Bạn thường xuyên gặp phải tình trạng video liên tục bị giật, quá trình tải xuống kéo dài vô tận, hay các trang web tải cực chậm khi sử dụng dữ liệu di động? Có khả năng cao nhà mạng của bạn đang cố tình làm chậm kết nối bằng cách bóp băng thông (throttling). Đây là một thực tế phổ biến mà nhiều người dùng gặp phải, nhưng không phải ai cũng biết cách xác định nguyên nhân chính xác. Việc nhận diện liệu đường truyền của bạn có đang bị giới hạn tốc độ một cách có chủ đích hay không là bước đầu tiên để tìm ra giải pháp phù hợp. Bài viết này của Thủ Thuật Mới sẽ hướng dẫn bạn các bước chi tiết để kiểm tra và xử lý tình trạng tốc độ mạng di động chậm, giúp bạn khôi phục trải nghiệm Internet mượt mà nhất.
1. Kiểm tra tốc độ mạng di động của bạn
Trước khi đi đến kết luận rằng nhà mạng đang bóp băng thông dữ liệu di động của bạn, điều quan trọng nhất là bạn cần thực hiện kiểm tra tốc độ internet. Một bài kiểm tra tốc độ sẽ đo lường tốc độ tải xuống (download speed), tốc độ tải lên (upload speed) và độ trễ (ping/latency), từ đó cung cấp một cái nhìn rõ ràng về hiệu suất kết nối của bạn.
Để có kết quả chính xác nhất, bạn nên sử dụng các trang web kiểm tra tốc độ uy tín như Speedtest by Ookla, Fast.com hoặc Google Speed Test. Nếu tốc độ bạn nhận được luôn thấp hơn nhiều so với cam kết của nhà mạng, hãy thử chạy kiểm tra tốc độ vào các thời điểm khác nhau trong ngày và trong vài ngày liên tiếp để xem liệu tình trạng chậm mạng này là nhất thời hay dai dẳng. Nếu tốc độ chậm vẫn duy trì ổn định, khả năng cao việc bóp băng thông có thể là nguyên nhân. Tuy nhiên, cũng có những yếu tố khác như vùng phủ sóng kém, nghẽn mạng hoặc bạn đã vượt quá giới hạn dữ liệu tốc độ cao. Để xác nhận bóp băng thông là nguyên nhân thực sự, bạn cần loại trừ các yếu tố này.
Ứng dụng Speedtest của Ookla hiển thị kết quả kiểm tra tốc độ mạng trên màn hình điện thoại, minh họa việc kiểm tra tốc độ dữ liệu di động.
2. Kiểm tra vùng phủ sóng hoặc các sự cố mạng tạm thời
Cường độ tín hiệu yếu và vùng phủ sóng hạn chế có thể làm chậm kết nối của bạn, khiến bạn nhầm tưởng rằng đang bị bóp băng thông. Để loại trừ khả năng này, trước tiên hãy kiểm tra xem điện thoại của bạn có chỉ hiển thị một hoặc hai vạch sóng không – đây là dấu hiệu của việc thu sóng kém. Nếu vậy, hãy thử di chuyển đến một vị trí khác, lý tưởng là ngoài trời hoặc gần cửa sổ, để xem tín hiệu có cải thiện không.
Nếu tín hiệu vẫn yếu, hãy kiểm tra các kênh thông tin chính thức của nhà mạng, đặc biệt là các tài khoản mạng xã hội như Twitter, để tìm kiếm các thông báo về bảo trì hoặc sự cố dịch vụ trong khu vực của bạn. Nếu là lỗi từ hệ thống, nhà mạng có thể sẽ khắc phục trong thời gian sớm. Bạn cũng có thể hỏi những người khác cùng sử dụng nhà mạng đó xem họ có gặp phải tình trạng chậm mạng tương tự không, và xem xét bản đồ vùng phủ sóng để đánh giá cường độ tín hiệu tại vị trí của bạn.
Bản đồ vùng phủ sóng mạng 5G tại Hoa Kỳ của nPerf, thể hiện khu vực có tín hiệu mạnh yếu, giúp người dùng kiểm tra khả năng phủ sóng mạng di động.
