PC AI đang là tâm điểm của mọi chiến dịch marketing trong ngành công nghệ, được định vị là tương lai của máy tính cá nhân. Thế nhưng, với vai trò là người dùng phổ thông, chúng tôi vẫn chưa nhìn thấy những lợi ích đột phá mà những chiếc máy tính này mang lại, ít nhất là ở thời điểm hiện tại. Mặc cho những lời quảng cáo rầm rộ, PC AI dường như chưa thực sự cung cấp giá trị đáng kể cho trải nghiệm sử dụng hằng ngày, khiến nhiều người vẫn còn hoài nghi về sự cần thiết của chúng.
PC AI: Mức Giá Đắt Đỏ Không Tương Xứng
Một trong những rào cản lớn nhất của PC AI chính là giá thành. Những thiết bị này có chi phí cao hơn đáng kể so với laptop hoặc máy tính để bàn truyền thống. Sự chênh lệch này chủ yếu đến từ việc tích hợp Bộ Xử lý Thần kinh Chuyên dụng (NPU), hay còn được Apple gọi là Neural Engine, nhằm xử lý các tác vụ AI cục bộ. Bên cạnh đó, chúng còn được trang bị những con chip và tính năng mới nhất, đẩy chi phí lên cao.
Đây không chỉ là vấn đề cá nhân mà các tập đoàn công nghệ lớn cũng đang nhận thức rõ điều này. Theo báo cáo từ XDA Developers, Michelle Johnston Holthaus của Intel đã thừa nhận rằng người tiêu dùng không đổ xô mua các thiết bị dùng chip Lunar Lake và Meteor Lake mới nhất, vốn có giá thành cao. Thay vào đó, nhu cầu thị trường lại tập trung vào các mẫu cũ hơn, giá rẻ hơn, sử dụng chip thế hệ trước như Raptor Lake. Holthaus chia sẻ: “Những gì chúng tôi thực sự thấy là nhu cầu lớn hơn từ khách hàng đối với các sản phẩm n-1 và n-2 để họ có thể tiếp tục cung cấp các mức giá hệ thống mà người tiêu dùng thực sự yêu cầu… Meteor Lake và Lunar Lake rất tuyệt, nhưng đi kèm với cấu trúc chi phí cao hơn nhiều.”
Lợi Ích Thực Tế Hạn Chế Của PC AI Hiện Tại
Copilot đang hiển thị trên màn hình laptop Windows, minh họa tính năng AI trong môi trường PC.
Bất chấp những lời lẽ hoa mỹ từ chiến dịch marketing, PC AI vẫn thiếu các ứng dụng thực tế thuyết phục. Chúng tôi chưa thấy bất kỳ tính năng độc quyền nào trên một chiếc PC AI mà đáng để người dùng bỏ ra một khoản tiền lớn hơn để sở hữu.
Đúng là chúng hứa hẹn nhiều tính năng như cải thiện ảnh tự động, phụ đề trực tiếp, tóm tắt văn bản hay làm mờ nền trong các cuộc gọi video – nhưng những điều này không thực sự đột phá hay độc quyền trên PC AI. Nếu nhìn vào thị trường, bạn sẽ nhận ra rằng hầu hết các lợi ích được quảng bá của PC AI chỉ là những cải tiến nhỏ so với những gì PC truyền thống đã làm được. Khoảng cách này thậm chí còn thu hẹp hơn nữa khi bạn cài đặt bất kỳ ứng dụng AI nào trên phần cứng cũ hơn.
Cho đến khi PC AI mang lại những tính năng thực sự thay đổi cách chúng ta tương tác với thiết bị hằng ngày, chúng tôi vẫn chưa sẵn sàng đầu tư.
AI Đám Mây Vẫn Vượt Trội Hơn AI Trên Thiết Bị
Việc giới thiệu NPU hoặc tăng số lượng phép tính mỗi giây mà NPU có thể xử lý trên PC AI là một công cụ marketing tuyệt vời trên lý thuyết. Nhưng điều mà các công ty không nói cho bạn biết là những thiết bị này chưa đủ mạnh để thực hiện bất kỳ tác vụ xử lý nghiêm túc nào cục bộ.
Đúng, các công ty tuyên bố rằng con chip mới sẽ cho phép các tác vụ AI chạy trên thiết bị để đảm bảo bảo mật, và một số tác vụ đúng là như vậy. Nhưng chúng chỉ là số ít. Hầu hết các tác vụ này phù hợp hơn để chạy trên phần cứng đám mây mạnh mẽ.
Dù là tạo hình ảnh, tóm tắt nội dung, viết lại văn bản, chuyển giọng nói thành văn bản, hay chỉnh sửa hình ảnh và video, các công cụ AI dựa trên đám mây như ChatGPT và Gemini đều mạnh mẽ và chính xác hơn. Chúng có thể thực hiện các tác vụ mà NPU hiện tại không thể xử lý trực tiếp trên thiết bị.
