High Dynamic Range (HDR) không phải là một tiêu chuẩn đơn lẻ, đồng nhất. Khi bạn mua sắm với ngân sách eo hẹp, nhãn “HDR” có thể mang ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Vì vậy, trước khi tin vào nhãn dán đó, bạn cần hiểu rõ ý nghĩa thực sự của “HDR Ready” hoặc “HDR10+”.
Nhãn “HDR” – Hơn Cả Một Chiêu Trò Marketing?
biểu tượng 4K HDR trên cảnh đường phố chụp HDR
Khi bạn thấy nhãn “HDR” được dán trên bao bì của một chiếc TV hay màn hình giá rẻ, đừng vội phấn khích. Nó thường là một câu khẩu hiệu marketing hơn là một tính năng có ý nghĩa. Về mặt kỹ thuật, chiếc hộp đó có thể hỗ trợ HDR10 hoặc thậm chí Dolby Vision trên lý thuyết, nhưng trên thực tế, trải nghiệm có thể vô cùng kém cỏi, thậm chí gây hiểu lầm.
Vấn đề là, HDR thực sự không chỉ đơn thuần là khả năng tương thích với một định dạng, mà là cách nội dung hiển thị trên màn hình của bạn. Điều này đòi hỏi bộ xử lý mạnh mẽ, khả năng điều chỉnh tông màu (tone mapping) chính xác và một màn hình có thể thể hiện được dải độ sáng và màu sắc mở rộng mà HDR hứa hẹn. Hầu hết các mẫu TV giá rẻ đơn giản là không có đủ sức mạnh xử lý hay phần mềm thông minh để xử lý đúng cách.
Điều đáng thất vọng nhất là không có hệ thống xếp hạng tiêu chuẩn nào buộc các nhà sản xuất phải công bố khả năng hiệu suất HDR thực tế. Nếu bạn đã xem nội dung HDR trên chiếc TV giá rẻ của mình và nghĩ “tôi không thấy có gì đặc biệt,” rất có thể bạn đang không được trải nghiệm HDR thực sự. Bạn chỉ đang thấy một phần nhỏ của những gì có thể có, và đó chính xác là điều mà các nhà sản xuất TV đang hy vọng bạn không nhận ra.
Độ Sáng Đỉnh và Độ Tương Phản: Yếu Tố Then Chốt Của HDR Thực Sự
Trong một cảnh HDR lý tưởng — ví dụ, một con tàu vũ trụ bay về phía một ngôi sao chói lọi — bạn sẽ thấy sự khác biệt rõ ràng giữa bóng tối của không gian và ánh sáng chói chang từ ngôi sao. Nhưng nếu TV của bạn chỉ đạt đỉnh 300 hoặc 400 nits (đơn vị đo độ sáng), thì “ánh sáng chói lọi” đó có thể trông giống như một đốm trắng sáng hơn một chút. Để có hiệu ứng HDR phù hợp, bạn cần độ sáng ít nhất 600 đến 1.000 nits. Nếu thấp hơn, các vùng sáng nổi bật sẽ mất đi sự sống động, màu sắc trở nên mờ nhạt và toàn bộ hình ảnh có thể trông phẳng lặng.
Tiếp theo là độ tương phản, yếu tố quyết định khả năng hiển thị các vùng đen sâu cạnh các vùng sáng nổi bật của TV. Các tấm nền LCD giá rẻ với đèn nền viền (edge-lit backlighting) không thể tạo ra khả năng kiểm soát ánh sáng chính xác cần thiết cho HDR thực sự. Nếu TV của bạn không thể hiển thị các vùng tối một cách phù hợp trong khi vẫn giữ độ sáng ở các vùng khác (được gọi là “local dimming” – làm mờ cục bộ), bạn đang bỏ lỡ một nửa phương trình HDR. Các lựa chọn TV giá rẻ tốt nhất thường sử dụng ít nhất một dạng làm mờ cục bộ với nhiều vùng, mặc dù chúng sẽ không thể sánh bằng độ chính xác ở cấp độ pixel của các công nghệ như OLED, QLED hoặc QNED.
Một cách thực tế để hiểu liệu chiếc TV “HDR” của bạn có đang mang lại trải nghiệm như mong đợi hay không là xem một cảnh đêm với đèn đường hoặc bầu trời đầy sao. Nếu các điểm sáng lan rộng đáng kể vào các vùng tối hoặc toàn bộ cảnh trông xám đồng nhất, khả năng tương phản của TV của bạn đã bị ảnh hưởng.
Gam Màu Rộng (WCG): Mảnh Ghép Không Thể Thiếu Cho HDR Sống Động
Người đàn ông đang nhìn TV và cầm kính lúp, thể hiện sự kiểm tra chi tiết công nghệ hiển thị.
