Trong kỷ nguyên số hóa hiện nay, trình quản lý mật khẩu đã trở thành công cụ không thể thiếu, giúp chúng ta bảo mật hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tài khoản trực tuyến. Chúng không chỉ lưu trữ thông tin đăng nhập mà còn có nhiều công dụng thiết thực khác như lưu ghi chú bảo mật hay chia sẻ thông tin đăng nhập một cách an toàn. Tuy nhiên, một thực tế mà nhiều người dùng thường bỏ qua là ngay cả những “hầm chứa” kỹ thuật số đáng tin cậy này cũng không hoàn toàn miễn nhiễm với rủi ro. Việc phụ thuộc hoàn toàn vào trình quản lý mật khẩu mà không có một kế hoạch sao lưu dự phòng là một mối hiểm họa tiềm tàng, điều mà tôi đã tự mình trải nghiệm một cách khó khăn.
Năm ngoái, khi trình quản lý mật khẩu của tôi bất ngờ gặp sự cố, tôi đã may mắn vì chưa lưu trữ quá nhiều mật khẩu và có thể khôi phục khóa chính khá nhanh chóng. Tuy nhiên, những giờ phút hoảng loạn đó đã dạy cho tôi một bài học sâu sắc: ngay cả những kho mật khẩu được bảo vệ chặt chẽ nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm. Bên cạnh các trục trặc kỹ thuật, việc quên mật khẩu chính trong những giai đoạn căng thẳng hoặc do không ghi chú cẩn thận cũng là một mối đe dọa lớn. Do đó, việc hiểu rõ cách sao lưu và bảo vệ dữ liệu mật khẩu trở nên cực kỳ quan trọng, không chỉ để khôi phục quyền truy cập mà còn mang lại nhiều lợi ích thực tế khác.
Tại Sao Cần Sao Lưu Dữ Liệu Từ Trình Quản Lý Mật Khẩu Của Bạn?
Trình quản lý mật khẩu đóng vai trò trung tâm trong bảo mật trực tuyến của chúng ta. Ngoài việc lưu trữ chi tiết đăng nhập, chúng còn được sử dụng để lưu ghi chú an toàn và chia sẻ thông tin đăng nhập với người thân. Dù vậy, việc dựa hoàn toàn vào chúng mà không có kế hoạch dự phòng tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Khi trình quản lý mật khẩu của tôi đột ngột gặp sự cố, tôi nhận ra tầm quan trọng của việc sao lưu. Mặc dù tôi đã khôi phục được khóa chính một cách tương đối nhanh chóng, nhưng những giờ phút lo lắng đó đã chứng minh rằng không có kho mật khẩu nào là bất bại. Các trục trặc kỹ thuật không phải là mối đe dọa duy nhất; đôi khi, bạn có thể quên mật khẩu chính của mình, đặc biệt trong những giai đoạn căng thẳng hoặc nếu bạn không ghi chú cẩn thận.
Ngoài khả năng khôi phục quyền truy cập, sao lưu mật khẩu còn mang lại những lợi ích thiết thực khác như:
- Dễ dàng di chuyển giữa các dịch vụ: Nếu bạn muốn chuyển sang một trình quản lý mật khẩu khác, bản sao lưu sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.
- Bảo vệ khỏi các cuộc tấn công ransomware: Trong trường hợp trình quản lý mật khẩu của bạn bị tấn công, một bản sao lưu ngoại tuyến sẽ đảm bảo bạn không bị khóa khỏi các tài khoản quan trọng.
Bạn sẽ luôn hy vọng mình không bao giờ cần đến bản sao lưu, nhưng khi cần, bạn sẽ biết ơn vì đã có nó. Hầu hết các trình quản lý mật khẩu đều hỗ trợ xuất dữ liệu một cách đơn giản, mặc dù các bước cụ thể có thể khác nhau tùy dịch vụ. Tôi đã thử nghiệm quy trình xuất dữ liệu trên bốn tùy chọn phổ biến, và dù một số cung cấp trải nghiệm thân thiện hơn những cái khác, tất cả đều cho phép bạn tạo bản sao lưu ngoại tuyến của kho dữ liệu kỹ thuật số. Dưới đây là cách bảo vệ mật khẩu của bạn từ mỗi dịch vụ.
Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Xuất Dữ Liệu Từ Các Trình Quản Lý Mật Khẩu Phổ Biến
Để đảm bảo bạn có thể truy cập mật khẩu của mình trong mọi tình huống, việc sao lưu dữ liệu là vô cùng cần thiết. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể cách xuất dữ liệu từ một số trình quản lý mật khẩu thông dụng.
Cách Sao Lưu Vault Proton Pass (Chỉ hỗ trợ Web App)
Tôi đã chuyển sang Proton Pass vì đây là một trình quản lý mật khẩu chú trọng quyền riêng tư. Việc xuất vault rất đơn giản nhưng yêu cầu sử dụng ứng dụng web, vì ứng dụng di động chưa hỗ trợ tính năng này.
Tải xuống: Proton Pass (Miễn phí)
Để tạo bản sao lưu từ Proton Pass:
- Đăng nhập vào tài khoản Proton Pass của bạn.
