Obsidian, một công cụ ghi chú mạnh mẽ với vô số tính năng, liệu có xứng đáng với thời gian và công sức chúng ta bỏ ra để làm quen và tùy chỉnh nó, hay lợi ích nó mang lại vẫn chưa đủ thuyết phục? Bài viết này sẽ đi sâu vào trải nghiệm thực tế để giúp bạn tìm ra câu trả lời.
Obsidian: Bước Ngoặt Trong Hành Trình Ghi Chú và Học Tập
Thoạt nhìn, Obsidian có vẻ không khác biệt nhiều so với các ứng dụng ghi chú phổ biến khác. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng sử dụng, những lợi ích tiềm ẩn của nó mới thực sự bộc lộ. Đến nay, Obsidian đã trở thành trung tâm tri thức của tôi, một bản đồ phản ánh những gì tôi đã và đang học hỏi, chấm dứt hành trình tìm kiếm một ứng dụng ghi chú hoàn hảo. Đối với tôi, Obsidian là công cụ gắn kết các ghi chú lại với nhau, khiến chúng trở thành một tổng thể lớn hơn và giá trị hơn so với từng phần riêng lẻ.
Trước đây, quá trình ghi chú của tôi chỉ đơn thuần là việc ghi lại thông tin. Các ghi chú giống như những dòng chữ và con số rời rạc, dễ dàng bị lãng quên. Chỉ khi sử dụng Obsidian, tôi mới nhận ra rằng các ghi chú của mình thiếu một thành phần thiết yếu: sự kết nối. Việc hiểu rõ một ghi chú liên quan đến ghi chú khác như thế nào là vô cùng quan trọng. Thay vì là những thực thể độc lập và phân mảnh, Obsidian đã biến các ghi chú của tôi thành một chuỗi tư duy liền mạch.
Sơ đồ đồ thị (Graph View) của Obsidian hiển thị mối liên hệ và kết nối giữa các ghi chú cá nhân.
Chẳng hạn, khi bắt đầu một khóa học trong ngành Khoa học Máy tính, tôi đã ghi chú rất chăm chỉ trong vài buổi học đầu tiên nhờ động lực cao. Tuy nhiên, khi đến giữa học kỳ, các ghi chú của tôi trở nên lộn xộn và rời rạc đến mức tôi phải bỏ dở việc ghi chép.
Khi lặp lại quá trình tương tự nhưng lần này với Obsidian, các ghi chú của tôi được kết nối với nhau, tạo thành một tổng thể mạch lạc. Chúng có những mối liên hệ, bắt đầu từ một điểm và dẫn đến một điểm khác. Tôi có thể dễ dàng nhìn thấy mọi thứ bắt đầu từ đâu và đang phát triển như thế nào.
Tính năng tìm kiếm mạnh mẽ của Obsidian hiển thị kết quả liên quan đến từ khóa "CoreML".
Phương pháp ghi chú liên kết này chính xác là điều tôi còn thiếu ở các ứng dụng khác. Và điều tuyệt vời nhất là càng ghi chú nhiều, hệ thống lại càng trở nên hiệu quả hơn. Điều này có được nhờ các tính năng cốt lõi của Obsidian: liên kết ghi chú, chế độ đồ thị (Graph View) và thẻ ghi chú (note tags). Liên kết ghi chú cho phép bạn kết nối một ghi chú này với ghi chú khác, sau đó bạn có thể trực quan hóa mối quan hệ này trong Graph View. Đồng thời, tính năng thẻ ghi chú cho phép bạn gán các ghi chú vào một từ khóa cụ thể.
Khám Phá Mối Liên Kết Sâu Sắc Giữa Các Ý Tưởng Với Graph View
Chế độ đồ thị Obsidian minh họa mối quan hệ giữa các sự kiện trong ghi chú về Chiến tranh Lạnh.
Graph View Obsidian trực quan hóa các mối quan hệ giữa các ghi chú, tạo ra một cái nhìn tổng quan về mạng lưới tri thức của bạn. Với tính năng này, bạn không chỉ có được một cái nhìn tổng thể logic mà còn giúp bạn khám phá các ý tưởng và mối quan hệ giữa các khái niệm mà ban đầu không rõ ràng, khác hẳn với việc ghi chú thông thường khi các từ ngữ chỉ nằm phẳng trên trang giấy.
