Trong thời đại số hóa hiện nay, việc dành hàng giờ mỗi ngày trước màn hình máy tính, điện thoại hay máy tính bảng đã trở thành một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống, dù là để làm việc, học tập hay giải trí. Hệ quả là đôi mắt của chúng ta liên tục phải đối mặt với áp lực lớn. Nhận thức được vấn đề này, hầu hết các nhà sản xuất thiết bị công nghệ hiện đại đều tích hợp sẵn các tính năng bảo vệ mắt, hứa hẹn mang lại sự thoải mái và giảm căng thẳng cho thị lực. Tuy nhiên, liệu những tính năng này có thực sự hiệu quả như quảng cáo? Để tìm kiếm câu trả lời, tôi đã dành 21 ngày liên tục trải nghiệm và sống hoàn toàn dựa vào các chế độ bảo vệ mắt tích hợp trên những thiết bị cá nhân của mình. Bài viết này sẽ chia sẻ những phát hiện, lợi ích và cả những hạn chế mà tôi đã trải qua, nhằm cung cấp cái nhìn khách quan và toàn diện về công cụ chăm sóc mắt kỹ thuật số sẵn có này.
Bộ Công Cụ Chăm Sóc Mắt Kỹ Thuật Số Của Tôi
Trong suốt quá trình thử nghiệm này, tôi đã tận dụng ba tính năng bảo vệ mắt phổ biến và dễ tiếp cận trên các thiết bị của mình. Đầu tiên, Eye Comfort Shield trên điện thoại Samsung của tôi luôn được bật. Tính năng này hoạt động liên tục, giúp giảm lượng ánh sáng xanh phát ra từ màn hình và tự động điều chỉnh nhiệt độ màu để mắt cảm thấy dễ chịu hơn. Tương tự, tôi cũng kích hoạt và giữ nguyên chế độ Night Light trên chiếc laptop HP chạy Windows 11 của mình. Mặc dù Night Light thường điều chỉnh màn hình sang tông màu ấm hơn vào buổi tối, tôi đã cài đặt để nó duy trì trạng thái “ấm” này suốt cả ngày, đảm bảo giảm thiểu ánh sáng xanh liên tục.
Vào ban đêm, để tăng cường bảo vệ, tôi còn bật thêm Chế độ thang độ xám (Grayscale Mode) trên thiết bị Samsung Galaxy của mình. Sử dụng Bixby Routines, tôi đã thiết lập để màn hình điện thoại tự động chuyển sang hoàn toàn đơn sắc ngay khi đến giờ đi ngủ.
Mặc dù những tính năng này có tên gọi cụ thể trên thiết bị của tôi, chức năng tương tự cũng được cung cấp rộng rãi dưới nhiều tên khác nhau trên các thương hiệu khác. Ví dụ, thay vì Eye Comfort Shield trên hầu hết các thiết bị Samsung, bạn sẽ tìm thấy Night Shift trên các sản phẩm của Apple như Mac, iPhone hoặc iPad, hoặc một tùy chọn chung hơn như “Blue Light Filter”.
Màn hình cài đặt tính năng Night Shift trên máy tính Mac, hiển thị tùy chọn điều chỉnh nhiệt độ màu và lịch trình hoạt động.
Ngay cả khi thiết bị của bạn không có sẵn các tính năng này, vẫn có nhiều ứng dụng bên thứ ba hiệu quả có thể mang lại hiệu quả tương tự trên cả điện thoại và máy tính, chẳng hạn như Twilight – một trong những ứng dụng lọc ánh sáng xanh hàng đầu, hay f.lux – một ứng dụng nổi tiếng giúp điều chỉnh màu sắc màn hình theo chu kỳ ngày đêm.
Xuyên suốt 21 ngày thử nghiệm, tôi tập trung theo dõi ba yếu tố chính: kiểu hình giấc ngủ của mình, mức độ thoải mái tổng thể của mắt, và cách những thay đổi này ảnh hưởng đến thói quen sử dụng màn hình của tôi.
