Các trình quản lý mật khẩu là công cụ cứu cánh tuyệt vời cho bảo mật trực tuyến, nhưng chúng cũng không phải không có những rắc rối. Trong nhiều năm qua, tôi đã gặp không ít sự cố khi sử dụng các trình quản lý mật khẩu khác nhau. Từ những lần tự động đăng xuất khó hiểu đến lỗi tự động điền (autofill), những phiền toái này đôi khi khiến người dùng đặt câu hỏi về việc liệu lợi ích bảo mật có đáng để đánh đổi bằng sự bất tiện hay không. Tuy nhiên, với kinh nghiệm dày dặn của một chuyên gia công nghệ, tôi khẳng định rằng chúng vẫn là thiết yếu, và hầu hết các vấn đề đều có thể được khắc phục dễ dàng.
1. Trình Quản Lý Mật Khẩu Liên Tục Tự Đăng Xuất
Một trong những điều khó chịu nhất là khi bạn cố gắng đăng nhập vào một tài khoản và phát hiện trình quản lý mật khẩu của mình đã tự động đăng xuất một cách bí ẩn. Cá nhân tôi đã trải qua điều này rất nhiều lần, đặc biệt là khi đang vội vàng và cần truy cập khẩn cấp vào một mật khẩu phức tạp. Thông thường, nguyên nhân phổ biến nhất là do cài đặt thời gian chờ phiên làm việc (session timeout) quá nghiêm ngặt, khiến bạn bị đăng xuất chỉ sau vài phút không hoạt động.
Các tiện ích mở rộng của trình duyệt cũng có thể gây ra hiện tượng tự động đăng xuất không mong muốn. Tôi nhận thấy rằng khi tôi có nhiều công cụ bảo mật chạy cùng lúc, đôi khi chúng xung đột với nhau, dẫn đến việc trình quản lý mật khẩu bị ngắt kết nối. Tương tự, sau các bản cập nhật tự động, các tùy chọn cài đặt cá nhân đôi khi bị đặt lại về mặc định, bao gồm cả những cài đặt kiểm soát thời gian đăng xuất.
Cài đặt thời gian tự động khóa 10 phút trong Proton Pass giúp ngăn trình quản lý mật khẩu tự động thoát.
Cách khắc phục đơn giản nhất là điều chỉnh thời gian tự động đăng xuất (auto-logout) hoặc tự động khóa (auto-lock) trong cài đặt bảo mật của trình quản lý mật khẩu. Nếu bạn đang sử dụng trình quản lý mật khẩu tích hợp của trình duyệt, hãy kiểm tra xem nó có xung đột với bất kỳ công cụ bên thứ ba nào gây ra vấn đề liên tục không. Xóa bộ nhớ đệm (cache) và cookie của trình duyệt cũng thường giải quyết được các sự cố đăng xuất, cũng như đảm bảo rằng trình quản lý mật khẩu của bạn đã được cập nhật phiên bản mới nhất.
2. Chức Năng Tự Động Điền (Autofill) Không Hoạt Động Đúng Cách
Đôi khi, trình quản lý mật khẩu đơn giản là từ chối điền thông tin đăng nhập. Thông thường, vấn đề chỉ đơn giản là quên cấp quyền – nhiều trình duyệt yêu cầu sự cho phép rõ ràng trước khi cho phép trình quản lý mật khẩu truy cập các trường biểu mẫu. Những quyền này đôi khi bị đặt lại mà không có cảnh báo sau các bản cập nhật trình duyệt.
Các biểu mẫu đăng nhập không theo tiêu chuẩn cũng là một lý do phổ biến khác. Nhiều trang web triển khai các tính năng bảo mật tùy chỉnh khiến trình quản lý mật khẩu bị “lúng túng”. Tôi đã từng trải nghiệm các trang web ngân hàng với quy trình đăng nhập nhiều bước và thách thức CAPTCHA khiến chức năng tự động điền của tôi hoàn toàn bị tê liệt, buộc tôi phải sao chép và dán thông tin xác thực một cách thủ công như thể đang ở thập niên 2010.
