Trong bối cảnh nhu cầu về kết nối internet nhanh và ổn định ngày càng tăng, các giải pháp thay thế cho việc kéo cáp Ethernet truyền thống luôn được tìm kiếm. Powerline adapter nổi lên như một lựa chọn hấp dẫn, cho phép bạn biến hệ thống dây điện trong nhà thành mạng internet có dây mà không cần đi dây phức tạp. Tuy nhiên, tốc độ và hiệu suất thực tế của các thiết bị Powerline adapter thường không đạt được như quảng cáo, và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tiềm ẩn mà người dùng khó nhận biết. Bài viết này sẽ làm rõ 5 sự thật quan trọng, giúp bạn hiểu rõ hơn về cách Powerline adapter hoạt động và lý do tại sao tốc độ kết nối của bạn có thể không như mong đợi.
1. Chất Lượng Dây Điện Trong Nhà Ảnh Hưởng Lớn
Hiệu suất của Powerline adapter phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống dây điện trong nhà bạn để truyền tín hiệu internet. Do đó, tuổi đời và chất lượng của dây điện là yếu tố quan trọng nhất quyết định hiệu suất của chúng. Dây điện cũ thường sử dụng cỡ dây nhỏ hơn, phổ biến là 14 gauge, giới hạn ở 15 ampe, trong khi dây hiện đại là 12 gauge, có khả năng truyền tải lên đến 20 ampe với điện trở thấp hơn.
Dây điện cũ cũng dễ bị nhiễu hơn từ các dây cáp gần đó. Điều này tạo ra nhiễu điện không mong muốn, có thể làm giảm đáng kể hiệu suất của bộ chuyển đổi. Một nghiên cứu của U.S. Consumer Product Safety Commission đã chỉ ra rằng những ngôi nhà có tuổi đời trên 40 năm có tỷ lệ vấn đề về hệ thống điện cao bất thường, chủ yếu do cơ sở hạ tầng điện đã cũ và các quy định xây dựng lỗi thời. Mặc dù các quy định xây dựng hiện đại yêu cầu nối đất tốt hơn, khoảng cách dây phù hợp và sử dụng vật liệu chất lượng cao hơn (những yếu tố cải thiện hiệu suất Powerline adapter), chất lượng dây điện vẫn có thể khác nhau đáng kể giữa các ngôi nhà.
Cáp Ethernet Cat 8 chất lượng cao cuộn tròn trên bàn, tượng trưng cho kết nối mạng có dây tối ưu
2. Tốc Độ Quảng Cáo Không Phải Tốc Độ Thực Tế
Việc một Powerline adapter được quảng cáo với tốc độ gigabit không có nghĩa là bạn sẽ đạt được tốc độ đó khi duyệt web hoặc tải xuống tệp. Những tốc độ này là mức tối đa lý thuyết được kiểm tra trong điều kiện phòng thí nghiệm lý tưởng và chỉ đại diện cho tốc độ dữ liệu của giao thức Powerline, chứ không phải tốc độ internet thực tế. Tốc độ internet bạn nhận được sẽ giảm đáng kể trong các tình huống sử dụng đời thực.
TP-Link, một trong những nhà sản xuất Powerline adapter lớn, công khai thừa nhận điều này trong tài liệu kỹ thuật của họ. Ví dụ, bộ kit Powerline adapter AV1300 của họ tuyên bố tốc độ lên đến 1300 Mbps. Tuy nhiên, một trang hỗ trợ của TP-Link giải thích rằng tỷ lệ chuyển đổi trên các bộ kit như vậy chỉ khoảng 30 đến 35%. Điều này có nghĩa là ngay cả khi tốc độ Powerline giữa hai bộ chuyển đổi được đánh giá 1.000 Mbps trong điều kiện lý tưởng, tốc độ internet thực tế của bạn sẽ chỉ nằm trong khoảng từ 300 đến 350 Mbps. TP-Link cũng cho biết quy tắc này “về cơ bản áp dụng cho tất cả các sản phẩm Home Plug AV”. Điều này không hoàn toàn là quảng cáo sai sự thật, nhưng có thể gây hiểu lầm cho những khách hàng đang tìm mua Powerline adapter lần đầu. Hầu hết các bộ định tuyến và thiết bị mạng cũng có xu hướng quảng cáo tốc độ cao hơn mà chỉ có thể đạt được trong các tình huống lý tưởng.
3. Ổ Cắm Chống Sét Lan Truyền (Surge Strips) Có Thể Gây Hại
Hãy luôn đảm bảo rằng bạn cắm Powerline adapter trực tiếp vào ổ cắm tường. Cắm chúng vào các thiết bị chống sét lan truyền (surge protectors), ổ cắm điện nối dài (power strips) hoặc dây nối dài (extensions) có thể làm giảm hiệu suất của chúng một cách nghiêm trọng.