3. Kiểm tra xem tốc độ có giảm vào những khung giờ cụ thể không
Một số nhà mạng áp dụng các chính sách quản lý mạng để làm chậm tốc độ trong giờ cao điểm nhằm tránh tình trạng nghẽn mạng. Nếu dữ liệu của bạn chỉ chậm vào những thời điểm cụ thể, đặc biệt là vào buổi tối hoặc ban đêm, nhưng hoạt động bình thường vào các thời điểm khác, có thể nhà mạng đang bóp băng thông trong những khoảng thời gian đó. Để xác nhận, hãy chạy kiểm tra tốc độ vào các thời điểm khác nhau trong ngày và so sánh kết quả.
Mặc dù bạn không thể hoàn toàn tránh được việc bị bóp băng thông trong giờ cao điểm, nhưng bạn có thể điều chỉnh cách sử dụng bằng cách xác định khi nào tốc độ giảm và lên lịch các tác vụ ngốn nhiều dữ liệu như xem phim trực tuyến hoặc tải xuống vào những giờ thấp điểm. Bằng cách này, bạn sẽ chỉ cần dữ liệu cho các tác vụ nhẹ hơn trong thời gian tốc độ chậm, giảm thiểu tác động của việc bóp băng thông.
4. Đảm bảo bạn chưa vượt quá giới hạn dữ liệu tốc độ cao
Nhiều nhà mạng áp đặt giới hạn ưu tiên (deprioritization limits), nghĩa là tốc độ sẽ bị giảm đáng kể khi bạn vượt quá một ngưỡng dữ liệu nhất định – ngay cả trên các gói cước không giới hạn. Đây có thể là giới hạn hàng ngày, hàng tuần hoặc hàng tháng trước khi việc bóp băng thông được kích hoạt. Để kiểm tra xem điều này có áp dụng cho bạn không, hãy xem lại chi tiết gói cước của nhà mạng về giới hạn dữ liệu tốc độ cao và theo dõi mức sử dụng của bạn.
Nếu bạn đã hết dữ liệu tốc độ cao, tốc độ sẽ trở lại bình thường khi gói cước của bạn được làm mới. Để ngăn chặn điều này trong tương lai, bạn có hai lựa chọn. Bạn có thể quản lý việc sử dụng dữ liệu của mình một cách khôn ngoan bằng cách dùng Wi-Fi cho các tác vụ nặng để tiết kiệm dữ liệu tốc độ cao cho những nhu cầu quan trọng, hoặc chuyển sang gói cước có giới hạn cao hơn hoặc gói dữ liệu cao cấp không bị giảm ưu tiên.
5. Thử sử dụng VPN để cải thiện tốc độ
Một số nhà mạng có thể bóp băng thông các hoạt động mạng cụ thể để ưu tiên các loại lưu lượng khác. Nếu các ứng dụng xem phim trực tuyến tải chậm trong khi các ứng dụng khác hoạt động tốt, các bản tải xuống đám mây lớn bị lag nhưng duyệt web chung lại mượt mà, hoặc chơi game gặp phải độ trễ cao, có thể nhà mạng của bạn đang cố tình làm chậm các hoạt động cụ thể để tối ưu hiệu suất cho các loại lưu lượng khác.
Để vượt qua điều này, bạn có thể sử dụng Mạng riêng ảo (VPN). VPN mã hóa lưu lượng internet của bạn và định tuyến nó qua một máy chủ từ xa. Điều này giúp ẩn địa chỉ IP và hoạt động trực tuyến của bạn khỏi nhà mạng, khiến họ khó phát hiện loại dữ liệu bạn đang sử dụng, từ đó giúp ngăn chặn việc bóp băng thông đối với các dịch vụ cụ thể.
Biểu tượng VPN trên màn hình điện thoại thông minh, minh họa cho việc sử dụng dịch vụ mạng riêng ảo để bảo mật và tối ưu tốc độ kết nối.
6. Xác định vấn đề do ứng dụng hoặc website cụ thể
Một số ứng dụng và trang web có thể gặp phải sự cố máy chủ, tình trạng chậm mạng theo khu vực hoặc các hạn chế cụ thể của nhà mạng, ảnh hưởng đến hiệu suất. Nếu chỉ một ứng dụng cụ thể, như YouTube, hoặc một trang web cụ thể chậm trong khi những ứng dụng/website khác hoạt động bình thường, thì vấn đề có thể nằm ở phía họ, chứ không phải do nhà mạng bóp băng thông. Để xác minh, hãy hỏi những người khác cùng sử dụng nhà mạng đó xem họ có gặp phải vấn đề tương tự không.
