Trong thời đại số hóa, khả năng bị lừa gạt bởi các nội dung giả mạo AI, hay còn gọi là deepfake, đã trở thành một mối lo ngại nghiêm trọng. Từ những video dàn dựng khiến bạn trở thành trò cười trong nhóm bạn bè, cho đến những cuộc gọi video giả mạo có thể dẫn đến những thiệt hại tài chính hoặc danh tiếng đáng kể. Deepfake có thể thao túng nhận thức và gây ra những hậu quả khôn lường. Tuy nhiên, bằng cách trang bị kiến thức về các dấu hiệu nhận biết, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của chúng. Là chuyên gia tại Thuthuatmoi.net, chúng tôi cam kết cung cấp những thông tin chính xác và hữu ích nhất để cộng đồng độc giả nói tiếng Việt luôn được bảo vệ trong thế giới công nghệ đầy biến động.
Dưới đây là 6 dấu hiệu và phương pháp hiệu quả giúp bạn phát hiện deepfake, từ đó bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
1. Sử Dụng Tính Năng Tìm Kiếm Ngược Hình Ảnh và Video
Tìm kiếm ngược hình ảnh là một trong những cách đơn giản nhất để xác định xem nội dung bạn đang xem có phải là giả mạo hay không. Phương pháp này đặc biệt hữu ích khi bạn nghi ngờ một hồ sơ giả mạo trên mạng xã hội hoặc một hình ảnh/video deepfake.
Bạn có thể dễ dàng thực hiện tìm kiếm ngược hình ảnh bằng Google Lens. Khi xem một bức ảnh, hãy tìm và nhấp vào biểu tượng Lens (thường xuất hiện khi bạn mở rộng hình ảnh). Nếu bức ảnh đó xuất hiện trên nhiều trang web khác nhau với các tên gọi khác nhau, hoặc rõ ràng là từ một trang web ảnh kho (stock photo website), bạn có thể chắc chắn đó là ảnh giả mạo.
Biểu tượng Google Lens trên hình ảnh minh họa cách tìm kiếm ngược để phát hiện deepfake
Đối với video deepfake, bạn có thể sử dụng các công cụ tìm kiếm ngược miễn phí như Deepware.ai. Những công cụ này hoạt động tương tự như các trang web tra cứu số điện thoại ngược, giúp bạn kiểm tra nguồn gốc và tính xác thực của video.
Việc phát hiện hồ sơ giả mạo trên mạng xã hội có thể phức tạp hơn. Lựa chọn tốt nhất là tìm kiếm hình ảnh hồ sơ trên Google và thực hiện tìm kiếm ngược. Bạn có thể tìm kiếm tên hồ sơ và tên người dùng cùng với tên mạng xã hội; sau đó, chọn hình ảnh liên quan đến hồ sơ đó thông qua biểu tượng Lens.
Ngoài ra, bạn có thể nhấp chuột phải vào hình ảnh đáng ngờ, sau đó chọn Sao chép địa chỉ hình ảnh. Truy cập Google và chọn Tìm kiếm bằng hình ảnh trong thanh tìm kiếm Google. Cuối cùng, nhấn CTRL + V để dán địa chỉ hình ảnh vào thanh tìm kiếm và hoàn tất quá trình tìm kiếm. Tương tự như ảnh, nếu hình ảnh xuất hiện với các tên khác nhau trên nhiều trang web hoặc từ các trang web ảnh kho, khả năng cao đó là giả mạo.
2. Kiểm Tra Tương Tác Trực Tiếp (Cuộc Gọi Video)
Đáng lo ngại, các vụ lừa đảo qua cuộc gọi video bằng AI đang gia tăng. Tin tốt là bạn có thể dễ dàng kiểm tra để không bị lừa bởi deepfake thông qua một bài kiểm tra tương tác trực tiếp đơn giản.
Yêu cầu người đang gọi di chuyển đầu sang một bên thật nhanh. Nếu video là giả mạo, cử động sẽ trông không tự nhiên. Rất dễ phân biệt với hiện tượng giật lag, vì cử động sẽ trông “robot” hơn.
Ngoài ra, bạn có thể nói điều gì đó bất ngờ khiến họ bị “đặt vào thế khó”. Những người gọi bằng video AI thường không giỏi phản ứng nhanh, điều này sẽ làm lộ tẩy họ. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ vấn đề nào gây báo động, việc kết thúc cuộc gọi là một ý tưởng hay.
