Bạn đã bao giờ nhìn lại một bức ảnh cũ, được chỉnh sửa quá đà bằng filter và cảm thấy “khó tả”? Chúng ta đều đã trải qua cảm giác đó. Bộ lọc có thể “giết chết” một bức ảnh đẹp nhanh hơn cả ánh sáng tồi tệ. Chụp ảnh tự nhiên, không chỉnh sửa quá nhiều, vẫn là lựa chọn tối ưu nhất để tạo ra những bức hình vượt thời gian.
Lý Do Chúng Ta Yêu Thích Các Bộ Lọc (Filter) Ảnh
Filter giống như cà phê hòa tan vậy: dễ pha, tiện lợi và không đòi hỏi nhiều công sức. Một người không chuyên sẽ không quá bận tâm đến hương vị. Tương tự, filter là một “lối tắt” để làm đẹp ảnh. Chỉ với một cú chạm, bạn có thể làm mịn da cho những bức chân dung hoặc ảnh tự sướng hoàn hảo. Bạn chụp ảnh vào một buổi chiều nắng gắt? Có những bộ lọc để giả lập hiệu ứng “giờ vàng” huyền ảo.
So sánh ảnh trước và sau khi áp dụng bộ lọc trong Lightroom
Các phần mềm hàng đầu trong ngành như Lightroom có cả một “tiểu ngành” riêng về các preset và bộ lọc. Instagram sở hữu cả một bộ sưu tập filter phong phú cho mọi loại ảnh, từ chân dung đến phong cảnh. Các cửa hàng ứng dụng tràn ngập những gợi ý về ứng dụng nhiếp ảnh giàu filter mới nhất. Mạng xã hội cũng góp phần thúc đẩy nỗi ám ảnh này (cơn sốt AI Ghibli gần đây là một ví dụ điển hình).
Cũng như nhiều người, tôi từng sử dụng các bộ lọc. Đôi khi, chúng thực sự “cứu vớt” một bức ảnh. Lần khác, chúng biến một bức ảnh tẻ nhạt thành thứ gì đó bắt mắt, thu hút. Nhưng dần dần, có điều gì đó bắt đầu cảm thấy không ổn.
Hành Trình Từ Bỏ Filter: Vì Sao Ảnh Tự Nhiên Luôn Thắng Thế?
Vào một thời điểm, tôi xem lại cuộn camera của mình và nhận ra rằng rất nhiều bức ảnh yêu thích của tôi lại là những bức ảnh không hề qua chỉnh sửa bằng filter.
Chúng không hoàn hảo. Nhưng chúng lại mang lại cảm giác chân thật đến lạ. Dù tinh tế đến đâu, một bức ảnh có filter vẫn cho cảm giác như nó đang cố gắng “gồng mình” quá mức.
Đừng hiểu lầm, ngay cả các bộ lọc AI cũng có những ứng dụng thực tế và đôi khi tôi vẫn sử dụng chúng. Nhưng chúng thường khiến một số hình ảnh trông bị chỉnh sửa quá đà. Da trở nên quá mịn màng, không có chút tì vết nào. Bầu trời trở nên rực rỡ với những gam màu giả tạo. Vùng tối bị “bóp nát”, vùng sáng bị “cháy”. Bức ảnh không còn gợi lên sự hoài niệm mà trông giống một tấm poster quảng cáo nhiều hơn.
So sánh ảnh chụp có filter và không filter cho thấy sự khác biệt về độ chân thực
Khi chụp ảnh gia đình và bạn bè, tôi muốn ghi lại những cảm xúc chân thật mà chúng tôi đã trải qua cùng nhau. Tôi không muốn chiều lòng đám đông và tìm kiếm sự công nhận qua những lượt “Thích” bằng cách lạm dụng filter. Giống như những bức ảnh đen trắng trong album của cha mẹ chúng ta, một bức ảnh thô mộc thường mang lại cảm giác gần gũi và vượt thời gian hơn rất nhiều.
Hướng Tới Sự Chân Thực: Giá Trị Vượt Thời Gian Của Ảnh Không Filter
Bạn có thể coi một bộ lọc như một lớp phụ giữa cái thật và cái ảo. Vì vậy, một bức ảnh không qua chỉnh sửa có thể gợi lên nhiều cảm xúc hơn vì chúng ta có thể dễ dàng liên hệ với nó hơn.
Bạn đã bao giờ đối mặt với sự thất vọng của thực tế khi bị “đánh lừa” bởi phiên bản Instagram của nó chưa? Những bức ảnh du lịch thường xuyên cám dỗ chúng ta bằng hiệu ứng của việc lạm dụng bộ lọc.
Ảnh phong cảnh chụp từ iOS bị lạm dụng filter khiến màu sắc trở nên không tự nhiên
Phong trào #nofilter đã thu hút sự chú ý trên toàn thế giới, tiếp nối thành công của phong trào body positivity (tích cực cơ thể). Nhiều nhiếp ảnh gia đang bắt đầu đề cao sự đơn giản và trung thực trong tác phẩm của mình.
Hy vọng, xu hướng này sẽ dần định hình thành một thói quen, đặc biệt khi một số nghiên cứu cho thấy rằng những hình ảnh không filter đáng nhớ hơn 70% so với những hình ảnh có filter.