Cài đặt trình duyệt cũng có thể chặn trình quản lý mật khẩu thực hiện nhiệm vụ của nó. Nếu bạn đã bật các kiểm soát quyền riêng tư nghiêm ngặt hoặc cài đặt các tiện ích mở rộng xung đột, chúng có thể ngăn chức năng tự động điền hoạt động đúng cách. Việc có nhiều trình quản lý mật khẩu đang hoạt động cùng lúc, như công cụ tích hợp sẵn của trình duyệt cùng với một tùy chọn bên thứ ba, cũng tạo ra xung đột.
Tùy chọn xuất mật khẩu trong cài đặt Trình quản lý mật khẩu Google Chrome, minh họa cách quản lý dữ liệu.
Vì vậy, nếu bạn đang sử dụng trình quản lý mật khẩu của bên thứ ba, hãy tắt Trình quản lý mật khẩu của Google Chrome. Để làm điều này, hãy tắt tùy chọn “Đề nghị lưu mật khẩu và khóa truy cập” bằng cách truy cập chrome://password-manager/settings. Đối với các vấn đề tự động điền cứng đầu, trước tiên hãy kiểm tra cài đặt quyền của trình duyệt, sau đó thử các phím tắt của trình quản lý mật khẩu để kích hoạt chức năng điền thủ công. Đáng tiếc, phương pháp sao chép-dán cũ đôi khi là lựa chọn duy nhất của bạn đối với các trang web có thiết kế biểu mẫu bất thường.
3. Trình Tạo Mật Khẩu Tạo Ra Mật Khẩu Không Được Chấp Nhận Bởi Website
Thường thì, trình quản lý mật khẩu tạo ra một “mật khẩu mạnh”, nhưng ngay lập tức bị trang web từ chối. Vấn đề thường bắt nguồn từ các chính sách mật khẩu lỗi thời hoặc quá hạn chế mà một số trang web vẫn còn áp dụng. Một số trang web ngân hàng lạ lùng giới hạn mật khẩu chỉ 12 ký tự, điều này hoàn toàn làm mất đi mục đích của việc sử dụng trình tạo mật khẩu ngay từ đầu.
Các hạn chế về ký tự là một vấn đề đau đầu khác. Một số trang web cấm các ký tự đặc biệt hoặc chỉ cho phép một số ký tự nhất định, trong khi những trang khác lại yêu cầu các kết hợp cụ thể mà trình tạo mật khẩu của bạn có thể không tự động bao gồm. Thật bực bội khi các công cụ bảo mật lại chống lại nhau như thế này.
Mật khẩu 20 ký tự được tạo ngẫu nhiên trong Proton Pass với các tùy chọn nâng cao, giúp tùy chỉnh độ phức tạp.
Cách khắc phục đầu tiên là tùy chỉnh trình tạo mật khẩu của bạn và tạo một mật khẩu phù hợp trước khi tạo thông tin đăng nhập mới. Hầu hết các trình quản lý mật khẩu cho phép bạn điều chỉnh độ dài và bộ ký tự để phù hợp với các yêu cầu cụ thể của trang web. Những trình quản lý tốt nhất thậm chí còn cho phép bạn lưu các quy tắc tùy chỉnh cho các trang web cụ thể. Bạn cũng có thể xem xét sử dụng ChatGPT làm trình tạo mật khẩu hoặc sử dụng một trong những trình tạo mật khẩu trực tuyến tốt nhất với các tùy chọn linh hoạt hơn nếu trình quản lý mật khẩu của bạn không cung cấp.
4. Không Thể Truy Cập Mật Khẩu Trên Tất Cả Các Thiết Bị
Thật không dễ chịu khi bạn cần một mật khẩu khi không ở gần máy tính chính, nhưng lại không thể truy cập nó trên điện thoại của mình. Lỗi đồng bộ hóa này làm mất đi toàn bộ mục đích của việc sử dụng trình quản lý mật khẩu. Phổ biến nhất, nguyên nhân là do giới hạn cấp tài khoản – nhiều gói miễn phí của trình quản lý mật khẩu giới hạn số lượng thiết bị bạn có thể sử dụng đồng thời.
