Ngôi nhà của bạn ngày càng được trang bị nhiều thiết bị công nghệ hiện đại, giúp cuộc sống trở nên tiện lợi và kết nối hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, nhiều trong số chúng lại là mục tiêu dễ dàng cho tội phạm mạng. Nếu không được bảo vệ đúng cách, những tiện ích công nghệ này có thể đặt quyền riêng tư và an ninh của bạn vào tình thế rủi ro. May mắn thay, chỉ cần áp dụng một vài bước đơn giản, bạn hoàn toàn có thể tăng cường bảo mật cho không gian sống thông minh của mình. Hãy cùng Thủ Thuật Mới tìm hiểu về các thiết bị tiềm ẩn nguy cơ và cách bảo vệ chúng hiệu quả nhất.
1. Router Wi-Fi – Cánh Cổng Dễ Vỡ Của Mạng Gia Đình
Nếu có một thiết bị mà tin tặc khao khát chiếm quyền kiểm soát trong ngôi nhà bạn, đó chính là router Wi-Fi. Bởi lẽ, router là điểm kết nối tất cả các thiết bị của bạn với internet. Một router bị xâm nhập có thể mở đường cho tin tặc truy cập vào mọi thiết bị trong mạng của bạn, từ máy tính xách tay cho đến tủ lạnh thông minh.
Hai lỗ hổng phổ biến của router Wi-Fi là firmware lỗi thời và việc sử dụng thông tin đăng nhập mặc định. Một nghiên cứu của Ohio Society of CPAs chỉ ra rằng 89% số người được khảo sát chưa bao giờ cập nhật firmware router của họ, và 72% chưa từng thay đổi mật khẩu Wi-Fi mặc định. Để bảo mật router, hãy đảm bảo firmware của nó luôn được cập nhật. Nếu bạn chưa quen với quy trình này, hãy tham khảo hướng dẫn cập nhật firmware router chi tiết. Tiếp theo, hãy thay đổi thông tin đăng nhập mặc định thành một mật khẩu mạnh và độc đáo, sử dụng kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký hiệu. Mã hóa cũng rất quan trọng. Hãy bật mã hóa WPA3 nếu router của bạn hỗ trợ – hoặc ít nhất là WPA2 – để bảo vệ mạng khỏi truy cập trái phép.
2. Camera An Ninh và Chuông Cửa Thông Minh – Giám Sát Hay Bị Giám Sát?
Camera an ninh và chuông cửa thông minh được thiết kế để bảo vệ ngôi nhà của bạn, nhưng chúng có thể gây ra tác dụng ngược nếu không được bảo mật. Tương tự như router Wi-Fi, firmware lỗi thời và mật khẩu mặc định là những lỗ hổng hàng đầu cho camera và chuông cửa thông minh. Tin tặc lợi dụng những điểm yếu này để truy cập vào các luồng video trực tiếp, vô hiệu hóa thiết bị hoặc thậm chí sử dụng chúng làm cổng vào toàn bộ mạng của bạn.
Để khóa chặt các thiết bị này, hãy bắt đầu bằng việc thay đổi mật khẩu mặc định và bật xác thực hai yếu tố (2FA) nếu có. Đảm bảo firmware của camera luôn được cập nhật, vì các nhà sản xuất thường xuyên phát hành các bản vá cho các lỗ hổng mới được phát hiện. Ưu tiên các mẫu camera cung cấp tính năng mã hóa đầu cuối (end-to-end encryption) cho các luồng video, giúp ngăn chặn truy cập trái phép ngay cả khi dữ liệu bị chặn. Ngoài ra, tránh sử dụng các mạng Wi-Fi công cộng để truy cập nguồn cấp dữ liệu camera của bạn, vì các kết nối này thường không được bảo mật và dễ bị khai thác.
3. Loa Thông Minh và Trợ Lý Giọng Nói – Nguy Cơ Nghe Lén Tiềm Tàng
Loa thông minh và trợ lý giọng nói như Alexa, Google Assistant và Siri mang lại sự tiện lợi đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, những thiết bị này luôn trong trạng thái lắng nghe và cũng có thể tiềm ẩn rủi ro bảo mật.
