Trong số những vật dụng chúng ta mang theo hàng ngày, điện thoại di động là một trong những món đồ dễ bị mất cắp nhất. Dù cả Android và iOS đều trang bị các tính năng định vị thiết bị mạnh mẽ như Find My iPhone của Apple hay Find My Device của Google, nhưng thực tế là kẻ gian vẫn có rất nhiều thủ đoạn tinh vi để ngăn chặn bạn theo dõi điện thoại của mình ngay khi chúng vừa thực hiện hành vi trộm cắp. Việc hiểu rõ những phương pháp này không chỉ giúp bạn nâng cao cảnh giác mà còn trang bị kiến thức để bảo vệ thiết bị cá nhân tốt hơn. Bài viết này sẽ đi sâu vào 5 thủ đoạn phổ biến mà kẻ trộm sử dụng để khiến chiếc điện thoại bị đánh cắp của bạn “biến mất” khỏi bản đồ theo dõi.
1. Sửa Đổi Phần Cứng (Hardware Modifications)
Phương pháp phức tạp nhưng hiệu quả nhất mà kẻ trộm có thể áp dụng là thay thế hoặc gỡ bỏ các vi xử lý hay linh kiện nhất định trên bo mạch chủ của điện thoại. Về lý thuyết, điều này có thể bỏ qua các biện pháp bảo vệ cấp độ kernel hoặc phần cứng, vốn thường hoạt động dựa trên các thành phần riêng lẻ. Tôi đã có kinh nghiệm trực tiếp khi điều tra vụ mất cắp chiếc Pixel 7a của mình. Tôi đã bắt gặp một cửa hàng sửa chữa điện thoại đáng ngờ, nơi họ hứa hẹn các khả năng “sửa chữa” gần như vượt quá giới hạn pháp luật.
Việc thay thế một toàn bộ mạch tích hợp trên bo mạch chủ của điện thoại có thể vô hiệu hóa các tính năng bảo vệ này. Đáng ngạc nhiên là phương pháp này khá hiệu quả về chi phí để thực hiện, và bất kỳ kỹ thuật viên sửa chữa nào làm việc với bo mạch chủ điện thoại đều có thể xác định các thành phần dễ bị tổn thương nếu có đủ nghiên cứu.
Kỹ thuật viên đang thực hiện sửa chữa trên bo mạch chủ của smartphone, minh họa phương pháp sửa đổi phần cứng để vô hiệu hóa tính năng theo dõi.
Điểm tích cực duy nhất là các phương pháp này phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của kẻ trộm hoặc mạng lưới liên kết của chúng. Đây là một thực trạng phổ biến ở một số thị trường, nơi nhiều người tìm kiếm các dịch vụ sửa chữa giá rẻ thay vì vứt bỏ điện thoại. Các kỹ thuật viên đã tìm ra cách để sửa chữa hoặc làm việc với nhiều loại bo mạch chủ điện thoại và các loại chip khác nhau. Nếu việc thay thế một con chip có thể “hồi sinh” điện thoại của bạn, thì nó cũng có thể mở khóa hoặc vô hiệu hóa tính năng theo dõi.
Tuy nhiên, khi các linh kiện bên trong điện thoại ngày càng thu nhỏ và các công ty bắt đầu phát triển phần cứng tùy chỉnh, việc sửa đổi phần cứng trên điện thoại bị đánh cắp sẽ trở nên khó khăn hơn. Điều này có nghĩa là, trong khi khả năng điện thoại của bạn được sửa chữa khi một con chip nhỏ giá chỉ vài xu bị hỏng sẽ thấp đi, thì cũng đồng nghĩa với việc không thể thay thế một con chip tương tự để biến điện thoại của bạn thành không thể theo dõi.
2. Thay Đổi Số IMEI (IMEI Swaps)
Một phương pháp hiệu quả khác, mặc dù đòi hỏi kỹ thuật cao, để ngăn bạn theo dõi điện thoại là thay đổi số IMEI (International Mobile Equipment Identity). IMEI là một mã 15 chữ số duy nhất xác định điện thoại của bạn trên mạng của nhà mạng. Miễn là điện thoại của bạn có thẻ SIM đang hoạt động và kết nối với mạng, nó sẽ báo cáo số IMEI của mình và do đó có thể được truy tìm.