Các vấn đề về kết nối mạng cũng thường xuyên làm gián đoạn quá trình đồng bộ hóa. Nếu một trong các thiết bị của bạn chưa kết nối để cập nhật gần đây, nó có thể hiển thị các phiên bản mật khẩu khác nhau. Bạn có thể gặp phải điều này khi đi du lịch với kết nối internet chập chờn, khiến bạn bị khóa khỏi các tài khoản quan trọng vào những thời điểm tồi tệ nhất.
Tùy chọn đồng bộ hóa dữ liệu thủ công trong thanh bên của Proton Pass, giải pháp khi mật khẩu không hiển thị trên các thiết bị khác.
Một vấn đề phổ biến khác là quên cài đặt các tiện ích mở rộng trình duyệt hoặc ứng dụng di động cần thiết trên tất cả các thiết bị của bạn. Cách khắc phục đơn giản nhất là xác minh rằng bạn đã đăng nhập vào cùng một tài khoản trên mọi nơi và gói đăng ký của bạn cho phép truy cập đa thiết bị. Đối với các vấn đề đồng bộ hóa liên tục, hãy thử kích hoạt đồng bộ hóa thủ công hoặc cài đặt lại ứng dụng trên các thiết bị gặp sự cố.
5. Khó Khăn Khi Nhập Mật Khẩu Từ Một Trình Quản Lý Khác
Việc chuyển đổi trình quản lý mật khẩu lẽ ra phải đơn giản. Hầu hết các dịch vụ đều cung cấp các định dạng lưu trữ khác nhau, nhưng họ cũng cung cấp khả năng xuất dưới dạng CSV.
Tôi gần đây đã chuyển sang Proton Pass làm trình quản lý mật khẩu yêu thích mới của mình do sự tập trung vào quyền riêng tư. Khi tôi chuyển kho mật khẩu của mình gần đây, tôi phát hiện ra rằng các tệp JSON được mã hóa từ một trình quản lý khác sẽ không nhập sạch vào trình quản lý mới, buộc tôi phải chuyển đổi mọi thứ sang CSV trước.
Các tùy chọn nhập khẩu mật khẩu từ nhiều trình quản lý khác nhau trong Proton Pass, hỗ trợ chuyển đổi dữ liệu.
Ngay cả khi việc nhập dữ liệu về mặt kỹ thuật hoạt động, dữ liệu quan trọng thường bị mất trong quá trình chuyển đổi. Tôi đã thấy các ghi chú mật khẩu, trường tùy chỉnh và cấu trúc thư mục hoàn toàn biến mất trong quá trình chuyển giao. Để quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, hãy luôn sao lưu trình quản lý mật khẩu của bạn một cách an toàn trước khi di chuyển và sử dụng CSV làm định dạng phổ quát khi có thể.
6. Mất Hoặc Quên Mật Khẩu Chính (Master Password)
Cửa sổ yêu cầu mật khẩu chính của ứng dụng NordPass trên máy tính, minh họa tầm quan trọng của mật khẩu chủ.
Tình huống đáng sợ mà mọi người dùng trình quản lý mật khẩu đều lo sợ – quên mật khẩu chính của mình. Điểm lỗi đơn lẻ này vừa là sức mạnh lớn nhất vừa là điểm yếu của trình quản lý mật khẩu. Nếu không có nó, kho mật khẩu được thu thập cẩn thận của bạn sẽ trở nên không thể xuyên thủng, khóa bạn khỏi toàn bộ cuộc sống trực tuyến của mình ngay lập tức.
Các nguyên nhân điển hình có thể đoán trước được: tạo mật khẩu chính quá phức tạp mà không đủ luyện tập, chuyển đổi thiết bị hoặc đơn giản là mất trí nhớ trong một giai đoạn căng thẳng. Dù là lý do gì, sự hoảng loạn sau đó là phổ biến. Khi trình quản lý mật khẩu của tôi đột nhiên gặp sự cố vào năm ngoái, tôi may mắn là chưa lưu trữ nhiều mật khẩu, và đã khôi phục khóa chính của trình quản lý mật khẩu của mình khá nhanh chóng.
