Bạn vẫn đang sử dụng những mật khẩu dễ đoán như “123456” hay năm sinh của mình? Đã đến lúc thay đổi! Việc dùng mật khẩu yếu hoặc phổ biến là một trong những nguyên nhân chính khiến bạn dễ bị tấn công mạng và mất dữ liệu cá nhân. Trong kỷ nguyên số, bảo vệ thông tin trực tuyến trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. May mắn thay, bạn hoàn toàn có thể nâng cao khả năng bảo mật mật khẩu của mình một cách dễ dàng và hiệu quả bằng cách áp dụng các bước sau, đặc biệt là với sự hỗ trợ của một trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp.
1. Nhận Thức Về Vấn Đề Bảo Mật Mật Khẩu Yếu
Bước đầu tiên để cải thiện an ninh mật khẩu là thừa nhận rằng thói quen hiện tại của bạn có thể chưa đủ an toàn. Nhưng làm thế nào để biết liệu bạn có đang gặp vấn đề bảo mật mật khẩu hay không? Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo rõ ràng cho thấy bạn đang đối mặt với rủi ro:
- Bạn sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản khác nhau.
- Bạn ghi lại mật khẩu vào sổ tay, ghi chú trên máy tính hoặc nơi công khai.
- Mật khẩu của bạn chứa thông tin cá nhân dễ đoán như tên, ngày sinh, số điện thoại.
- Bạn chọn những mật khẩu quá đơn giản, dễ nhớ hoặc là các từ thông dụng.
Nếu bất kỳ dấu hiệu nào trong số đó đúng với bạn, thói quen mật khẩu hiện tại đang đặt bạn vào tình thế rủi ro nghiêm trọng. Khi đã nhận diện được vấn đề, đã đến lúc biến các mật khẩu của bạn trở nên mạnh mẽ và an toàn hơn đáng kể.
2. Lựa Chọn Một Trình Quản Lý Mật Khẩu Uy Tín
Sau khi nhận thức được vấn đề, bước tiếp theo là để công nghệ thực hiện phần việc nặng nhọc. Chúng ta không còn ở thời kỳ đầu của internet khi hầu hết mọi người chỉ có một vài tài khoản. Hiện tại, bạn có thể có hàng chục, thậm chí hàng trăm tài khoản trực tuyến, và một trình quản lý mật khẩu là công cụ tối quan trọng để theo dõi tất cả các mật khẩu duy nhất đó.
Nói một cách đơn giản, trình quản lý mật khẩu là một ứng dụng lưu trữ tất cả thông tin đăng nhập của bạn trong một kho lưu trữ được mã hóa an toàn. Nó cung cấp một cách thuận tiện và bảo mật hơn để lưu trữ và tạo mật khẩu. Đây sẽ là vị trí trung tâm nơi bạn lưu trữ mật khẩu cho tất cả các tài khoản. Ngoài ra, các trình quản lý mật khẩu hiện đại có thể tạo ra các mật khẩu mạnh và an toàn, đồng thời bao gồm các tính năng như chia sẻ mật khẩu để tăng thêm sự tiện lợi.
Có rất nhiều trình quản lý mật khẩu có sẵn trên thị trường. Các tùy chọn nổi bật bao gồm Bitwarden, Dashlane, 1Password, NordPass và ProtonPass—tất cả đều cung cấp các tính năng cần thiết mà bạn nên tìm kiếm ở một trình quản lý mật khẩu đáng tin cậy.
Các logo ứng dụng quản lý mật khẩu như LastPass, Bitwarden, Dashlane hiển thị trên màn hình điện thoại thông minh, minh họa giải pháp lưu trữ mật khẩu an toàn
3. Thiết Lập Trình Quản Lý Mật Khẩu Của Bạn
Khi bạn đã quyết định chọn một trình quản lý mật khẩu phù hợp, đã đến lúc thiết lập nó. Hãy bắt đầu bằng cách tạo một mật khẩu chính (Master Password) mạnh, đây là mật khẩu bạn sẽ sử dụng để mở khóa trình quản lý mật khẩu của mình. Mật khẩu chính là mật khẩu duy nhất bạn cần nhớ, vì vậy hãy đảm bảo nó dài, độc đáo và khó đoán—tuyệt đối không dùng ngày sinh hay tên thú cưng.
Cách tiếp cận tốt nhất là sử dụng một cụm mật khẩu (passphrase), điều này sẽ giúp bạn tránh các lỗi phổ biến khi thiết lập trình quản lý mật khẩu. Một cụm mật khẩu là một chuỗi các từ thường dài hơn một mật khẩu thông thường được sử dụng để xác thực. Hãy nghĩ ra một câu độc đáo và dễ nhớ, sau đó biến tấu một vài chữ cái bằng các ký tự đặc biệt ở đây đó để tạo thành một mật khẩu chính mạnh. Ví dụ, “1Lik3Sunshine$Over-Mountains42” là một cụm mật khẩu dài, dễ nhớ và bao gồm số, ký hiệu, chữ thường và chữ hoa.