Một phần khác của bức tranh HDR thường bị bỏ qua – đặc biệt ở các TV giá rẻ – là khả năng hỗ trợ gam màu rộng (Wide Color Gamut – WCG). Các TV dải động tiêu chuẩn (SDR) bị giới hạn trong không gian màu Rec.709 hoặc sRGB, vốn chỉ bao phủ một phạm vi màu tương đối hẹp. Ngược lại, nội dung HDR thường được xử lý trong không gian màu DCI-P3 rộng hơn nhiều và đôi khi nhắm đến tiêu chuẩn Rec.2020 thậm chí còn rộng hơn, mặc dù rất ít màn hình tiêu dùng có thể tái tạo hoàn toàn.
Đó là lý do tại sao những video demo về cá nhiệt đới hoặc vườn hoa mà bạn thường thấy trong các showroom TV lại trông sống động hơn nhiều trong chế độ HDR phù hợp. Bạn đang thực sự nhìn thấy những màu sắc mà các màn hình cũ không thể hiển thị, như màu đỏ rực rỡ, màu xanh lá cây tươi tốt và màu xanh lam sâu thẳu. Những màu sắc này mang lại cảm giác phong phú và chân thực hơn nhiều so với những gì SDR có thể cung cấp.
Nếu bạn tò mò liệu màn hình của mình có thực sự thể hiện được khả năng HDR và hiển thị dải màu rộng hay không, hãy thử kết nối nó với PC qua HDMI và truy cập trang web Wide-Gamut.com/test. Đây là một bài kiểm tra đơn giản và nó sẽ cho bạn biết liệu màn hình của bạn có thực sự đạt chuẩn hay chỉ đang “giả vờ”.
Làm Thế Nào để Có Trải Nghiệm HDR Tốt Nhất với Ngân Sách Hạn Hẹp?
Có được trải nghiệm HDR chất lượng với ngân sách hạn hẹp là hoàn toàn khả thi. Bạn chỉ cần biết thông số nào thực sự quan trọng và thông số nào chỉ là chiêu trò marketing. Như đã đề cập, bạn sẽ muốn một chiếc TV có thể đạt ít nhất 600 đến 1.000 nits độ sáng đỉnh, hỗ trợ làm mờ cục bộ (local dimming) và bao phủ gam màu rộng, lý tưởng là gần với DCI-P3.
Ngoài ra, bạn cần hiệu chỉnh TV của mình cho chế độ HDR. Nhiều TV giá rẻ có các chế độ HDR được cài đặt sẵn để tăng độ bão hòa và độ sáng lên mức không tự nhiên ngay khi xuất xưởng. Việc hiệu chỉnh nhanh chóng, bằng cách sử dụng các cài đặt sẵn như chế độ “Cinema” hoặc “Movie”, hoặc tự điều chỉnh cài đặt, có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Hãy giảm độ sáng một chút, giảm độ sắc nét và điều chỉnh lại độ bão hòa màu để có cái nhìn tự nhiên hơn, ít “hoạt hình” hơn.
Bạn cũng nên sử dụng nội dung HDR chất lượng và nguồn phát phù hợp, vì HDR chỉ tốt khi nội dung bạn cung cấp cho nó chất lượng. Các nền tảng phát trực tuyến như Netflix và Disney+ cung cấp các tựa phim HDR, nhưng hãy đảm bảo tốc độ internet và thiết bị phát trực tuyến của bạn hỗ trợ phát lại HDR đúng cách. Nếu bạn đang chơi game, các máy chơi game thế hệ mới như PS5 hoặc Xbox Series X đều hỗ trợ HDR, nhưng bạn sẽ cần kiểm tra cài đặt đầu vào của TV để bật chế độ HDR. Hãy nhớ rằng, HDR trên một chiếc TV giá rẻ sẽ không thể khắc phục được nội dung kém chất lượng, vì vậy hãy chọn các nội dung HDR đã được đánh giá tốt.
Hãy chú ý đến ánh sáng trong phòng. Ánh sáng môi trường có thể làm giảm tác động của HDR. Nếu bạn đang xem trong một căn phòng sáng, ngay cả một chiếc TV HDR tốt cũng sẽ khó gây ấn tượng. Hãy cố gắng kiểm soát môi trường của bạn: làm mờ đèn hoặc xem trong phòng tối hơn để cho các điểm sáng nổi bật đó thực sự “tỏa sáng”.
Theo quan điểm của tôi, cách hiệu quả nhất để có HDR tốt với ngân sách hạn hẹp có lẽ là sự kiên nhẫn. Giá TV giảm đáng kể trong các đợt giảm giá ngày lễ, và các mẫu tầm trung của năm ngoái thường vượt trội hơn các tùy chọn giá rẻ của năm nay. Một chút nghiên cứu và chờ đợi đúng đợt khuyến mãi có thể giúp bạn có được hiệu suất HDR tốt hơn đáng kể mà không cần chi thêm tiền.
