Từ lâu, việc thay đổi cài đặt DNS đã được nhiều người truyền tai nhau như một giải pháp để tăng tốc độ duyệt web. Tuy nhiên, với vai trò là một chuyên gia tại thuthuatmoi.net, tôi từng tỏ ra hoài nghi về mức độ ảnh hưởng thực sự của một thay đổi đơn giản như vậy đến trải nghiệm lướt web hàng ngày của mình. Đó là cho đến khi tôi quyết định tự mình thử nghiệm.
Mặc dù đường truyền internet của tôi thường xuyên nhanh và ổn định, tôi vẫn thỉnh thoảng gặp phải tình trạng mạng chậm chạp, ì ạch. Tôi đang xem video trực tuyến hoặc truy cập các trang web yêu thích thì bỗng dưng thời gian tải trang kéo dài, gây khó chịu. Tôi thậm chí đã chạy các bài kiểm tra tốc độ và xác nhận rằng băng thông của mình vẫn hoàn toàn bình thường, điều này càng khiến tôi thêm bối rối.
Sau một thời gian tìm hiểu, tôi phát hiện ra rằng các máy chủ DNS của nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) có thể chính là nguyên nhân của vấn đề này. DNS (Domain Name System) hoạt động như một “danh bạ điện thoại” của internet, có nhiệm vụ dịch tên miền bạn nhập vào trình duyệt (ví dụ: thuthuatmoi.net) thành địa chỉ IP tương ứng. Địa chỉ IP này sau đó sẽ dẫn bạn đến máy chủ chứa dữ liệu của trang web đó.
Hình ảnh minh họa tình trạng tải trang chậm, giật lag khi truy cập các nền tảng video trực tuyến như YouTube, gây ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.
Vấn đề nằm ở chỗ, nhiều máy chủ DNS của ISP thường xuyên bị quá tải hoặc không được bảo trì đúng mức, tạo ra những nút thắt cổ chai. Ngay cả khi bạn có tốc độ internet siêu nhanh, việc tra cứu DNS chậm sẽ khiến quá trình duyệt web trở nên ì ạch, bởi vì trình duyệt của bạn phải chờ lâu hơn để xác định nơi gửi yêu cầu.
Khi nhận ra điều này, tôi đã bắt đầu kiểm tra hiệu suất DNS của ISP mình so với các lựa chọn thay thế. Tôi đã tải về công cụ GRC’s DNS Benchmark, một phần mềm cho phép tôi so sánh hiệu suất của máy chủ DNS hiện tại với hơn 200 nhà cung cấp DNS công cộng khác nhau cùng một lúc. Kết quả thật rõ ràng. Máy chủ DNS của Google (8.8.8.8 và 8.8.4.4) liên tục mang lại thời gian phản hồi nhanh nhất tại vị trí của tôi, theo sau sát nút là Cloudflare DNS (1.1.1.1).
Biểu đồ so sánh hiệu suất phản hồi của các máy chủ DNS khác nhau thông qua công cụ DNS Benchmark, cho thấy sự khác biệt về tốc độ giữa Google DNS, Cloudflare DNS và DNS của nhà mạng.
Điều thực sự thu hút sự chú ý của tôi là việc máy chủ DNS của ISP tôi xếp hạng thấp hơn đáng kể trên biểu đồ, xác nhận nghi ngờ của tôi rằng đây chính là yếu tố gây ra tình trạng duyệt web chậm chạp đôi khi. Công cụ DNS Benchmark hiển thị thời gian phản hồi theo mili giây, và mặc dù sự khác biệt có vẻ nhỏ, nhưng những sự chậm trễ này sẽ cộng dồn lại, đặc biệt trên các dịch vụ yêu cầu nhiều lượt tra cứu DNS.
Không giống như sự hoài nghi trước đây của tôi về các “mẹo tăng tốc internet”, việc thay đổi DNS dường như hoàn toàn có cơ sở khoa học. Khái niệm này có ý nghĩa kỹ thuật rõ ràng: sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn, đáng tin cậy hơn có thể loại bỏ những sự chậm trễ không cần thiết mà tôi gặp phải khi duyệt web.
Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Thiết Lập DNS Tùy Chỉnh Trên Router và Máy Tính
Để kiểm chứng liệu việc chuyển đổi DNS có thực sự tạo ra sự khác biệt hay không, tôi quyết định thiết lập DNS tùy chỉnh trên cả router và máy tính chính của mình. Tôi cấu hình cả hai để thử nghiệm cách tiếp cận nào hiệu quả hơn và để đảm bảo rằng máy tính xách tay của tôi sẽ sử dụng DNS nhanh ngay cả khi kết nối với mạng công cộng.