Màn hình điện thoại Android hiển thị số IMEI, mã định danh duy nhất của thiết bị được dùng để theo dõi qua mạng di động.
Việc thay đổi số IMEI là bất hợp pháp ở một số quốc gia (ví dụ: Vương quốc Anh), nhưng ở một số nơi khác (ví dụ: Hoa Kỳ) lại chưa có luật chống lại. Tuy nhiên, việc thực hiện đúng cách là không hề dễ dàng; đây là một trong những hành động phức tạp nhất về mặt kỹ thuật mà kẻ trộm có thể thực hiện để “biến đổi” một thiết bị bị đánh cắp và bán lại trên thị trường chợ đen. Có những công cụ có sẵn trên internet có thể sửa đổi số IMEI của thiết bị, nhưng điều này thường chỉ là tạm thời và không che giấu được số gốc thực sự.
Đây cũng là một phương pháp thường áp dụng hơn cho các thiết bị Android so với iPhone, mặc dù nó còn phụ thuộc vào loại chipset mà thiết bị Android của bạn sử dụng.
3. Khôi Phục Cài Đặt Gốc và Flash ROM Mới
Trên các thiết bị cũ hơn không có các biện pháp bảo vệ khôi phục cài đặt gốc hiện đại, kẻ trộm có thể khôi phục cài đặt gốc điện thoại của bạn hoặc cài đặt một hệ điều hành mới để biến nó thành một thiết bị “như mới”. Đây không phải là một quá trình dễ dàng nhất, nhưng chắc chắn dễ hơn so với việc thay thế eSIM. Hầu hết các cửa hàng sửa chữa điện thoại đều có khả năng flash một ROM mới trên điện thoại hiện có để bỏ qua tất cả các biện pháp bảo vệ đang hoạt động.
Điện thoại Android nhìn chung dễ bị ảnh hưởng bởi phương pháp này hơn so với iPhone, đặc biệt khi xét đến số lượng ROM điện thoại thông minh có sẵn để tải xuống trực tuyến. Cần lưu ý rằng việc này yêu cầu bộ nạp khởi động (bootloader) của thiết bị phải được mở khóa, vì vậy một lần nữa, cần có một số chuyên môn kỹ thuật để thực hiện thao tác này.
Tuy nhiên, với việc một số kẻ trộm còn thực hiện các sửa đổi phần cứng để thay thế các vi xử lý và mạch điện cụ thể, việc này là hoàn toàn khả thi. Android cũng có tính năng Bảo vệ Khôi phục Cài đặt Gốc (Factory Reset Protection – FRP) nhằm mục đích làm cho điện thoại của bạn không thể sử dụng được bằng cách khóa quy trình đặt lại trong trường hợp bị đánh cắp. Nhưng nó không phải là hoàn hảo, và vẫn có những cách để bỏ qua các biện pháp bảo vệ này, cho phép tội phạm sử dụng điện thoại bị đánh cắp mà không cần cung cấp bất kỳ bằng chứng sở hữu nào.
4. Vứt Bỏ Thẻ SIM Vật Lý
Thẻ SIM của bạn là cách duy nhất để điện thoại của bạn có thể kết nối mạng khi bạn ở ngoài và không kết nối với mạng Wi-Fi. Nếu bạn mất kết nối di động, việc theo dõi thiết bị sẽ trở nên khó khăn, dù là qua internet hay qua phương pháp định vị tam giác sóng di động (cell phone triangulation) – một phương pháp thường được cơ quan thực thi pháp luật sử dụng để truy tìm số điện thoại hoặc thiết bị thông qua số IMEI của chúng.