- Chọn Cài đặt (Settings) ở góc dưới bên trái màn hình.
- Nhấp vào Xuất (Export) từ menu xuất hiện.
- Chọn định dạng xuất mong muốn của bạn (JSON được mã hóa PGP, CSV hoặc JSON).
- Nhập mật khẩu Proton Pass của bạn để xác minh danh tính.
- Nhấp vào Xuất (Export) và chọn nơi lưu tệp.
Tệp đã xuất chứa tất cả thông tin đăng nhập, ghi chú bảo mật và thông tin thẻ tín dụng của bạn, nhưng không bao gồm tệp đính kèm.
Cách Xuất Dữ Liệu Từ 1Password Vault (Yêu cầu Desktop App)
1Password cung cấp các tùy chọn sao lưu nhưng không mã hóa tệp xuất theo mặc định—điều mà tôi thấy đáng lo ngại đối với một công cụ chú trọng bảo mật. Nó cho phép xuất dữ liệu ở hai định dạng: 1PUX và CSV, mỗi định dạng có những hạn chế khác nhau. Bạn sẽ cần ứng dụng máy tính để bàn để sao lưu mật khẩu.
Tải xuống: 1Password (Miễn phí)
Định dạng 1PUX là tệp xuất không được mã hóa của 1Password bao gồm tất cả dữ liệu của bạn. Mặc dù toàn diện, nó có thể chứa khóa bí mật của bạn, tiềm ẩn rủi ro bảo mật tài khoản nếu tệp rơi vào tay kẻ xấu. Tùy chọn CSV bị hạn chế hơn, bỏ qua các trường tùy chỉnh và tệp đính kèm. Làm theo các bước sau để xuất dữ liệu từ 1Password:
- Mở ứng dụng 1Password trên máy tính.
- Nhấp vào tùy chọn menu Tệp (File) (ba chấm) ở góc trên bên trái và chọn Xuất (Export).
- Chọn Tất cả các Vault (All Vaults) hoặc chọn một vault cụ thể.
- Chọn định dạng ưu tiên của bạn (1PUX hoặc CSV).
- Nhập mật khẩu chính (master password) của bạn khi được yêu cầu.
- Chọn nơi lưu tệp xuất.
Nếu bạn có kế hoạch chuyển đổi trình quản lý mật khẩu, tùy chọn CSV sẽ tương thích tốt hơn với các dịch vụ khác.
Hướng Dẫn Xuất Dữ Liệu Từ NordPass Vault (Chỉ CSV, yêu cầu Desktop App)
NordPass có cách tiếp cận đơn giản hơn trong việc xuất mật khẩu nhưng có một hạn chế lớn—nó chỉ cho phép xuất CSV không được mã hóa. Mặc dù tiện lợi cho việc tương thích với các dịch vụ khác, định dạng này khiến dữ liệu nhạy cảm của bạn dễ bị tổn thương cho đến khi bạn bảo mật tệp.
Mặc dù có khả năng mã hóa mạnh mẽ cho các mật khẩu được lưu trữ, tôi đã thất vọng khi NordPass không cung cấp tùy chọn xuất được mã hóa như các đối thủ cạnh tranh. Bạn cũng sẽ cần ứng dụng máy tính để bàn để sao lưu mật khẩu.
Tải xuống: NordPass (Miễn phí)
Cách xuất dữ liệu từ NordPass:
- Mở ứng dụng NordPass trên máy tính.
- Nhấp vào biểu tượng Cài đặt (Settings icon) (biểu tượng bánh răng) ở góc trên bên trái.
- Chọn Xuất mục (Export items) trong tab Nhập và Xuất (Import and Export).
- Nhập mật khẩu chính của bạn để xác minh danh tính.
- Nhấp vào Xuất (Export) để tạo tệp CSV.
- Chọn vị trí để lưu tệp trên thiết bị của bạn.
Hãy nhớ xóa tệp CSV đã xuất khỏi thư mục tải xuống của bạn sau khi bạn đã di chuyển nó đến nơi lưu trữ an toàn.
Cách Xuất Mật Khẩu Từ Google Passwords (Trong Chrome)
Trình quản lý mật khẩu của Google có lẽ là tùy chọn dễ tiếp cận nhất đối với nhiều người vì nó được tích hợp sẵn trong Chrome, nhưng quy trình xuất của nó không phải lúc nào cũng rõ ràng ngay lập tức. Giống như các dịch vụ khác, Google chỉ cung cấp các tùy chọn xuất CSV không được mã hóa.
Mặc dù tiện lợi cho việc lưu trữ mật khẩu thông thường, cách tiếp cận của Google đối với việc xuất dữ liệu cho thấy tại sao các trình quản lý mật khẩu chuyên dụng thường cung cấp các tính năng bảo mật tốt hơn. Tuy nhiên, việc tạo bản sao lưu rất dễ dàng khi bạn biết nơi để tìm.
- Mở Chrome và nhấp vào biểu tượng hồ sơ của bạn ở góc trên bên phải.
