Trong kỷ nguyên số, khi các dịch vụ truyền hình theo yêu cầu (TV-on-demand) mang lại sự tiện lợi chưa từng có, ít ai ngờ rằng chiếc Smart TV trong phòng khách lại có thể đang âm thầm thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của chúng ta. Nếu không chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, rất có thể chiếc TV thông minh của bạn cũng đang làm điều tương tự. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn về quyền riêng tư trong không gian sống hiện đại, và làm thế nào để người dùng có thể bảo vệ bản thân khỏi việc Smart TV theo dõi một cách không mong muốn.
Khi Smart TV Bắt Đầu “Theo Dõi” Tôi
Thông thường, chúng ta ít khi nghĩ về việc liệu chiếc Smart TV của mình có đang thu thập dữ liệu hay không. Tuy nhiên, một quy tắc bất thành văn trong thế giới công nghệ hiện đại là: nếu một thiết bị được kết nối internet, hãy coi nó là “có tội” cho đến khi được chứng minh là vô tội. Suy cho cùng, việc thu thập và chia sẻ dữ liệu đã trở thành một dạng “tiền tệ” trong thương mại ngày nay.
Amazon Fire TV Stick cắm vào cổng HDMI của TV thông minh, minh họa cho việc thu thập dữ liệu qua thiết bị ngoài.
Với một chiếc TV thuộc thương hiệu hàng đầu, đi kèm điều khiển thông minh và thường xuyên kết nối với các thiết bị ngoại vi như Amazon Fire TV Stick hay Google Chromecast, tôi nhanh chóng nhận ra mình đang là một “mục tiêu lớn” về thu thập thông tin. Các thiết bị của Google và Amazon nổi tiếng với việc thu thập dữ liệu người dùng. Tuy nhiên, tôi lại ít chú ý đến chính chiếc TV. Thế nhưng, gần đây, tôi bắt đầu nhận thấy sự thay đổi trong hành vi của Smart TV và một ứng dụng lạ xuất hiện mà không báo trước.
Ứng dụng này dường như vô dụng và không ảnh hưởng gì khi tôi gỡ bỏ, khiến tôi nghi ngờ nó có thể là phần mềm độc hại. Một dấu hiệu khác của việc thu thập và chia sẻ thông tin là sự tăng đột biến bất thường về mức sử dụng dữ liệu mạng khoảng ba tháng trước. Những sự kiện này đã thúc đẩy tôi phải tìm hiểu sâu hơn về cách chiếc TV có thể đang “theo dõi” tôi.
Các Phương Thức Smart TV Thu Thập Dữ Liệu Người Dùng
Mặc dù các nhà sản xuất TV tuyên bố chủ yếu sử dụng dữ liệu của bạn để cải thiện dịch vụ của họ, nhưng dưới đây là một số cách thông tin của bạn có thể bị trích xuất và sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau hoặc vì lợi ích tài chính.
Thu Thập Dữ Liệu Từ Thói Quen Xem TV (ACR)
Nhiều Smart TV sử dụng công nghệ Nhận dạng Nội dung Tự động (Automatic Content Recognition – ACR) để theo dõi thói quen xem TV của bạn. Chúng thậm chí có thể sử dụng các giao thức không phải luồng (non-streaming protocols), chẳng hạn như HDMI, để gửi dữ liệu trở lại nhà sản xuất hoặc chia sẻ với các nhà quảng cáo. TV của bạn cũng có thể xây dựng một hồ sơ chi tiết về thói quen xem để tạo ra các quảng cáo nhắm mục tiêu, phù hợp với sở thích của bạn. Dù những dịch vụ này có thể hữu ích, nhưng đối với nhiều người, đây vẫn bị coi là một hành vi vi phạm quyền riêng tư nghiêm trọng.
Sơ đồ minh họa công nghệ nhận dạng nội dung tự động (ACR) trên Smart TV và cơ chế thu thập dữ liệu người dùng.
Theo Dõi Qua Microphone và Trợ Lý Giọng Nói
Nếu điều khiển từ xa của bạn có microphone để ra lệnh bằng giọng nói, bạn có nguy cơ Smart TV đang lắng nghe và ghi âm lời nói của bạn. Các từ khóa cụ thể, hay còn gọi là “từ kích hoạt” (wake words), có thể khiến thiết bị ghi lại và chia sẻ thông tin lời nói của bạn với các máy chủ đám mây để xử lý. Điều này không chỉ giới hạn ở remote mà còn có thể xảy ra với microphone tích hợp trực tiếp trên TV.