Thiết Lập DNS Trên Router (Ảnh Hưởng Toàn Bộ Mạng)
Trước tiên là router. Bạn có thể thay đổi DNS cho mọi thiết bị trong mạng của mình thông qua giao diện web của router.
- Tôi mở trình duyệt và nhập địa chỉ IP của router (đối với tôi là 192.168.1.1).
- Sau khi đăng nhập, tôi điều hướng đến Network > Interfaces > WAN > Advanced Settings (Cài đặt Mạng > Giao diện > WAN > Cài đặt Nâng cao).
- Tôi bỏ chọn ô “Use DNS servers advertised by peer” (Sử dụng máy chủ DNS được quảng cáo bởi peer). Tùy thuộc vào thương hiệu và firmware của router, bạn có thể không thấy tùy chọn này (hoặc một tùy chọn tương tự).
- Trong trường Use custom DNS servers (Sử dụng máy chủ DNS tùy chỉnh), tôi nhập hai địa chỉ:
- Primary DNS (DNS chính): 8.8.8.8 (Google)
- Secondary DNS (DNS phụ): 1.1.1.1 (Cloudflare)
- Sau khi lưu và khởi động lại router, mọi thiết bị trong mạng của tôi, chẳng hạn như điện thoại thông minh, máy tính xách tay và TV thông minh, bắt đầu tự động sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn này.
Thiết lập DNS trên router rất tiện lợi vì bạn chỉ cần thực hiện một lần, và mọi thiết bị kết nối với router của bạn đều sẽ được hưởng lợi — không cần lặp lại quá trình trên từng thiết bị.
Thiết Lập DNS Trực Tiếp Trên Máy Tính Windows
Cũng có những trường hợp việc thiết lập DNS trực tiếp trên máy tính cá nhân rất hữu ích, chẳng hạn như khi sử dụng Wi-Fi công cộng hoặc khi sử dụng một dịch vụ DNS đặc biệt như Smart DNS cho phép bạn truy cập nội dung bị giới hạn địa lý.
- Vào Settings (Cài đặt) > Network & Internet (Mạng & Internet) > Hardware Properties (Thuộc tính Phần cứng).
- Bên cạnh kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của bạn, tìm DNS Server Assignment (Chỉ định Máy chủ DNS) và chọn Edit (Chỉnh sửa).
- Chọn tùy chọn Manual (Thủ công), bật công tắc IPv4, và nhập:
- Preferred DNS (DNS ưa thích): 8.8.8.8
- Alternate DNS (DNS thay thế): 1.1.1.1
- Nhấn Save (Lưu).
Giao diện cài đặt DNS thủ công trên hệ điều hành Windows 11, hiển thị các trường nhập địa chỉ DNS chính và phụ cho kết nối mạng.
Bạn cũng có thể thực hiện điều này thông qua Control Panel cổ điển nếu bạn ưa thích cách làm cũ:
- Mở Control Panel (Bảng điều khiển), và đi đến Network and Sharing Center (Trung tâm Mạng và Chia sẻ) > Change adapter settings (Thay đổi cài đặt bộ điều hợp).
- Click chuột phải vào kết nối mạng của bạn, chọn Properties (Thuộc tính), chọn Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4), và nhập các địa chỉ DNS ở trên.
Toàn bộ quá trình mất chưa đến mười phút, và chỉ sau đó, máy tính của tôi đã bắt đầu sử dụng các máy chủ DNS mới.
So Sánh Tốc Độ Internet Trước Và Sau Khi Thay Đổi DNS
Để đo lường tác động một cách chính xác, tôi đã thử nghiệm các hoạt động trực tuyến khác nhau trước và sau khi thực hiện chuyển đổi DNS. Kết quả thật hứa hẹn.
Trước khi chuyển sang Google DNS, DNSPerf cho thấy máy chủ DNS của ISP tôi phản hồi trong khoảng 76ms khi phân giải một lượt tra cứu tên miền tiêu chuẩn. Sau khi triển khai Google DNS (8.8.8.8 và 8.8.4.4), cùng một bài kiểm tra cho thấy thời gian phản hồi đã giảm xuống chỉ còn 32ms. Các thử nghiệm tiếp theo trên các trang web khác cũng cho kết quả tương tự.
Màn hình hiển thị kết quả truy cập Google hoặc một dịch vụ web sau khi áp dụng DNS mới, thể hiện tốc độ tải trang được cải thiện rõ rệt.