Hầu hết các dịch vụ đều cung cấp các tùy chọn khôi phục hạn chế theo thiết kế – xét cho cùng, việc khôi phục dễ dàng sẽ làm mất đi mục đích bảo mật. Hãy kiểm tra xem bạn đã thiết lập gợi ý mật khẩu, lưu mã truy cập khẩn cấp hoặc bật tính năng khôi phục qua liên hệ đáng tin cậy chưa. Một số trình quản lý cung cấp khôi phục quản trị viên cho các tài khoản doanh nghiệp, nhưng người dùng cá nhân thường phải đối mặt với hậu quả khắc nghiệt hơn. Để thực sự yên tâm, hãy xem xét viết mật khẩu chính của bạn vào một cuốn sổ vật lý được giữ ở nơi an toàn. Các chuyên gia bảo mật kỹ thuật số có thể “nhăn mặt”, nhưng điều đó tốt hơn là bị khóa vĩnh viễn.
7. Lo Ngại Bảo Mật Sau Các Vụ Rò Rỉ Dữ Liệu Của Trình Quản Lý Mật Khẩu
Hình ảnh minh họa rò rỉ dữ liệu trên laptop với các cảnh báo màu đỏ, nhấn mạnh mối lo ngại về bảo mật thông tin.
Mỗi khi một vụ rò rỉ dữ liệu lớn của trình quản lý mật khẩu trở thành tiêu đề báo chí, tôi lại cảm thấy lo lắng. Vụ rò rỉ dữ liệu LastPass đã gây báo động khi nó làm lộ các kho mật khẩu được mã hóa, đặt ra câu hỏi về chính những công cụ mà chúng ta tin cậy để bảo mật. Những sự cố này buộc chúng ta phải đặt ra những câu hỏi khó chịu về việc liệu việc lưu trữ mật khẩu tập trung có bị lỗi cơ bản hay không.
Các lỗ hổng zero-day (zero-day vulnerabilities) lại gây ra một mối lo ngại hoàn toàn khác. Những lỗ hổng bảo mật chưa từng được biết đến này có thể tồn tại trong nhiều tháng trước khi được phát hiện, có khả năng cho phép kẻ tấn công truy cập dữ liệu của bạn một cách thầm lặng. Đáng lo ngại hơn nữa là các chiến dịch lừa đảo (phishing) có chủ đích được thiết kế đặc biệt để chiếm đoạt mật khẩu chính.
Mặc dù có những rủi ro này, việc từ bỏ hoàn toàn trình quản lý mật khẩu không phải là câu trả lời. Thay vào đó, hãy tăng cường bảo mật của bạn bằng cách bật xác thực hai yếu tố (2FA) cho cả trình quản lý mật khẩu và các tài khoản quan trọng của bạn. Thường xuyên thay đổi mật khẩu chính của bạn sẽ thêm một lớp bảo vệ khác, cũng như việc cập nhật thông tin về các tin tức bảo mật liên quan đến nhà cung cấp của bạn. Nếu bạn lo ngại dữ liệu của mình có thể đã bị xâm phạm, hãy thực hiện các bước ngay lập tức để bảo vệ điểm tín dụng của mình, thay đổi mật khẩu và làm theo hướng dẫn về cách bảo vệ tài khoản của bạn sau khi bị rò rỉ.
Trình quản lý mật khẩu vẫn là công cụ cần thiết mặc dù đôi khi chúng gây ra những phiền toái. Tôi đã trực tiếp trải nghiệm gần như tất cả những vấn đề này, nhưng tôi vẫn tin tưởng sử dụng chúng hàng ngày. Lợi ích bảo mật vượt xa những rắc rối. Với những mẹo khắc phục sự cố này, bạn sẽ dành ít thời gian hơn để “đối phó” với trình quản lý mật khẩu và có nhiều thời gian hơn để tận hưởng sự an tâm mà nó mang lại. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những trải nghiệm khi sử dụng trình quản lý mật khẩu trong phần bình luận bên dưới nhé!