3. Quan Sát Sự Không Nhất Quán Trên Khuôn Mặt
Khi bạn xem một video về người thật, họ vẫn trông như con người, kể cả trong biểu cảm khuôn mặt. Mặc dù AI thường bị coi là thiếu cá tính, nhưng các công cụ này thực sự không giỏi trong việc tái tạo cảm xúc con người một cách tự nhiên.
Nếu bạn lo lắng mình đang xem một deepfake, việc tìm kiếm sự không nhất quán trên khuôn mặt là một trong những cách dễ nhất để xác định xem điều này có đúng hay không. Hãy quan sát xem họ có thể dễ dàng thay đổi biểu cảm và cách miệng họ cử động khi nói hay không. Mặc dù không phải ai cũng nói chuyện hoàn hảo, nhưng bạn vẫn có thể nhận ra liệu ai đó có phải là người thật hay không chỉ dựa vào những dấu hiệu này.
4. Chú Ý Các Khuyết Điểm và Lỗi Nhỏ
Ảnh và video deepfake thường có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy chúng không thật. Ví dụ, bàn tay của người trong ảnh/video sẽ trông bất thường, đặc biệt nếu họ cố gắng cho tay vào túi quần.
Bạn cũng nên chú ý đến những cử động không tự nhiên. Ví dụ, họ có thể di chuyển cánh tay theo cách mà một người bình thường sẽ không làm. Đồng thời, hãy quan sát cách người đó tương tác với phông nền. Trong nhiều trường hợp, deepfake sẽ quá tách rời với phông nền đến mức trông rõ ràng là giả mạo.
5. Lắng Nghe Giọng Nói Bị Lỗi Hoặc “Robot”
Một trong những cách dễ nhất để nhận biết video là deepfake là lắng nghe giọng nói. Trong nhiều trường hợp, người trong video deepfake sẽ có giọng nói “robot”, ngay cả khi đã được tăng cường bởi AI. Và trong những trường hợp khác, bạn sẽ nghe thấy những tiếng “glitch” hoặc lỗi trong giọng nói của họ.
Trong nhiều video deepfake, bạn sẽ nghe thấy các vấn đề âm thanh giống như máy tính đang hoạt động không đúng. Hầu hết thời gian, những lỗi này không phải do vấn đề camera mà là do người tạo deepfake đã không kiểm tra kỹ video của họ.
6. Tương Tác Vật Thể Kém
AI nổi tiếng là kém trong việc tái tạo tương tác giữa con người và vật thể. Bạn có thể nhớ đến deepfake chiếc áo khoác của Giáo hoàng, và mặc dù trông có vẻ thuyết phục, bức ảnh đó có một dấu hiệu rất rõ ràng cho thấy nó là giả mạo: cây thánh giá của ông trông giống một chiếc túi hơn là một chiếc vòng cổ. Hơn nữa, phần giữa áo khoác của ông trông giống một chiếc đai nâng tạ.
Hãy chú ý đến các tương tác vật thể kém khác có thể rõ ràng hơn ngay từ cái nhìn đầu tiên. Ví dụ, chiếc mũ hoặc kính của người đó có thể trông không tự nhiên. Hãy quan sát cách họ tương tác với bàn ghế, thức ăn và mọi thứ khác xung quanh họ.
Deepfake đang ngày càng phổ biến một cách đáng lo ngại, và nhiều trong số đó rất thuyết phục. Tuy nhiên, bạn thường có thể nhận biết liệu một hình ảnh hoặc video có phải là hợp pháp hay không chỉ với vài bước đơn giản. Nếu bất cứ điều gì trông khác biệt so với cách một người bình thường sẽ phản ứng, hãy coi đó là một dấu hiệu cảnh báo.
Việc trang bị kiến thức và kỹ năng nhận biết deepfake là vô cùng cần thiết trong bối cảnh công nghệ AI đang phát triển nhanh chóng. Bằng cách áp dụng những mẹo và công cụ được chia sẻ ở trên, bạn có thể tự bảo vệ mình và góp phần xây dựng một không gian mạng an toàn hơn. Tại Thuthuatmoi.net, chúng tôi luôn nỗ lực mang đến những thông tin công nghệ cập nhật và đáng tin cậy nhất.
Bạn có những mẹo hay kinh nghiệm nào khác trong việc phát hiện deepfake không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới, hoặc tìm hiểu các bài viết khác cùng chủ đề để nâng cao kiến thức công nghệ của mình!
