Trong bối cảnh công nghệ phát triển không ngừng, các hình thức tấn công mạng cũng ngày càng trở nên tinh vi hơn. Một chiến dịch smishing (lừa đảo qua tin nhắn SMS/iMessage) nguy hiểm đang nhắm mục tiêu trực tiếp vào người dùng iMessage của Apple, lợi dụng cơ chế hoạt động của dịch vụ này để vô hiệu hóa các lớp bảo vệ tích hợp. Cuộc tấn công tiềm ẩn nguy cơ phơi nhiễm thông tin cá nhân và tài chính cho hàng triệu người dùng. Để bảo vệ bản thân khỏi mối đe dọa này, việc hiểu rõ cách thức hoạt động của nó và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là vô cùng cần thiết.
Cách thức chiến dịch Smishing vô hiệu hóa tính năng bảo mật trên iMessage
Cơ chế bảo vệ của iMessage và lỗ hổng bị lợi dụng
iMessage của Apple được trang bị một tính năng bảo mật quan trọng: tự động chặn các liên kết được gửi từ những người gửi không xác định. Mục đích của tính năng này là bảo vệ người dùng khỏi việc vô tình nhấp vào các liên kết độc hại hoặc trang web lừa đảo. Tuy nhiên, các chuyên gia an ninh mạng đã phát hiện ra một lỗ hổng mà kẻ tấn công đang lợi dụng để qua mặt lớp bảo vệ này.
Chiêu trò của kẻ lừa đảo là sử dụng kỹ thuật social engineering (thao túng tâm lý) để lừa người dùng trả lời tin nhắn. Các tin nhắn này thường giả mạo là thông báo giao hàng, hóa đơn điện tử chưa thanh toán, hoặc phí cầu đường cần nộp gấp. Nội dung tin nhắn sẽ yêu cầu người dùng phản hồi bằng cách gõ “Y” (Yes) hoặc “N” (No) để xác nhận hoặc từ chối một dịch vụ/giao dịch nào đó. Hành động trả lời tưởng chừng vô hại này lại chính là chìa khóa để kẻ tấn công vô hiệu hóa tính năng bảo vệ của iMessage. Khi bạn phản hồi, iMessage sẽ hiểu rằng số điện thoại đó là một “người gửi đã biết”, từ đó cho phép các liên kết trong tin nhắn đó được kích hoạt.
Hậu quả nghiêm trọng từ các liên kết độc hại
Sau khi người dùng đã “vô tình” bật khả năng kích hoạt liên kết, tin nhắn lừa đảo sẽ hướng dẫn họ “Thoát tin nhắn, mở lại liên kết kích hoạt hoặc sao chép liên kết vào trình duyệt Safari” để xem trạng thái giao hàng mới nhất hoặc thanh toán phí. Khi nhấp vào liên kết này, người dùng sẽ bị dẫn đến một trang web lừa đảo (phishing site) được thiết kế tinh vi, gần như giống hệt trang web chính thức của các dịch vụ vận chuyển, ngân hàng hoặc cơ quan nhà nước.
Mục tiêu cuối cùng của các trang web lừa đảo này là đánh cắp thông tin cá nhân (PII – Personally Identifiable Information) như tên, địa chỉ, số CCCD/CMND, và đặc biệt là thông tin tài chính như số tài khoản ngân hàng, số thẻ tín dụng, mã CVV/CVC. Những dữ liệu nhạy cảm này sau đó sẽ được sử dụng cho mục đích lừa đảo danh tính, gian lận thẻ tín dụng, hoặc các cuộc tấn công mạng khác. Theo ghi nhận của Bleeping Computer, một nguồn tin uy tín trong lĩnh vực an ninh mạng, chiến dịch này đang diễn ra rộng rãi.
Ví dụ tin nhắn smishing lừa đảo qua iMessage theo ghi nhận của Bleeping Computer
Ngay cả khi bạn không nhấp vào liên kết sau khi đã trả lời tin nhắn, việc phản hồi đã cho kẻ tấn công biết rằng số điện thoại của bạn là một mục tiêu “sống” và bạn có xu hướng phản ứng với các tin nhắn lừa đảo. Điều này khiến bạn trở thành mục tiêu tiềm năng cho các chiến dịch smishing trong tương lai.
Các biện pháp phòng chống Smishing iMessage hiệu quả
Nguyên tắc vàng: Không phản hồi tin nhắn lạ
Cách tốt nhất để bảo vệ bản thân là tuyệt đối không trả lời bất kỳ tin nhắn nào từ các số điện thoại mà bạn không nhận ra. Điều này đặc biệt quan trọng nếu tin nhắn đó yêu cầu bạn thực hiện một hành động cụ thể như trả lời “Y” hoặc “N”, hoặc chứa các liên kết đáng ngờ. Luôn luôn coi các liên kết được gửi từ các nguồn không xác định là độc hại và tránh nhấp vào chúng. Hãy cảnh giác với các tin nhắn có dấu hiệu lừa đảo như lỗi chính tả, ngữ pháp bất thường, hoặc yêu cầu thông tin nhạy cảm.