Laptop Microsoft Surface AI với logo Copilot, đại diện cho dòng PC tích hợp AI của hãng.
Các công ty nhận thức được điều này, và đó là lý do tại sao nhiều tính năng AI trên PC AI vẫn tiếp tục chạy trên đám mây. Ví dụ, chiến lược marketing chính của Microsoft cho Copilot+ PC là khả năng chạy các tác vụ AI cục bộ. Tuy nhiên, thật trớ trêu khi việc nhấp vào phím Copilot chỉ đơn giản là khởi chạy ứng dụng Copilot, vốn sử dụng các mô hình OpenAI chạy trên đám mây.
Vào tháng 4 năm 2025, Microsoft đã công bố kế hoạch mang nhiều tính năng AI của Copilot+ đến các thiết bị Windows 11 khác. Nhưng có một điều kiện đi kèm – tất cả đều yêu cầu kết nối internet, nghĩa là chúng vẫn chạy trên đám mây. Đây là một xu hướng phổ biến trong ngành hiện nay. Chúng tôi không thấy có lý do gì để mua một chiếc PC AI vào lúc này, khi mà vẫn có thể truy cập các chatbot AI tốt nhất trên phần cứng hiện tại, bao gồm cả iPhone và điện thoại Android cũ, bằng cách sử dụng các ứng dụng hoặc trang web chuyên dụng.
Tích Hợp AI Nông Cạn: Vấn Đề Lớn Của PC AI
Thuật ngữ “PC AI” gợi ý một trải nghiệm tích hợp AI sâu rộng, được nâng cao. Nhưng ở thời điểm hiện tại, sự tích hợp đó lại nông cạn một cách đáng ngạc nhiên. Hầu hết các tính năng AI đều cảm giác như được “gắn thêm” vào hơn là được “nướng chín” vào hệ điều hành hoặc quy trình làm việc. Chẳng hạn, Windows Copilot vẫn giống một chatbot nâng cao hơn là một trợ lý AI thực sự.
Mặc dù đến từ Microsoft, các dòng laptop Surface của hãng vẫn chưa cung cấp sự tích hợp sâu sắc mà chúng tôi mong đợi từ một chiếc laptop mang thương hiệu AI. Ví dụ, Copilot có thể tìm kiếm trên PC Windows của tôi các tệp cụ thể để thu thập đủ ngữ cảnh về những gì tôi đang làm, từ đó đưa ra trải nghiệm cá nhân hóa hơn. Tôi có thể yêu cầu nó giải phóng bộ nhớ bằng cách xóa các tệp tạm thời và tệp cũ không cần thiết, hoặc thậm chí khắc phục các sự cố mạng internet của tôi. Nhưng bạn đoán xem? Nó không làm được những điều đó. Tóm lại, việc sử dụng Copilot trên Surface Laptop giống như sử dụng ChatGPT hoặc các công cụ tương tự khác với một vài tính năng bổ sung.
Microsoft không đơn độc trong vấn đề này. Đây là tiêu chuẩn chung trên toàn ngành, với tất cả laptop và máy tính để bàn từ nhiều nhà sản xuất khác nhau đều cung cấp các chatbot AI, thường chỉ với sự tích hợp cấp hệ thống hạn chế hoặc không có.
Ngoài ra, sự tích hợp hạn chế này còn vượt ra ngoài hệ điều hành. Nhiều ứng dụng phần mềm vẫn chưa tận dụng NPU, như kênh YouTube Just Josh đã phân tích chi tiết. Nhóm của Just Josh tiết lộ rằng mặc dù laptop ASUS ProArt PX13 ra mắt với NPU tích hợp, nhưng trợ lý AI của nó, Omni, lại không sử dụng NPU. Nó chạy trên GPU tích hợp, ngay cả khi có sẵn GPU rời. Tương tự, trên ASUS Zenbook S 14 và ProArt PX13, nhóm nghiên cứu phát hiện Copilot chạy trên đám mây, lưu ý rằng không có sự tăng tải CPU, GPU hoặc NPU khi phím Copilot được nhấn trong khi đang chạy một tác vụ.
Khi mua PC tiếp theo, chúng tôi vẫn sẽ tập trung vào các thông số kỹ thuật tiêu chuẩn mà tất cả chúng ta quan tâm: thời lượng pin, hiệu suất CPU và GPU, bộ nhớ, dung lượng lưu trữ, màn hình, cổng kết nối, và nhiều hơn nữa. Chúng tôi sẽ không bị lung lay bởi thương hiệu AI, bởi vì sự tích hợp vẫn còn nông cạn, và những lợi ích được gọi là “AI” mang lại rất ít, nếu không muốn nói là không có gì, mà bạn không thể có được từ các chatbot trực tuyến hoặc phần mềm hỗ trợ AI chuyên dụng.