Vào tháng 8 năm 2024, NCC Group đã báo cáo về các lỗ hổng trong loa thông minh Sonos có thể cho phép tin tặc nghe lén người dùng. Đây chỉ là một trong số nhiều sự cố mà loa thông minh đã chứng tỏ là các thiết bị dễ bị tấn công.
Có giới hạn những gì bạn có thể làm để bảo mật loa thông minh của mình – đặc biệt là khi đó là lỗ hổng từ phía nhà sản xuất. Tuy nhiên, bạn có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách xem xét kỹ quyền truy cập của thiết bị và tắt các tính năng như mua sắm bằng giọng nói hoặc truy cập từ xa nếu không cần thiết. Một điều khác bạn có thể làm là thận trọng khi kết nối các ứng dụng hoặc dịch vụ của bên thứ ba với trợ lý giọng nói của mình, vì những kết nối này có thể đưa vào các lỗ hổng bảo mật.
4. Smart TV – Cánh Cửa Dữ Liệu Cá Nhân
Chiếc Smart TV của bạn cũng có thể là một cổng ngõ cho tin tặc và các công cụ theo dõi dữ liệu. Nhiều Smart TV thu thập dữ liệu về thói quen xem của bạn, và nếu bị tấn công, chúng có thể trở thành một cổng để kẻ tấn công xâm nhập vào mạng gia đình của bạn. Một số Smart TV thậm chí còn đi kèm camera và microphone tích hợp, có thể bị khai thác để do thám nếu không được bảo mật đúng cách.
Để bảo vệ bản thân, hãy bắt đầu bằng cách tắt tính năng ACR (Automatic Content Recognition) và các tính năng theo dõi khác trong cài đặt TV của bạn. Mỗi thương hiệu có thể đặt tùy chọn này ở một vị trí khác nhau, nhưng một tìm kiếm nhanh cho mẫu TV của bạn sẽ chỉ cho bạn hướng đi đúng. Ngoài ra, hãy tránh cài đặt các ứng dụng không cần thiết – mỗi ứng dụng là một nguy cơ bảo mật tiềm ẩn, đặc biệt nếu nó không đến từ một nhà phát triển đáng tin cậy.
5. Bộ Điều Khiển Nhà Thông Minh (Smart Home Hubs) – Trung Tâm Dễ Tổn Thương
Bộ điều khiển nhà thông minh cho phép bạn điều khiển mọi thứ từ đèn đến bộ điều nhiệt chỉ bằng một lệnh duy nhất. Nhưng sự tiện lợi đó cũng khiến chúng trở thành mục tiêu có giá trị cao đối với tin tặc. Nếu một tin tặc xâm nhập vào bộ điều khiển của bạn, họ có thể kiểm soát mọi thiết bị được liên kết với nó.
Rủi ro lớn nhất đến từ mật khẩu yếu và phần mềm không được vá lỗi. Nhiều người dùng thiết lập bộ điều khiển nhà thông minh một lần rồi quên đi, khiến chúng dễ bị khai thác bởi các lỗ hổng mà nhà sản xuất đã vá trong các bản cập nhật mới hơn. Kẻ tấn công cũng có thể khai thác các phương thức xác thực yếu thông qua thông tin đăng nhập mặc định hoặc tấn công vét cạn (brute-force attacks).
Để giữ cho bộ điều khiển của bạn an toàn, hãy sử dụng mật khẩu mạnh, độc đáo – đặc biệt nếu bộ điều khiển của bạn yêu cầu tài khoản trực tuyến. Xác thực hai yếu tố (2FA) là điều bắt buộc khi có sẵn. Ngoài ra, hãy thường xuyên kiểm tra các bản cập nhật firmware để đảm bảo bạn đang chạy các bản vá bảo mật mới nhất.