Xác minh thông tin qua kênh chính thức
Nếu bạn nhận được một tin nhắn về gói hàng, hóa đơn, hoặc bất kỳ khoản phí nào mà bạn không chắc chắn, đừng bao giờ tin vào liên kết hoặc thông tin liên hệ được cung cấp trong tin nhắn đó. Thay vào đó, hãy chủ động truy cập trang web hoặc ứng dụng chính thức của công ty hoặc dịch vụ có liên quan bằng cách gõ địa chỉ URL trực tiếp vào trình duyệt của bạn. Sau đó, bạn có thể đăng nhập vào tài khoản của mình hoặc tìm số điện thoại chăm sóc khách hàng chính thức để xác minh thông tin.
Cảnh giác với yếu tố tâm lý lừa đảo
Hầu hết các chiêu trò lừa đảo đều được thiết kế để tạo áp lực tâm lý, khiến bạn hành động vội vàng mà không kịp suy nghĩ. Hãy cảnh giác đặc biệt với những tin nhắn thúc giục bạn thực hiện “hành động ngay lập tức”, “ưu đãi có giới hạn thời gian”, hoặc “đe dọa các hậu quả tiêu cực” nếu bạn không phản hồi. Đây là những dấu hiệu rõ ràng của một cuộc tấn công lừa đảo.
Xử lý thế nào nếu bạn đã phản hồi hoặc làm theo hướng dẫn lừa đảo?
Hành động tức thì để giảm thiểu thiệt hại
Nếu bạn đã lỡ phản hồi tin nhắn hoặc làm theo hướng dẫn của kẻ tấn công trước khi nhận ra đó là một trò lừa đảo, hãy thực hiện các bước sau ngay lập tức để giảm thiểu thiệt hại:
- Chặn số điện thoại: Chặn ngay lập tức số điện thoại đã gửi tin nhắn lừa đảo để ngăn chúng gửi thêm các tin nhắn khác.
- Thay đổi mật khẩu: Thay đổi tất cả mật khẩu của các tài khoản quan trọng mà bạn sử dụng (ví dụ: email, tài khoản ngân hàng trực tuyến, mạng xã hội, Apple ID).
- Kích hoạt xác thực đa yếu tố (MFA): Bật xác thực đa yếu tố (Multi-Factor Authentication – MFA) cho tất cả các tài khoản hỗ trợ. MFA bổ sung một lớp bảo mật, yêu cầu mã xác minh thứ hai (ví dụ từ điện thoại) ngoài mật khẩu, ngay cả khi kẻ tấn công có được mật khẩu của bạn, chúng cũng khó truy cập được tài khoản.
Bảo vệ tài chính và danh tính
- Liên hệ ngân hàng: Nếu bạn đã cung cấp thông tin ngân hàng hoặc thẻ tín dụng, hãy gọi ngay cho ngân hàng của bạn. Ngân hàng có thể đóng băng tài khoản, hủy thẻ tín dụng hiện tại và phát hành thẻ mới để ngăn chặn các giao dịch gian lận.
- Đóng băng tín dụng: Nếu thông tin định danh cá nhân (PII) của bạn bị lộ và có nguy cơ bị sử dụng để lừa đảo danh tính (ví dụ: tên đầy đủ, ngày sinh, địa chỉ, số an sinh xã hội/CCCD), hãy liên hệ với các tổ chức tín dụng (ví dụ: TransUnion, Equifax, Experian ở một số quốc gia) để yêu cầu đóng băng tín dụng. Điều này sẽ ngăn chặn kẻ lừa đảo mở các khoản vay hoặc thẻ tín dụng mới dưới tên bạn.
- Theo dõi sao kê: Thường xuyên kiểm tra sao kê ngân hàng và thẻ tín dụng để phát hiện bất kỳ giao dịch đáng ngờ nào.
- Dịch vụ bảo vệ danh tính: Cân nhắc sử dụng các dịch vụ bảo vệ danh tính chuyên nghiệp. Các dịch vụ này thường bao gồm giám sát tín dụng, giám sát PII, và hỗ trợ khôi phục dữ liệu hoặc danh tính nếu bị đánh cắp.
Cập nhật phần mềm thiết bị
Cuối cùng, hãy luôn đảm bảo rằng thiết bị của bạn (iPhone, iPad) được cập nhật lên phiên bản hệ điều hành iOS mới nhất. Các bản cập nhật phần mềm thường bao gồm các bản vá lỗi bảo mật quan trọng, giúp khắc phục các lỗ hổng mà kẻ tấn công có thể khai thác và tăng cường khả năng phòng vệ của thiết bị trước các mối đe dọa trong tương lai.
Kết luận
Chiến dịch smishing nhắm vào người dùng iMessage là một lời nhắc nhở về sự tinh vi không ngừng của các mối đe dọa trực tuyến. Khả năng vô hiệu hóa tính năng bảo vệ mặc định của iMessage chỉ bằng một tin nhắn trả lời là một minh chứng cho thấy kẻ tấn công luôn tìm cách lợi dụng tâm lý và thói quen của người dùng. Để bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính, sự cảnh giác là chìa khóa. Luôn cẩn trọng với các tin nhắn từ người lạ, xác minh thông tin qua các kênh chính thức, và chủ động áp dụng các biện pháp bảo mật như xác thực đa yếu tố và cập nhật phần mềm.
Đừng quên truy cập Thủ Thuật Mới để cập nhật những kiến thức bảo mật công nghệ mới nhất và chia sẻ kinh nghiệm của bạn về các chiêu trò lừa đảo qua tin nhắn trong phần bình luận bên dưới!