Trong một khóa học lịch sử tại trường đại học, chúng tôi đã học về Chiến tranh Lạnh. Graph View đã giúp tôi lập bản đồ mối quan hệ giữa các sự kiện chính như Khủng hoảng tên lửa Cuba và Cuộc không vận Berlin, kết nối chúng với các nhân vật chủ chốt như Kennedy và Khrushchev, và đồng thời liên kết các khái niệm như răn đe và thuyết domino.
Hơn nữa, Graph View cũng giúp tôi khám phá thêm những điều cần nghiên cứu. Ví dụ, từ “NATO” xuất hiện trong một ghi chú về Chiến tranh Triều Tiên nhưng lại không được liên kết với ghi chú NATO của tôi. Nhờ đó, tôi nhanh chóng tìm thấy một lĩnh vực mới để tìm hiểu: mối liên hệ giữa NATO và Chiến tranh Triều Tiên. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của sơ đồ tri thức trong việc mở rộng hiểu biết.
Xây Dựng Trung Tâm Tri Thức Phát Triển Cùng Bạn
Một trong những hạn chế lớn tôi từng gặp với các công cụ ghi chú khác là khi số lượng ghi chú tăng lên, việc tổ chức chúng trở thành một vấn đề. Tôi phải thủ công mở các thư mục để xem nội dung, quyết định xem nên đặt ghi chú vào thư mục hiện có hay tạo một thư mục mới. Tuy nhiên, tính năng thẻ (tagging) và liên kết ghi chú của Obsidian đã giúp tôi thoát khỏi những rắc rối này.
Kết quả tìm kiếm của Obsidian cho truy vấn "Machine Learning" giúp người dùng tìm ghi chú nhanh chóng.
Thông thường, sau một hoặc hai tuần, tôi sẽ sắp xếp Obsidian vault của mình. Tôi vào Graph View, tìm kiếm các nút riêng lẻ và suy nghĩ xem mình có thể kết nối chúng với những ghi chú nào khác. Hơn nữa, để mọi thứ dễ dàng hơn, tính năng tìm kiếm của Obsidian có thể dễ dàng tìm thấy ghi chú cho bạn; bạn chỉ cần nhập từ khóa và nó sẽ hiển thị các ghi chú chứa từ khóa hoặc thẻ đó.
Hộp thoại tạo Vault (hầm ghi chú) mới trong Obsidian, cho phép người dùng phân loại thông tin.
Obsidian cũng cho phép bạn tạo nhiều “Vaults” (hầm) khác nhau, giúp phân loại các loại ghi chú và tạo sự khác biệt rõ ràng giữa chúng. Ví dụ, bạn có thể giữ riêng các ghi chú liên quan đến công việc, dự án, nghiên cứu khỏi nhật ký cá nhân, sở thích và thông tin riêng tư. Vì vậy, ngay cả khi bạn mở rộng sang các lĩnh vực và chủ đề mới, Obsidian sẽ không cản trở mà còn giúp mọi việc trở nên dễ quản lý hơn, biến nó thành một hệ thống ghi chú cá nhân linh hoạt.
Nhận Diện Rõ Ràng Kiến Thức Hiện Có Và Những Lỗ Hổng Cần Bổ Sung
Sơ đồ đồ thị Obsidian hiển thị mối liên kết giữa các khái niệm khác nhau trong ghi chú về Học máy (Machine Learning).
Chế độ Graph View của Obsidian giúp bạn dễ dàng đánh giá mức độ chuyên môn của mình về một chủ đề cụ thể. Khi bạn liên kết các ghi chú, bạn tạo ra một dấu vết của các ý tưởng kết nối với nhau. Tuy nhiên, nếu bạn không thể tìm thấy các ghi chú liên quan để liên kết với một ý tưởng mới hoặc nhận thấy các liên kết bị thiếu, điều đó có thể cho thấy bạn thiếu thông tin đầy đủ về chủ đề đó. Điều này giúp bạn nhận ra những lĩnh vực mà bạn đã nắm vững và những lĩnh vực cần tìm hiểu sâu hơn.
