ChatGPT đã tạo ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực chatbot AI với lợi thế người tiên phong. Tuy nhiên, thị trường trí tuệ nhân tạo luôn không ngừng phát triển, và giờ đây, một đối thủ trực tiếp mới đã xuất hiện: DeepSeek. Là một chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ, tôi đã theo dõi sát sao sự tiến bộ của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và nhận thấy DeepSeek đang dần trở thành một lựa chọn thay thế tiềm năng, thậm chí vượt trội trong một số khía cạnh quan trọng, đặc biệt là khi xét đến chi phí và tính minh bạch. Liệu DeepSeek có đủ sức để soán ngôi vị dẫn đầu của ChatGPT trong cộng đồng người dùng Việt Nam?
1. DeepSeek Hoàn Toàn Miễn Phí
DeepSeek, một sản phẩm của công ty trí tuệ nhân tạo cùng tên từ Trung Quốc, đang gây tiếng vang lớn với các mô hình hàng đầu như DeepSeek-V3 và DeepSeek-R1. Điểm nổi bật nhất của DeepSeek chính là sự miễn phí hoàn toàn.
Không giống như ChatGPT hay nhiều công cụ AI khác, DeepSeek không có cấp độ trả phí. Người dùng được quyền truy cập vào các phiên bản tốt nhất của mô hình DeepSeek mà không phải bỏ ra bất kỳ chi phí nào. Trong khi đó, dù ChatGPT có gói miễn phí, các mô hình mạnh mẽ và linh hoạt hơn lại bị khóa sau một bức tường phí. Cụ thể, ChatGPT Plus có giá 20 USD/tháng, còn ChatGPT Professional lên tới 200 USD/tháng. Đối với nhiều người, việc trả phí cho các ứng dụng AI là hợp lý, nhưng thật khó để biện minh cho khoản chi lớn như vậy khi có rất nhiều công cụ AI miễn phí chất lượng cao trên thị trường. DeepSeek mang lại hiệu suất tương đương với ChatGPT và các công cụ AI hàng đầu khác mà không tốn một xu nào, trở thành một lựa chọn hấp dẫn.
2. Tiệm Cận Mã Nguồn Mở: Mô Hình Open-Weight
Một điểm cộng lớn khác của DeepSeek là cách tiếp cận gần với mã nguồn mở. Trong khi ChatGPT của OpenAI được xem là một “hộp đen” với các hoạt động bên trong được giữ kín, DeepSeek đã công khai các tham số huấn luyện (weights) của mô hình.
Người dùng tải xuống mô hình DeepSeek-R1 cho mục đích nghiên cứu và phát triển
Điều này không có nghĩa là mô hình hoàn toàn mã nguồn mở, vì mã nguồn huấn luyện và dữ liệu vẫn là riêng tư; chỉ có kết quả của quá trình huấn luyện mô hình được công bố. Tuy nhiên, việc DeepSeek và các mô hình “open-weight” khác công bố tham số huấn luyện là một bước tiến tích cực. Người dùng có thể trực tiếp điều chỉnh các tham số này trong mô hình DeepSeek và về cơ bản, huấn luyện lại mô hình trên dữ liệu tùy chỉnh của riêng mình. Với đủ ví dụ, bạn có thể tạo ra một mô hình tùy chỉnh phản hồi tốt hơn với các hướng dẫn cụ thể, mở ra nhiều khả năng sáng tạo và ứng dụng cá nhân hóa.
3. Khả Năng Chạy Cục Bộ (Offline) Đầy Hấp Dẫn
Lợi thế lớn nhất của DeepSeek có lẽ là khả năng chạy cục bộ. Một trong những điểm gây khó chịu nhất của ChatGPT và các chatbot AI trực tuyến khác là yêu cầu kết nối internet để sử dụng. Các lời nhắc (prompts) và phản hồi của bạn đều phải đi qua máy chủ của OpenAI, đồng nghĩa với việc bạn phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng, chính sách bảo mật và khả năng gặp sự cố của họ.
Mô hình DeepSeek-R1 hoạt động trong cửa sổ Terminal, cho thấy khả năng chạy cục bộ
Với DeepSeek, bạn có thể cài đặt và chạy một phiên bản của mô hình trực tiếp trên máy tính của mình. Điều này có nghĩa là mô hình sẽ không cần truy cập internet, và bạn không cần phải gửi thông tin nhạy cảm đến máy chủ của một tập đoàn lớn. Việc chạy một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) cục bộ cho phép bạn thử nghiệm với mô hình ngoại tuyến, với khả năng truy cập liên tục và nhất quán. Khả năng vận hành DeepSeek cục bộ là một lợi thế lớn cho những ai muốn kiểm soát hoàn toàn dữ liệu và trải nghiệm của mình, đặc biệt trong các môi trường yêu cầu bảo mật cao.
4. Mô Hình Suy Luận Minh Bạch Hơn
Cả ChatGPT-o1 và DeepSeek-R1 đều có khả năng thêm một chuỗi “dòng suy nghĩ” (chain of thought) vào đầu ra cuối cùng, cho thấy cách mô hình đã phân tích đầu vào trước khi đưa ra kết luận. ChatGPT được huấn luyện để ẩn hầu hết quá trình suy luận này và chỉ cung cấp một phiên bản rút gọn. Ngược lại, DeepSeek-R1 tiết lộ nhiều hơn về “quá trình tư duy” của nó, giúp người dùng dễ dàng nhận diện bất kỳ lỗi nào trong quá trình suy luận của mô hình và tối ưu hóa lời nhắc (prompt) hiệu quả hơn, mang lại sự hiểu biết sâu sắc hơn về cách AI hoạt động.
Trong khi ChatGPT vẫn giữ vị thế là chatbot AI phổ biến nhất, DeepSeek đang nhanh chóng khẳng định mình là một lựa chọn thay thế xuất sắc và hoàn toàn miễn phí. Với những ưu điểm vượt trội về chi phí, tính minh bạch của mô hình, khả năng chạy cục bộ và cơ chế suy luận rõ ràng, DeepSeek không chỉ là một giải pháp tiết kiệm mà còn mang lại sự kiểm soát và linh hoạt cao hơn cho người dùng. Đây chắc chắn là một công cụ AI đáng để bạn khám phá và trải nghiệm. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về DeepSeek và những trải nghiệm của bạn với công cụ AI này trong phần bình luận bên dưới nhé!