Nếu đây là lỗi từ hệ thống phía ứng dụng/website, bạn sẽ cần chờ đợi các nhà phát triển khắc phục. Trong thời gian chờ đợi, hãy thử các ứng dụng hoặc dịch vụ thay thế. Nếu một trình duyệt cụ thể chậm, hãy chuyển sang trình duyệt khác. Nếu một dịch vụ xem phim trực tuyến bị lag, hãy thử các dịch vụ khác để so sánh. Ngoài ra, hãy kiểm tra xem ứng dụng có bị đặt ở chế độ hiệu suất thấp không và thử thay đổi máy chủ DNS của bạn để xem liệu có giải quyết được vấn đề không.
7. Chuyển đổi giữa các chế độ mạng khác nhau
Một số nhà mạng giới hạn tốc độ trên các chế độ mạng cụ thể, như 5G, nhưng lại cung cấp hiệu suất tốt hơn trên 4G LTE. Tương tự, nhà mạng di động của bạn có thể có vùng phủ sóng 5G yếu nhưng lại có kết nối đáng tin cậy trên 4G LTE. Nếu bạn thấy hiệu suất chậm khi sử dụng một chế độ mạng cụ thể, có thể mạng đó đang bị tắc nghẽn, vì vậy việc chuyển sang một chế độ khác có thể giúp cải thiện tốc độ.
Mặc dù một số nhà mạng tự động chọn chế độ mạng tốt nhất, việc chuyển đổi thủ công có thể giúp xác định xem nó có cải thiện tốc độ của bạn không. Để thay đổi chế độ trên Android, hãy vào Cài đặt > Kết nối > Mạng di động, chạm vào thẻ SIM của bạn và chọn 4G LTE, 5G hoặc 3G, tùy thuộc vào những gì có sẵn. Trên iPhone, vào Cài đặt > Dữ liệu di động > Tùy chọn dữ liệu di động và chọn mạng.
8. Xác nhận vấn đề không phải do điện thoại của bạn
Nếu không có yếu tố nào ở trên có vẻ là nguyên nhân, hãy kiểm tra xem vấn đề có nằm ở điện thoại của bạn không. Các thiết bị của chúng ta tự nhiên sẽ chậm hơn theo thời gian, vì vậy những sự chậm lại này có thể ảnh hưởng xấu đến kết nối mạng của bạn. Thiết bị của bạn cũng có thể bị lag khi sử dụng Wi-Fi hoặc các mạng khác do các vấn đề nội bộ, sự cố với tệp nguồn hoặc dịch vụ bạn đang sử dụng, hoặc các yếu tố tương tự. Ngoài ra, việc chia sẻ hotspot của bạn với nhiều thiết bị cũng có thể làm giảm tốc độ trên thiết bị chính của bạn.
Để loại trừ các vấn đề liên quan đến điện thoại, hãy tháo thẻ SIM của bạn và lắp vào một thiết bị khác. Nếu mạng hoạt động tốt hơn, điện thoại của bạn có thể là nguyên nhân. Để khắc phục, hãy thử khởi động lại thiết bị, cập nhật phần mềm, đặt lại cài đặt mạng, tắt hotspot và đóng các ứng dụng chạy nền. Khi vấn đề cơ bản được khắc phục, tốc độ kết nối của bạn sẽ cải thiện.
Nếu bạn nghi ngờ nhà mạng của mình cố tình làm chậm kết nối (mặc dù rất khó để chắc chắn hoặc chứng minh điều đó), hãy liên hệ với nhà mạng để trình bày mối quan ngại của bạn. Mặc dù các bước được gợi ý có thể giúp giảm thiểu tình trạng bóp băng thông, nhưng việc chuyển sang nhà mạng khác có thể là giải pháp tốt nhất về lâu dài nếu vấn đề tiếp diễn quá lâu. Trước khi chuyển đổi, hãy nghiên cứu kỹ lưỡng các tính năng và vùng phủ sóng của nhà mạng mới cũng như bất kỳ giới hạn tiềm ẩn nào mà nó có thể có. Điều này sẽ giúp bạn tránh gặp lại những vấn đề tương tự.