Ấn Tượng Ban Đầu Sau Vài Ngày Sử Dụng
Trước khi bắt đầu thử nghiệm này, tôi đã từng thử qua một vài loại kính lọc ánh sáng xanh. Có rất nhiều lựa chọn trên thị trường, từ những loại được bác sĩ khuyên dùng đến các sản phẩm thương mại. Vì không có bất kỳ vấn đề thị lực nào, tôi luôn gặp khó khăn khi đeo kính đủ lâu để đánh giá xem chúng có thực sự hiệu quả hay không. Chúng thường tạo cảm giác khá vướng víu – gần giống như việc trùm một cái túi lên đầu – và cuối cùng tôi thường để chúng vắt trên tóc thay vì đeo đúng cách để bảo vệ mắt.
Ngược lại với kính, việc sử dụng các tính năng chống ánh sáng xanh tích hợp mang lại trải nghiệm liền mạch và không gây phiền toái, đặc biệt đối với một người không thường xuyên đeo kính như tôi. Sau khi được kích hoạt, các tính năng này hoạt động âm thầm trong nền mà không yêu cầu bất kỳ phụ kiện vật lý bổ sung nào.
Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng việc làm quen với các tính năng này cần một chút thời gian. Đối với những ai đã quen với màn hình sáng, màu trắng rực rỡ, việc chuyển sang tông màu ấm hơn và hình ảnh đơn sắc có thể gây cảm giác khó chịu ban đầu. Lúc đầu, mọi thứ trông có vẻ “lệch lạc”, nhưng tôi dần dần thích nghi được – ít nhiều là vậy – chỉ sau vài ngày. Sự giảm căng thẳng mắt rõ rệt trong những ngày đầu đó đã tạo động lực lớn để tôi kiên trì với chương trình này.
Trong số các tính năng đã thử, chế độ thang độ xám (Grayscale) là yếu tố thay đổi cuộc chơi lớn nhất. Khi màn hình chuyển sang đơn sắc, các nền tảng mạng xã hội bỗng trở nên kém hấp dẫn hơn đáng kể, điều này tự nhiên giúp tôi giảm thời gian sử dụng điện thoại vào ban đêm. Hơn nữa, các video trên Netflix cũng tự động tắt hình ảnh ngay khi chế độ thang độ xám được kích hoạt vào giờ đi ngủ đã định trước của tôi – bạn vẫn có thể nghe thấy nhân vật nói chuyện, nhưng không thể nhìn thấy hình ảnh. Tất cả những thay đổi này đã góp phần cải thiện rõ rệt thói quen giấc ngủ của tôi.
Sự Đánh Đổi Giữa Thoải Mái Và Độ Rõ Nét
Việc sử dụng các tính năng tích hợp này đã giúp giảm đáng kể sự căng thẳng cho đôi mắt của tôi. Nó thậm chí còn giúp tôi dễ dàng đi vào giấc ngủ sớm hơn và giúp mắt tôi tránh khỏi những áp lực không đáng có, vì việc sử dụng thiết bị vào ban đêm trở nên khó khăn hơn nhiều. Tuy nhiên, sự thoải mái mới này cũng đi kèm với một cái giá.
Đến tuần thứ ba của thử nghiệm, tôi nhận thấy rằng việc tiếp xúc với màn hình sáng, màu trắng rực rỡ trở nên khó chịu hơn rất nhiều. Sau khi dành phần lớn thời gian sử dụng các thiết bị đã lọc ánh sáng xanh, việc chuyển sang màn hình không lọc – chẳng hạn như theo dõi các slide thuyết trình của giáo viên trên lớp – trở nên vô cùng khó khăn. Mắt tôi cảm thấy đau hơn nhiều so với trước khi tôi bắt đầu sử dụng các tính năng này.
Mặc dù ánh sáng ấm rất tốt cho việc đọc sách ban ngày hoặc vào đêm khuya, nhưng nó lại kém hiệu quả hơn trong môi trường cực kỳ sáng. Độ tương phản giảm thường khiến tôi phải nheo mắt nhiều hơn, trớ trêu thay lại dẫn đến căng thẳng mắt lớn hơn và làm mất đi toàn bộ mục đích của các tính năng này.