Giám Sát Việc Sử Dụng Ứng Dụng
Smart TV có thể theo dõi việc bạn sử dụng ứng dụng, bao gồm những ứng dụng nào bạn dùng, nội dung bạn xem trên các ứng dụng đó, và thời gian trong ngày cũng như thời lượng bạn sử dụng chúng. Mặc dù thông tin này được các nhà sản xuất sử dụng để cung cấp các đề xuất tốt hơn hoặc cải thiện dịch vụ, nhưng nó cũng có thể được phân tích và tận dụng cho mục đích kiếm tiền thông qua việc bán dữ liệu cho bên thứ ba.
Theo Dõi Mạng Wi-Fi Của Bạn
Smart TV được thiết kế để hoạt động với các thiết bị kết nối khác cùng chia sẻ mạng Wi-Fi, ví dụ như để truyền nội dung (casting) và chia sẻ tệp. TV của bạn có thể xây dựng một “danh mục” các thiết bị được kết nối xung quanh nhà bạn và ghi lại dữ liệu này để chia sẻ. Việc bảo mật mạng Wi-Fi của bạn đúng cách là rất quan trọng để bảo vệ Smart TV khỏi phần mềm gián điệp và các chương trình độc hại khác, đồng thời thực hiện các bước để tự bảo vệ mình khỏi việc thu thập dữ liệu.
Làm Thế Nào Để Ngăn Chặn Smart TV Thu Thập Dữ Liệu?
Điều quan trọng là bạn cần chủ động tìm hiểu cách bảo vệ bản thân khỏi việc Smart TV thu thập dữ liệu. Bạn có thể áp dụng một số hoặc tất cả các phương pháp sau để ngăn chặn tình trạng này:
Màn hình cài đặt quyền riêng tư trên Smart TV Samsung, hiển thị các tùy chọn quản lý dữ liệu người dùng.
- Vô hiệu hóa ACR (Nhận dạng Nội dung Tự động): Bước đầu tiên để bảo vệ TV của bạn khỏi việc thu thập dữ liệu là vô hiệu hóa tính năng Automatic Content Recognition trong menu cài đặt của TV. Hãy tìm các tùy chọn như “Điều khoản và Quyền riêng tư” (Terms and Privacy), “Cài đặt Quyền riêng tư” (Privacy Settings), “Thu thập Dữ liệu Xem” (Viewing Data Collection) hoặc một tùy chọn tương tự. Sau đó, bạn có thể chọn tắt tính năng này.
- Tắt tính năng nhận diện giọng nói: Tương tự, nếu bạn không sử dụng tính năng nhận diện giọng nói trên điều khiển thông minh, hãy tắt nó đi. Điều này sẽ ngăn TV lắng nghe các “từ kích hoạt” và có khả năng sử dụng thông tin lời nói của bạn.
- Kiểm tra chính sách quyền riêng tư: Bạn nên chủ động từ chối việc thu thập dữ liệu bất cứ khi nào bạn có tùy chọn. Thông thường, bạn có thể tự bảo vệ mình bằng cách đọc kỹ các điều khoản nhỏ và bỏ chọn (hoặc chọn) các ô phù hợp.
- Không kết nối TV với internet: Một chiếc Smart TV sẽ không còn “thông minh” nếu bạn không bao giờ kết nối nó với internet. Tuy nhiên, nếu bạn chủ yếu sử dụng các thiết bị ngoại vi và dùng Smart TV ngoại tuyến, thì việc kết nối TV với internet sẽ không có ý nghĩa gì và chỉ khiến bạn dễ bị tấn công bởi hacker và việc thu thập dữ liệu. Nghe có vẻ cực đoan, nhưng đây là cách duy nhất để tự bảo vệ mình một cách triệt để khỏi các tác động bên ngoài và việc thu thập dữ liệu.
Đối với nhiều người, việc thu thập dữ liệu không phải là một sự bất tiện lớn hay mối đe dọa đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, đối với một số khác, đây là một vấn đề đạo đức. Chúng ta có thể không ngại nhà sản xuất TV hoặc nhà cung cấp dịch vụ truyền phát đưa ra các đề xuất hữu ích hoặc sử dụng dữ liệu để cải thiện các dịch vụ mà chúng ta đã trả tiền. Nhưng nếu dữ liệu của chúng ta bị bán cho bên thứ ba, chúng ta có quyền được biết khi nào và vì lý do gì.
Chúng ta đã từ bỏ khá nhiều quyền riêng tư của mình vì sự tiện lợi trực tuyến. Sẽ tốt hơn nếu, ít nhất, trong khi chúng ta đang xem các chương trình yêu thích của mình, chiếc TV không “theo dõi” lại chúng ta.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về vấn đề Smart TV thu thập dữ liệu và các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư mà bạn đang áp dụng. Đừng quên khám phá thêm các bài viết khác của Thủ Thuật Mới về bảo mật và quyền riêng tư trong công nghệ!