- Chọn Mật khẩu và tự động điền (Passwords and autofill) (biểu tượng chìa khóa) hoặc nhập
chrome://password-managervào thanh địa chỉ. - Vào Cài đặt (Settings) và chọn Tải xuống tệp (Download file) trong phần Xuất mật khẩu (Export Passwords).
- Xác minh danh tính của bạn bằng thông tin đăng nhập máy tính của bạn.
- Chọn vị trí để lưu tệp CSV và nhấp vào Lưu (Save) để hoàn tất quá trình xuất.
Tệp xuất bao gồm tất cả các mật khẩu và tên người dùng đã lưu của bạn nhưng bỏ qua mọi phương thức thanh toán hoặc địa chỉ bạn đã lưu trong Chrome.
Bảo Mật Dữ Liệu Mật Khẩu Đã Xuất Của Bạn Ngay Lập Tức
Một khi bạn đã xuất kho mật khẩu của mình, bạn đang nắm giữ chìa khóa cho toàn bộ cuộc sống trực tuyến của mình. Tệp không được mã hóa này cần được bảo vệ ngay lập tức—để nó không an toàn sẽ làm mất đi mục đích sử dụng trình quản lý mật khẩu ngay từ đầu.
Đối với việc lưu trữ kỹ thuật số, mã hóa là điều bắt buộc. Bạn có thể bảo vệ dữ liệu của mình bằng cách sử dụng VeraCrypt để tạo các vùng chứa được mã hóa cho bản sao lưu mật khẩu của bạn, yêu cầu một mật khẩu mạnh riêng biệt để truy cập. Một số người thích sử dụng bộ nhớ đám mây được mã hóa như Proton Drive hoặc Cryptomator kết hợp với Dropbox, cung cấp cả bảo mật và khả năng truy cập.
Lưu trữ vật lý mang lại một lớp bảo vệ khác. Hãy cân nhắc lưu trữ bản sao lưu được mã hóa của bạn trên một ổ USB chuyên dụng được cất giữ ở một vị trí an toàn. Đối với các tài khoản quan trọng, một số chuyên gia bảo mật thậm chí còn khuyên dùng khóa bảo mật phần cứng như một phương pháp sao lưu bổ sung để khôi phục tài khoản.
Duy trì nhiều vị trí sao lưu theo quy tắc sao lưu 3-2-1: ba bản sao dữ liệu của bạn trên hai loại lưu trữ khác nhau với một bản sao được giữ ngoài trang web. Điều này bảo vệ chống lại lỗi thiết bị, trộm cắp hoặc thiên tai. Chỉ cần nhớ cập nhật tất cả các bản sao lưu bất cứ khi nào bạn thêm các tài khoản mới quan trọng.
Những Sai Lầm Phổ Biến Cần Tránh Khi Sao Lưu Mật Khẩu
Logo của NordPass, Dashlane và Proton Pass cùng biểu tượng khóa bảo mật, minh họa tầm quan trọng của việc sao lưu và bảo vệ mật khẩu.
Sau khi thử nghiệm các phương pháp sao lưu mật khẩu này, tôi đã nhận thấy một số lỗi có thể làm suy yếu nỗ lực bảo mật của bạn. Đầu tiên, hãy tránh những sai lầm khi thiết lập trình quản lý mật khẩu để giữ an toàn cho các tùy chọn đăng nhập của bạn.
Một sai lầm lớn là để các tệp mật khẩu đã xuất không được mã hóa—đặc biệt là trong bộ nhớ đám mây. Ngay cả nhiều người am hiểu công nghệ cũng để các bản xuất CSV trong thư mục Tải xuống hoặc Dropbox của họ, điều này tạo ra một “bản đồ kho báu” cho các lỗ hổng bảo mật.
Một lỗi phổ biến khác là tạo bản sao lưu nhưng không bao giờ cập nhật chúng. Các vault mật khẩu phát triển theo thời gian, vì vậy các bản sao lưu đã một năm tuổi có thể thiếu hàng chục thông tin đăng nhập quan trọng mới. Bạn nên lên lịch cập nhật ít nhất hàng quý để đảm bảo bản sao lưu của bạn luôn được cập nhật. Đừng quên về bảo mật vật lý. Lưu trữ bản sao lưu của bạn trên một ổ USB không dán nhãn là thông minh, nhưng để ổ đĩa đó ở nơi dễ thấy hoặc gắn vào móc khóa của bạn sẽ làm mất đi mục đích.
Tóm lại, việc sao lưu trình quản lý mật khẩu không chỉ là một khuyến nghị mà là một bước thiết yếu để bảo vệ toàn bộ dữ liệu trực tuyến của bạn. Mặc dù không có phương pháp sao lưu nào là hoàn hảo, việc có một bản sao lưu an toàn luôn tốt hơn rất nhiều so với không có gì. Dù bạn chọn lưu trữ đám mây được mã hóa, ổ USB vật lý hay cả hai, sự an tâm khi biết bạn sẽ không bao giờ hoàn toàn bị khóa khỏi tài khoản của mình là điều rất đáng để bỏ ra một chút công sức. Hãy biến việc sao lưu mật khẩu thành một thói quen định kỳ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho cuộc sống số của bạn.