Ngoài việc tăng thêm độ dài cho kết nối, các thiết bị chống sét lan truyền và ổ cắm lọc điện được thiết kế để lọc nhiễu điện, bảo vệ thiết bị của bạn khỏi các biến động điện áp. Tuy nhiên, điều này cũng làm giảm hiệu suất của Powerline adapter, vì chúng sử dụng cùng dải tần số để truyền dữ liệu mà các thiết bị này lọc bỏ. Điều này sẽ không ngăn Powerline adapter của bạn hoạt động, nhưng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến tốc độ truyền dữ liệu. Powerline adapter có bộ lọc tích hợp được thiết kế đặc biệt cho giao thức liên lạc của chúng, vì vậy tốt nhất bạn nên cắm chúng thẳng vào ổ cắm trên tường.
Hộp cáp mạng hoặc thiết bị Powerline adapter được cắm vào ổ cắm chống sét lan truyền, minh họa vị trí cắm không tối ưu
4. Sử Dụng Cùng Aptomat (Breaker) Là Lý Tưởng
Một yếu tố nhỏ khác cần lưu ý là Powerline adapter của bạn nên được kết nối cùng một aptomat (breaker) bất cứ khi nào có thể. Powerline vẫn có thể hoạt động khi các bộ adapter được cắm vào các aptomat khác nhau, nhưng hiệu suất sẽ khác biệt đáng kể.
Các ngôi nhà ở Bắc Mỹ thường sử dụng hệ thống điện hai pha, bao gồm hai “chân” hoặc “pha” điện. Mỗi cầu dao (circuit breaker) được kết nối với đường dây 1 hoặc đường dây 2, và giao tiếp giữa các đường dây này phải đi qua bảng điện chính. Trong những trường hợp như vậy, nếu bạn có một cặp Powerline adapter được cắm vào các aptomat khác nhau, nó có thể gây ra điện trở và nhiễu không mong muốn, làm giảm hiệu suất.
Bảng mạch điện gia đình với nhiều aptomat, minh họa hệ thống điện và tầm quan trọng của việc cắm Powerline adapter trên cùng một aptomat để tối ưu hiệu suất
Việc cắm các bộ adapter của bạn vào cùng một mạch điện sẽ cung cấp đường dẫn điện trực tiếp nhất giữa chúng, giảm thiểu mọi tổn thất và nhiễu. Nếu việc cắm cùng mạch điện không khả thi do bố cục nhà hoặc không có sẵn ổ cắm, hãy cố gắng kết nối chúng với các aptomat trên cùng một pha.
Khó có khả năng bạn có thể thay đổi hệ thống dây điện để hỗ trợ Powerline adapter tốt hơn sau này, đặc biệt nếu bạn đang ở trong một căn nhà thuê. Sự khác biệt về hiệu suất sẽ đa dạng, nhưng người dùng Reddit “wintersdark” đã thử nghiệm các bộ adapter TP-Link AV2000 trong một “ngôi nhà khá mới” với kết quả sau:
- Bộ adapter trên cùng aptomat: 500 Mbps
- Bộ adapter trên cùng pha, aptomat khác: 250 Mbps
- Bộ adapter trên các aptomat khác nhau: 90 Mbps
Mặc dù các thử nghiệm này đã có từ hơn năm năm trước, chúng vẫn là một chỉ số tốt về cách Powerline adapter sẽ hoạt động qua các aptomat khác nhau.
5. Giữ Khoảng Cách Kết Nối Ngắn Nhất Có Thể
Cuối cùng, điều quan trọng là bạn phải giữ khoảng cách kết nối giữa các Powerline adapter càng ngắn càng tốt. Hãy nhớ rằng khoảng cách giữa hai adapter là chiều dài của dây cáp chạy giữa các ổ cắm mà chúng được cắm vào, và chiều dài này lớn hơn nhiều so với khoảng cách bạn có thể đo trực tiếp giữa các ổ cắm trên tường.
Dây điện trong nhà bạn hiếm khi đi theo đường thẳng nhất, chúng thường chạy bên trong tường, tránh chướng ngại vật và luồn lách giữa các aptomat và bảng điện chính trước khi đến ổ cắm và công tắc. Vì vậy, mặc dù hai ổ cắm có thể nằm ngay cạnh nhau, khoảng cách dây cáp thực tế giữa chúng có thể là vài mét hoặc thậm chí hơn. Khi khoảng cách giữa hai adapter tăng lên, khả năng đường truyền dữ liệu của bạn bị chậm lại do nhiễu cũng tăng theo, và điện trở của dây cũng tăng lên. Đây không phải là mối quan hệ tuyến tính, và ngay cả những gia tăng nhỏ về chiều dài cáp cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất của adapter.
Powerline adapter có vẻ là một cách đơn giản để có internet có dây trong nhà mà không cần lo lắng về cáp Ethernet. Tuy nhiên, có rất nhiều yếu tố nhỏ, mà hầu hết nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, ảnh hưởng đến hiệu suất của chúng. Tùy thuộc vào tuổi đời của ngôi nhà và hệ thống dây điện, việc sử dụng mạng Wi-Fi Mesh hoặc bộ lặp Wi-Fi (Wi-Fi repeater) có thể là những lựa chọn tốt hơn. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tốc độ và độ ổn định tốt nhất có thể, việc chạy cáp Ethernet trực tiếp từ bộ định tuyến đến máy tính vẫn là giải pháp tối ưu nhất. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố trên để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho nhu cầu mạng gia đình của bạn.