Các tác vụ đòi hỏi độ chính xác hình ảnh cao, như chỉnh sửa ảnh, là một thử thách khác. Tôi buộc phải tắt các tính năng bảo vệ mắt vì cài đặt mạnh mẽ mà tôi đã chọn làm biến dạng màu sắc, khiến mọi thứ trông bị ám vàng quá mức. Kết quả cũng khác nhau tùy thuộc vào thiết bị của tôi. Tôi nhận thấy rằng các thiết bị có màn hình OLED xử lý các điều chỉnh này tốt hơn so với màn hình LCD.
Bàn tay đang cầm điện thoại thông minh hiển thị các ứng dụng chỉnh sửa ảnh, minh họa khó khăn khi thực hiện tác vụ đòi hỏi độ chính xác màu với chế độ lọc ánh sáng xanh.
Nhìn chung, chế độ thang độ xám và tông màu ấm thường không phù hợp cho hầu hết các hoạt động đòi hỏi nhiều hơn là chỉ đọc văn bản, chẳng hạn như xem video trực tuyến độ phân giải cao.
Những Bài Học Rút Ra Và Khuyến Nghị
Tôi bắt đầu thử nghiệm này với hy vọng tìm ra một giải pháp dứt điểm cho tình trạng mỏi mắt dai dẳng mà tôi đã cố gắng khắc phục bằng vô số cặp kính lọc ánh sáng xanh. Tuy nhiên, điều tôi khám phá ra là những tính năng tích hợp này không phải là một giải pháp “một cỡ cho tất cả”. Mặc dù hữu ích, chúng sẽ không hoàn toàn giải quyết mọi vấn đề khó chịu liên quan đến màn hình của bạn. Trên thực tế, việc sử dụng quá tích cực ngay từ đầu đã mang lại những thách thức riêng.
Đôi mắt của tôi có lẽ sẽ tốt hơn nếu tôi sử dụng các tính năng này một cách chọn lọc – cho một số tác vụ nhưng không phải tất cả – điều chỉnh cường độ lọc tùy thuộc vào tình huống, và bổ sung chúng bằng các chiến lược khác để tránh mỏi mắt, chẳng hạn như quy tắc 20-20-20 (nhìn vào một vật cách xa 6 mét trong 20 giây cứ sau mỗi 20 phút sử dụng màn hình). Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng các bộ lọc này, hãy thử nghiệm với các cài đặt để tìm ra sự cân bằng phù hợp nhất với nhu cầu của mình. Đừng mong đợi chúng sẽ loại bỏ hoàn toàn mọi căng thẳng mắt.
Mặc dù mục tiêu chính của tôi là giảm mỏi mắt, tôi đã khám phá ra một lợi ích bất ngờ: thói quen giấc ngủ được cải thiện. Thông thường, tôi sẽ dành những buổi tối muộn để lướt YouTube hoặc xem Netflix, thường là cho đến sau 1 giờ sáng, trước khi ngủ thiếp đi. Trong suốt 21 ngày thử nghiệm này, tôi gần như luôn tuân thủ giờ đi ngủ của mình, điều này đã cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ của tôi. Bạn cũng có thể trải nghiệm những lợi ích bất ngờ tương tự nếu bạn thử các tính năng này.
Một điều chắc chắn là: những cài đặt tích hợp sẵn, miễn phí này cực kỳ hiệu quả cho việc chăm sóc mắt kỹ thuật số cơ bản. Mặc dù nhiều người xem nhẹ lợi ích của các bộ lọc ánh sáng xanh, tôi nhận thấy sự thoải mái của mắt được cải thiện và sự cám dỗ “doom-scroll” giảm đi là rất rõ ràng.
Khi được sử dụng một cách có ý thức, các tính năng bảo vệ mắt tích hợp trên thiết bị của chúng ta thực sự có thể tạo ra sự khác biệt. Dù mục tiêu của bạn là giảm mỏi mắt, cải thiện giấc ngủ hay hạn chế nghiện màn hình, những công cụ này rất đáng để khám phá. Và phần tốt nhất là? Chúng đã có sẵn ngay trong tầm tay bạn.
Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn về các tính năng bảo vệ mắt tích hợp trong phần bình luận dưới đây!