Giao diện ứng dụng NordPass trên máy tính để bàn hiển thị danh sách các mật khẩu đã lưu và thanh điều hướng bên trái, minh họa cách tổ chức và truy cập thông tin đăng nhập
Hãy đảm bảo thiết lập một email khôi phục, điều này sẽ giúp bạn lấy lại quyền truy cập nếu bạn quên mật khẩu chính. Cuối cùng, cài đặt các ứng dụng của trình quản lý mật khẩu lên thiết bị của bạn. Hãy cài đặt các ứng dụng dành cho máy tính để bàn và thiết bị di động, và nếu có, cài đặt tiện ích mở rộng trình duyệt (browser extension) cho trình duyệt máy tính mà bạn ưu tiên sử dụng.
Cài đặt hẹn giờ tự động khóa trong Proton Pass được đặt là mười phút, một tính năng quan trọng để tăng cường bảo mật trình quản lý mật khẩu
4. Bắt Đầu Di Chuyển Mật Khẩu Hiện Có
Hầu hết các trình quản lý mật khẩu tốt nhất đều cung cấp các cách để giúp bạn nhập mật khẩu từ trình duyệt hoặc các trình quản lý mật khẩu khác. Tuy nhiên, nếu bạn bắt đầu từ đầu, bạn chỉ có thể thêm các mật khẩu hiện có của mình theo cách thủ công.
Nếu bạn có nhiều tài khoản, đừng cảm thấy áp lực phải thêm tất cả cùng một lúc—bạn có thể di chuyển một vài tài khoản mỗi ngày. Cách tiếp cận tốt nhất là bắt đầu với các tài khoản quan trọng nhất của bạn, như email, ngân hàng, mạng xã hội, các trang web mua sắm và các tài khoản liên quan đến công việc.
Đối với các trang web còn lại, bạn có thể từ từ để trình quản lý mật khẩu của mình tự động lưu thông tin đăng nhập khi bạn truy cập bất kỳ trang nào và đăng nhập hoặc đăng ký. Theo thời gian, trình quản lý mật khẩu của bạn sẽ lưu trữ thông tin đăng nhập cho tất cả các tài khoản của bạn. Và khi đạt đến điểm đó, đây là thời điểm tốt để sao lưu trình quản lý mật khẩu của bạn một cách an toàn.
Các tùy chọn nhập mật khẩu vào Proton Pass, hiển thị danh sách các trình quản lý mật khẩu khác nhau như LastPass, Bitwarden, Dashlane, hỗ trợ người dùng di chuyển dữ liệu dễ dàng
5. Kích Hoạt Các Tính Năng Bảo Mật Bổ Sung
Với tất cả mật khẩu của bạn được lưu trữ tại một nơi duy nhất—trình quản lý mật khẩu của bạn—bước tiếp theo là tăng cường bảo mật cho kho mật khẩu đó. Đầu tiên, hãy kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) cho trình quản lý mật khẩu của bạn.
Ngay cả khi mật khẩu chính của bạn bị lộ, 2FA sẽ bổ sung một lớp bảo vệ bổ sung để giữ cho kho mật khẩu của bạn an toàn. Một số trình quản lý mật khẩu còn cung cấp tùy chọn yêu cầu bạn nhập lại mật khẩu chính trước khi xem một mật khẩu cụ thể, giúp tăng cường bảo mật thông tin nhạy cảm.
6. Duy Trì Thói Quen Bảo Mật Vững Chắc
Sử dụng trình quản lý mật khẩu để lưu trữ các mật khẩu của bạn là một bước nền tảng tuyệt vời. Nhưng công việc bảo mật không dừng lại ở đó. Về lâu dài, điều cần thiết là phải có một hệ thống để đảm bảo an toàn cho kho mật khẩu và chính các mật khẩu của bạn.
Điều này bao gồm việc xem xét lại mật khẩu của bạn hàng quý, cập nhật các mật khẩu quan trọng cứ sau ba đến bốn tháng, và thường xuyên cập nhật trình quản lý mật khẩu của bạn lên phiên bản mới nhất. Một số trình quản lý mật khẩu còn cung cấp tính năng phân tích bảo mật, còn được gọi là kiểm tra “sức khỏe kho mật khẩu”, để xác định các mật khẩu yếu hoặc trùng lặp. Hãy đảm bảo bạn tận dụng tối đa các tính năng này.
Bạn cũng nên tránh việc tái sử dụng mật khẩu và luôn sử dụng trình quản lý mật khẩu để tạo ra các mật khẩu mạnh và an toàn. Việc tuân thủ những thói quen này sẽ giúp bạn duy trì một môi trường trực tuyến an toàn và bảo mật cho tất cả các tài khoản của mình.
