tôi đã sử dụng lời nhắc này như một phần của đánh giá năm 2024 của mình:
Hãy cho tôi 10 câu hỏi gợi mở để hỏi trong bản đánh giá cuối năm của tôi. Hãy đi sâu và nghiêm túc nhất có thể.
Một số câu hỏi hữu ích nhất mà nó đã hỏi là:
- Tôi đã thiếu sót ở đâu so với kỳ vọng của mình, và những mẫu hình hoặc niềm tin tiềm ẩn nào đã góp phần vào điều đó?
- Khi nào tôi cảm thấy thỏa mãn nhất, và điều đó tiết lộ gì về giá trị và ưu tiên của tôi?
- Nếu năm 2024 là năm cuối cùng trong đời, tôi sẽ tự hào về điều gì, và tôi sẽ ước mình đã làm gì khác đi?
- Những nỗi sợ hãi, bất an hay nghi ngờ nào đã kìm hãm tôi, và làm thế nào tôi có thể đối mặt hoặc giải quyết chúng vào năm 2025?
Ngoài các công cụ AI, bạn cũng có thể sử dụng các mẫu với các câu hỏi cài đặt sẵn để đạt được kết quả tương tự.
Theo quan điểm của tôi, các bản tự đánh giá cuối năm là rất quan trọng trong việc giúp bạn đạt được những mục tiêu lớn nhất của mình. Dành thời gian để lập kế hoạch cho chúng là điều cần thiết, và tôi sử dụng công nghệ để hỗ trợ điều này theo nhiều cách khác nhau. Hãy bắt đầu hành trình tự đánh giá và phát triển bản thân với công nghệ ngay hôm nay để có một năm mới đột phá!