Cải thiện đáng chú ý nhất đến khi duyệt các trang web nặng hình ảnh, vốn thường tải nội dung từ nhiều tên miền khác nhau. Trang mua sắm địa phương của tôi, trước đây mất 5-6 giây để tải hoàn chỉnh, giờ đây dường như chỉ mất khoảng một nửa thời gian (sau khi xóa bộ nhớ cache DNS). Hình ảnh, nút và mô tả sản phẩm giờ đây xuất hiện gần như ngay lập tức, làm cho trải nghiệm duyệt web trở nên nhanh nhạy hơn rất nhiều.
Xem video trực tuyến cho thấy kết quả hỗn hợp. Netflix và YouTube không giảm thời gian đệm nhiều hơn trước (có lẽ vì họ sử dụng các mạng phân phối nội dung lớn [CDN] giúp giảm thiểu tác động của DNS), nhưng việc duyệt thư viện của họ và chuyển đổi giữa các video cảm thấy phản hồi nhanh hơn một chút.
Điều thú vị là, sự cải thiện cảm thấy rõ rệt nhất trên các thiết bị cũ của tôi. Máy tính bảng Amazon Fire HD 10 cũ của tôi đột nhiên duyệt web phản hồi nhanh hơn nhiều, cho thấy rằng DNS hiệu quả đặc biệt mang lại lợi ích cho các thiết bị có sức mạnh xử lý hạn chế.
Lợi Ích Bổ Sung Và Một Vài Hạn Chế Của Việc Thay Đổi DNS
Ngoài việc tăng tốc độ, có những lợi ích khác khi chuyển đổi DNS mà tôi không nhận ra vào thời điểm đó.
Một lý do khác để thay đổi DNS là cải thiện quyền riêng tư và bảo mật. Với Google DNS, ISP của tôi không còn có thể theo dõi mọi trang web tôi truy cập thông qua các yêu cầu DNS. Chính sách bảo mật của Google đối với DNS công cộng của họ rõ ràng hơn các điều khoản mơ hồ của ISP tôi về việc thu thập dữ liệu (chính sách của ISP bạn có thể khác; hãy kiểm tra chính sách bảo mật của ISP bạn).
Google DNS cũng có các biện pháp phòng thủ tích hợp chống lại một loạt các mối đe dọa trực tuyến. Đầu tiên, nó hỗ trợ DNSSEC, giúp ngăn chặn tin tặc chuyển hướng bạn đến các phiên bản trang web giả mạo, được gọi là tấn công đầu độc bộ nhớ cache. Nó cũng chặn truy cập vào các tên miền độc hại và trang web lừa đảo đã biết, vì vậy nếu bạn vô tình nhấp vào một liên kết đáng ngờ, có khả năng Google DNS sẽ chặn kết nối trước khi điều gì xấu xảy ra. Hơn nữa, với DNS-over-HTTPS và DNS-over-TLS, các truy vấn DNS của bạn được mã hóa, khiến bất kỳ ai cũng khó theo dõi hoặc can thiệp vào các yêu cầu của bạn khi chúng đang được truyền.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi không hoàn toàn liền mạch. Sau khi thay đổi DNS mặc định của mình, một số dịch vụ dựa trên vị trí địa lý đã ngừng hoạt động như mong đợi. Ví dụ, ứng dụng thời tiết của tôi thỉnh thoảng hiển thị dữ liệu cho các thành phố xa nơi tôi thực sự đang ở, trừ khi tôi cấp quyền truy cập vị trí cho nó, điều mà tôi thường tránh. Một số dịch vụ phát trực tuyến cũng tạm thời cho rằng tôi ở một khu vực khác. Những vấn đề này chỉ xảy ra đôi khi, vì vậy chúng không làm phiền tôi nhiều, nhưng trải nghiệm của bạn có thể khác.
Kết Luận
Qua trải nghiệm thực tế, việc thay đổi máy chủ DNS thực sự mang lại những cải thiện đáng kể cho tốc độ duyệt web, đặc biệt là trên các trang web nặng hình ảnh và đối với các thiết bị cũ. Đồng thời, đây còn là một bước đi hiệu quả để tăng cường quyền riêng tư và bảo mật trực tuyến của bạn. Với quá trình thiết lập đơn giản và những lợi ích rõ rệt, đây là một giải pháp hữu hiệu cho vấn đề internet chậm chạp.
Bạn đã từng thay đổi DNS của mình chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm và kết quả của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