Ngoài ra, bằng cách gắn thẻ ghi chú, bạn có thể phân loại chúng theo các chủ đề và lĩnh vực (ví dụ: “Học máy”, “Triết học”, “Tâm lý học”). Nếu bạn nhận thấy một thẻ chỉ có vài ghi chú, điều đó cho thấy bạn cần đi sâu hơn vào chủ đề đó. Vì lý do này, bất cứ khi nào tôi tìm hiểu về điều gì mới, tôi đều muốn nhanh chóng thêm nó vào Obsidian để xem mức độ chuyên môn của mình chạm đến các lĩnh vực mới như thế nào, thúc đẩy quá trình học tập hiệu quả.
Đường Cong Học Tập Có Đáng Giá Không?
Một trong những nhược điểm của Obsidian là đường cong học tập, đặc biệt là định dạng Markdown, mà nhiều người có thể cảm thấy khó nắm bắt. Tương tự, tôi cũng đã phải đối mặt với một đường cong học tập, chẳng hạn như học cú pháp định dạng Markdown, cách liên kết ghi chú và cách hoạt động của tính năng gắn thẻ. Tuy nhiên, tôi chỉ mất vài ngày để thành thạo những điều này, nhanh và dễ dàng hơn nhiều so với việc làm quen với Notion.
Cửa hàng chủ đề (Themes) của Obsidian với danh sách các giao diện có thể tải về để tùy chỉnh.
Một điều khác tôi không thích ở Obsidian là giao diện mặc định của nó không phải là tốt nhất. Tuy nhiên, bạn có thể dễ dàng cài đặt các chủ đề Obsidian chỉ với một cú nhấp chuột và có rất nhiều chủ đề Obsidian miễn phí để lựa chọn. Obsidian có một kho chủ đề đa dạng, vì vậy tôi đã phải dành một khoảng thời gian đáng kể để tìm chủ đề phù hợp hoặc thậm chí viết mã CSS tùy chỉnh để đạt được giao diện mong muốn.
Do đó, Obsidian là một công cụ mạnh mẽ và hiệu quả không thể phủ nhận, nhưng suy cho cùng, nó chỉ là một công cụ và có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn chỉ muốn ghi lại một vài thứ đơn giản như danh sách đồ tạp hóa hoặc danh sách việc cần làm, có những ứng dụng tốt hơn cho mục đích đó vì đường cong học tập của Obsidian không đáng giá. Tương tự như cách ghi chú trong Notion có thể trở nên quá mức.
Nhưng, nếu bạn là người thường xuyên ghi chú nhiều và đang tìm kiếm một công cụ để xây dựng một cơ sở tri thức cá nhân phát triển, Obsidian chắc chắn sẽ giúp bạn làm điều đó. Đây là một ứng dụng ghi chú giúp gắn kết các thông tin lại với nhau và làm cho những gì bạn đã học trở nên gắn kết, chặt chẽ.
Sức mạnh thực sự của Obsidian nằm ở khả năng biến các ghi chú rời rạc thành một mạng lưới kiến thức liên kết. Mặc dù đường cong học tập và thiết lập ban đầu có vẻ khó khăn, nhưng lợi ích mang lại là rất lớn đối với những ai đầu tư thời gian.
Dựa trên kinh nghiệm của tôi, Obsidian hoàn toàn xứng đáng với đường cong học tập—nhưng chỉ khi bạn đang tìm kiếm một công cụ có thể phát triển cùng bạn. Đối với những người chỉ ghi chú thông thường, việc thiết lập có thể cảm thấy quá mức. Tuy nhiên, nếu mục tiêu của bạn là tạo ra một cơ sở tri thức không ngừng phát triển, có khả năng xử lý tất cả các sở thích và nỗ lực của bạn, Obsidian hơn cả xứng đáng với công sức bỏ ra. Nó không chỉ là một ứng dụng ghi chú; đó là một công cụ giúp bạn hiểu rõ những gì mình đã biết và khám phá những điều mình chưa biết.
Bạn nghĩ sao về Obsidian và phương pháp ghi chú liên kết này? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