Nâng Tầm Kỹ Năng Nhiếp Ảnh Mà Không Cần Filter
Tôi đã từ bỏ việc sử dụng filter và bắt đầu phát triển cảm nhận của mình về một khung cảnh thay vào đó. Các cài đặt khác của máy ảnh cũng có thể giúp bạn chụp những bức ảnh đẹp hơn mà không cần đến bộ lọc.
1. Nắm Vững Ánh Sáng Tự Nhiên
Những gam màu ấm áp của “giờ vàng” (golden hour) có thể làm tôn lên vẻ đẹp của những bức ảnh tưởng chừng như đơn điệu. Hãy tận dụng buổi sáng sớm hoặc chiều tối ngay trước khi mặt trời lặn bất cứ khi nào có thể. Ngoài ra, hãy tránh ánh nắng gắt giữa trưa trừ khi ý tưởng của bạn yêu cầu điều đó.
Nhiếp ảnh là tất cả về ánh sáng. Vì vậy, việc sử dụng ánh sáng một cách chiến lược sẽ giảm đáng kể nhu cầu xử lý hậu kỳ. Ngay cả những ngày mưa cũng có thể được khai thác cho nhiếp ảnh nếu bạn bắt đầu suy nghĩ một cách sáng tạo.
2. Kiểm Soát Camera Trong Tầm Tay
Một bộ lọc sẽ “chiếm quyền kiểm soát” bức ảnh của bạn. Không có filter, bạn hoàn toàn làm chủ. Ngay cả khi camera điện thoại thông minh thực hiện rất nhiều thứ tự động, bạn vẫn có thể lấy nét và điều chỉnh phơi sáng thủ công.
Chỉ cần chạm vào màn hình để đặt điểm lấy nét. Sau đó, kéo ngón tay lên hoặc xuống để điều chỉnh phơi sáng thủ công. Điều này giúp ngăn ngừa các vùng sáng bị cháy và giữ nguyên các chi tiết.
3. Tối Ưu Bố Cục Với Lưới (Grid)
Bật lưới (grid) trong cài đặt camera của bạn. Quy tắc một phần ba là một cách đơn giản để định vị chủ thể của bức ảnh. Một bố cục rõ ràng sẽ tạo ra một bức ảnh không cần quá nhiều chỉnh sửa sau này.
Cài đặt lưới Quy tắc một phần ba trong ứng dụng camera trên iOS để tối ưu bố cục ảnh
4. Khai Thác Tính Năng Chỉnh Sửa Cơ Bản Mặc Định
Chỉnh sửa (editing) không giống như áp dụng bộ lọc (filtering). Việc điều chỉnh độ sáng, độ tương phản, cân bằng trắng và độ sắc nét có thể làm nổi bật những gì đẹp nhất trong bức ảnh của bạn mà không làm thay đổi “linh hồn” của nó. Phần mềm camera trên điện thoại thông minh thường tăng cường hình ảnh kỹ thuật số, nhưng đó vẫn là một sự can thiệp nhẹ nhàng hơn nhiều so với việc áp dụng các bộ lọc.
Ứng dụng Ảnh của iOS có các tính năng mạnh mẽ để tinh chỉnh hình ảnh của bạn chỉ trong vài giây. Những điều chỉnh tinh tế có thể nâng cao chất lượng ảnh thay vì sử dụng filter để biến đổi chúng hoàn toàn. Bạn cũng có thể tắt tính năng tự động tăng cường ảnh của iPhone đến một mức độ nhất định.
5. Chấp Nhận Sự Không Hoàn Hảo
Không phải mọi bức ảnh đều cần phải “sẵn sàng lên Instagram”. Một bức ảnh chỉ cần làm cho khoảnh khắc trở nên sống động. Càng chụp nhiều, tôi càng học được cách tìm kiếm và ghi lại những khoảnh khắc ấy một cách sáng tạo trong nhiếp ảnh của mình.
Ngoài ra, việc loại bỏ sự phụ thuộc vào filter còn giúp tôi có những gợi ý tốt hơn để cải thiện kỹ năng nhiếp ảnh của bản thân. Bạn có thể đặt ra các thử thách nhiếp ảnh như “chụp một bức chân dung dưới nắng gắt giữa trưa mà không dùng bất kỳ bộ lọc nào” hoặc “chụp ảnh phong cảnh trong sương mù mà không thêm bất kỳ hiệu ứng nhân tạo nào”. Những thử thách này có thể giúp phát triển các kỹ năng cụ thể.
Kết Luận
Filter không phải là xấu. Chúng có thể vui nhộn và độc đáo trong những bức ảnh phù hợp. Nhưng chúng cũng có thể cản trở một câu chuyện chân thật.
Điện thoại của chúng ta đã là những công cụ kể chuyện mạnh mẽ. Việc loại bỏ sự phụ thuộc vào filter có thể giúp rèn luyện “con mắt” nhiếp ảnh của chúng ta, đồng thời tiết kiệm tất cả thời gian cần thiết để chọn một bộ lọc. Như một bài kiểm tra cuối cùng, hãy quay lại một bức ảnh không filter sau vài ngày và xem liệu nó có còn “nói lên điều gì” với bạn hay không.