Một rủi ro khác thường bị bỏ qua là tích hợp của bên thứ ba. Nhiều bộ điều khiển hỗ trợ hàng chục thiết bị và ứng dụng thông minh, nhưng mỗi kết nối là một lỗ hổng tiềm ẩn. Chỉ liên kết các thiết bị đáng tin cậy và cảnh giác với việc cấp quá nhiều quyền. Nếu một ứng dụng của bên thứ ba không cần truy cập vào hệ thống an ninh của bạn, đừng cấp quyền cho nó.
Cuối cùng, hãy xem xét việc thiết lập một mạng chuyên dụng cho các thiết bị nhà thông minh của bạn. Nhiều router cho phép bạn tạo một mạng khách riêng biệt, giữ cho các thiết bị IoT của bạn tách biệt khỏi kết nối máy tính và điện thoại chính của bạn. Bằng cách này, việc xâm nhập bộ điều khiển của bạn sẽ không ngay lập tức cấp quyền truy cập vào các thiết bị khác.
6. Máy Chơi Game (Gaming Consoles) – Hơn Cả Giải Trí Đơn Thuần
Nếu bạn nghĩ máy chơi game chỉ là về niềm vui và giải trí, tin tặc sẽ rất vui lòng chứng minh điều ngược lại. Từ thông tin thanh toán đã lưu trữ cho đến các tính năng thoại và camera, những thiết bị này chứa nhiều dữ liệu cá nhân hơn hầu hết mọi người nhận ra.
Kaspersky Lab đã báo cáo mức tăng 13% trong các cuộc tấn công phần mềm độc hại liên quan đến trò chơi trong nửa đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021. Tin tặc sử dụng thông tin đăng nhập bị đánh cắp từ các trang web khác để đột nhập vào tài khoản chơi game, đặc biệt nếu bạn đã sử dụng lại mật khẩu. Một khi đã vào được, chúng có thể thực hiện các giao dịch mua trái phép, bán tài khoản của bạn trực tuyến hoặc khóa bạn khỏi tài khoản hoàn toàn.
Quyền riêng tư cũng là một mối lo ngại. Các máy chơi game thu thập dữ liệu về mọi thứ, từ thói quen chơi game của bạn đến các cuộc trò chuyện thoại. Mặc dù điều này có thể cải thiện trải nghiệm của bạn, nhưng nó cũng có nghĩa là nhiều thông tin cá nhân hơn có nguy cơ bị lộ nếu xảy ra vi phạm.
Vậy giải pháp là gì? Đầu tiên, bảo mật tài khoản chơi game của bạn bằng một mật khẩu cực kỳ mạnh (đúng vậy, một mật khẩu thực sự – không phải “game thủ123”). Bật xác thực hai yếu tố (2FA) để ngay cả khi ai đó có được mật khẩu của bạn, họ cũng sẽ gặp phải ngõ cụt.
Và trong khi bạn đang làm việc đó, hãy kiểm tra kỹ các phương thức thanh toán đã liên kết – tốt hơn hết là xóa thẻ tín dụng đã lưu trữ hơn là phải đối mặt với các khoản phí không mong muốn. Cài đặt quyền riêng tư là một điều bắt buộc khác. Hầu hết các máy chơi game cho phép bạn tinh chỉnh những dữ liệu chúng thu thập, ai có thể thấy hoạt động chơi game của bạn và liệu microphone hoặc camera của bạn có luôn lắng nghe hay không. Nếu bạn không muốn máy chơi game của mình nghe lén, hãy tắt các trợ lý giọng nói và đặt một tấm che lên camera khi bạn không sử dụng.
Ngôi nhà của bạn hiện nay được kết nối nhiều hơn bao giờ hết, nhưng sự tiện lợi đó đi kèm với những rủi ro nhất định. Tội phạm mạng luôn tìm kiếm những điểm yếu, và các thiết bị nêu trên thường là những mục tiêu dễ dàng nhất. Tin tốt là những lời khuyên bạn vừa đọc sẽ giúp ích rất nhiều trong việc giữ an toàn cho bạn và gia đình. Hãy chia sẻ bài viết này để cùng nâng cao nhận thức về bảo mật thiết bị thông minh!