Đây là một trong những lý do lớn nhất khiến chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng eSIM để bảo vệ điện thoại thông minh của mình khỏi bị trộm cắp. eSIM sẽ không bảo vệ dữ liệu của bạn khỏi bị truy cập hay điện thoại của bạn khỏi bị đánh cắp hoàn toàn, nhưng chúng không dễ dàng hoán đổi như SIM vật lý. Điều này có nghĩa là điện thoại của bạn vẫn sẽ đăng ký trên mạng của nhà mạng và, nếu bạn đã bật dữ liệu di động, sẽ có thể cập nhật vị trí của nó trên bất kỳ dịch vụ theo dõi nào bạn đang sử dụng. Điều này giúp bạn và cơ quan thực thi pháp luật dễ dàng truy tìm thiết bị bị mất.
Tuy nhiên, eSIM không phải là hoàn toàn “bất khả xâm phạm”; một người có đủ chuyên môn kỹ thuật vẫn có thể đột nhập và vô hiệu hóa chúng. Mặc dù vậy, mức độ chuyên môn kỹ thuật cần thiết để làm điều đó là rất cao và có lẽ không phải kẻ trộm điện thoại thông minh hay móc túi thông thường nào cũng có được. Hơn nữa, việc này cũng khiến điện thoại của bạn trở nên vô dụng trên thị trường đồ cũ, đồng nghĩa với việc thủ phạm không thể bán nó ngay lập tức sau khi đánh cắp.
5. Kích Hoạt Chế Độ Máy Bay (Airplane Mode)
Một trong những hành động đầu tiên mà kẻ trộm sẽ thực hiện sau khi có được điện thoại của bạn là bật chế độ máy bay. Đây là cách nhanh nhất và dễ nhất để vô hiệu hóa tất cả các kết nối di động, Bluetooth và Wi-Fi mà điện thoại có thể có. Tệ hơn nữa, cả iOS và Android đều có nút bật/tắt chế độ máy bay có thể truy cập từ Trung tâm điều khiển (Control Center) hoặc thanh thông báo (notification shade) tương ứng, mà không cần mở khóa điện thoại.
Điện thoại Pixel 9a hiển thị biểu tượng Chế độ máy bay trên thanh thông báo, minh họa cách kẻ trộm vô hiệu hóa kết nối nhanh chóng.
Điện thoại của bạn yêu cầu kết nối internet để cập nhật vị trí của nó trên mạng Find My của Apple hoặc Find Hub của Google. Một số thiết bị mới hơn có thể cập nhật vị trí ngay cả khi đã tắt, nhưng trừ khi bạn có một chiếc điện thoại tương đối hiện đại, điện thoại của bạn có thể sẽ “mất tích” khỏi bản đồ ngay khi chế độ máy bay được kích hoạt.
Để chống lại điều này, bạn nên xem xét việc tắt quyền truy cập vào các điều khiển thiết bị khi điện thoại của bạn bị khóa. Trên iPhone, bạn có thể thay đổi cài đặt này tại Cài đặt > Face ID & Mật mã > Cho phép truy cập khi bị khóa và tắt Trung tâm điều khiển. Trong khi ở đây, hãy xem xét những gì khác bạn không muốn kẻ trộm truy cập. Trên Android, cài đặt này khác nhau tùy theo thiết bị; hãy thử tìm trong mục Màn hình khóa hoặc một phần tương tự trong Cài đặt.
Khi điện thoại thông minh ngày càng trở nên thông minh hơn, việc theo dõi chúng khi bị mất cũng trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, kẻ trộm điện thoại cũng ngày càng tinh ranh hơn trong việc tìm cách đưa chúng ra khỏi phạm vi theo dõi. Biện pháp phòng vệ tốt nhất của bạn vẫn là đơn giản nhất: hãy luôn cảnh giác ở nơi công cộng và tránh để điện thoại bị đánh cắp ngay từ đầu. Đây là một tình huống gây khó chịu – và thường tốn kém – như tôi đã học được từ kinh nghiệm cá nhân. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về các biện pháp bảo vệ điện thoại khỏi bị trộm trong phần bình luận bên dưới, hoặc tìm hiểu thêm các bài viết cùng chủ đề tại Thủ Thuật Mới!
