Hệ điều hành Windows của Microsoft được trang bị vô vàn tính năng mạnh mẽ và tiện ích, giúp người dùng tối ưu hóa trải nghiệm làm việc cũng như giải trí. Tuy nhiên, đi kèm với những lợi ích này đôi khi là những lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu cá nhân. Điều này khiến không ít người dùng băn khoăn liệu có nên kích hoạt và sử dụng chúng. Thực tế, một số tính năng Windows dù có liên quan đến việc thu thập dữ liệu, nhưng lại mang lại giá trị sử dụng to lớn, thậm chí đáng để bạn cân nhắc “đánh đổi” một phần nhỏ quyền riêng tư để tận hưởng sự tiện lợi vượt trội.
1. Dịch Vụ Định Vị (Location Services)
Giống như trên điện thoại thông minh, việc bật Dịch vụ Định vị trên thiết bị Windows của bạn mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Với một người thường xuyên di chuyển và có thói quen kiểm tra lộ trình trước khi ra khỏi nhà, việc sử dụng Google Maps ngay trên trình duyệt web của máy tính là điều cần thiết. Nếu không có Dịch vụ Định vị, chức năng này sẽ không thể hoạt động.
Một kịch bản phổ biến hơn nữa là khi các ứng dụng và trang web cần xác định khu vực địa lý của bạn mà không cần nhập thủ công. Chẳng hạn, nội dung như phim ảnh, chương trình TV hay trò chơi có thể có sự khác biệt về tính khả dụng giữa các khu vực. Khi các ứng dụng có quyền truy cập vị trí của bạn, chúng sẽ tự động cung cấp những gì phù hợp với khu vực bạn đang ở. Windows cũng sử dụng dữ liệu vị trí để cung cấp thông tin cho các tiện ích và tính năng nhỏ khác trên hệ điều hành, như dự báo thời tiết, hiển thị giờ địa phương hay tính năng “Tìm thiết bị của tôi” (Find My Device) trên Windows 11, giúp bạn xác định vị trí máy tính trong trường hợp bị thất lạc.
Cài đặt dịch vụ định vị trong ứng dụng Cài đặt của Windows 11, hiển thị tùy chọn bật/tắt vị trí
2. Trải Nghiệm Chia Sẻ (Shared Experiences)
Tính năng “Trải nghiệm Chia sẻ” trên Windows cho phép bạn tiếp tục một tác vụ đang làm trên máy tính sang điện thoại của mình một cách liền mạch. Ngoài ra, nó cũng kích hoạt tính năng Chia sẻ Lân cận (Nearby Share) và các ứng dụng điều khiển từ xa hoặc ứng dụng đồng hành khác trên điện thoại, như Phone Link. Việc đồng bộ hóa nội dung như email, thông báo và nhiều thứ khác giữa các thiết bị yêu cầu bạn đăng nhập bằng một tài khoản, đồng thời cấp quyền truy cập dữ liệu cho dịch vụ đồng bộ để chúng có thể được truyền tải giữa các thiết bị. Lo ngại về quyền riêng tư ư? Đúng vậy. Nhưng sự tiện lợi to lớn mà nó mang lại? Cũng đúng vậy.
Microsoft đã từng bị chỉ trích vì một số thực tiễn đáng ngờ ở đây, chẳng hạn như việc bật tính năng này theo mặc định trong Windows 10 hoặc ẩn nó sâu trong cài đặt ứng dụng ở Windows 11. Tuy nhiên, nếu bạn là một người yêu thích cách đồng bộ hóa tuyệt vời giữa máy Mac và iPhone, thì đây là tính năng gần nhất bạn có thể tìm thấy trên Windows.
Biểu tượng ứng dụng Phone Link trên điện thoại Android và giao diện Phone Link trên Windows, minh họa khả năng đồng bộ dữ liệu
3. Tìm Kiếm Nội Dung và Lịch Sử Nội Dung (Content Search & Content History)
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao các tệp hoặc thư mục bạn đã tìm kiếm trong Windows lại xuất hiện nhanh chóng vào lần tiếp theo khi bạn tìm chúng không? Windows có một vài thủ thuật thông minh để giúp bạn nhanh chóng tìm thấy thứ mình cần, dù điều này đòi hỏi một số biện pháp “xâm lấn” nhỏ.
Trong Windows 11, “Tìm kiếm Nội dung” (Content Search) đề cập đến khả năng tìm kiếm tệp dựa trên nội dung bên trong thay vì chỉ sử dụng tên tệp. Như bạn có thể đoán, điều này giúp việc tìm các tệp như tài liệu và bảng tính trở nên cực kỳ dễ dàng. Nếu bạn thường xuyên làm việc với số lượng lớn tài liệu và không có thói quen đặt tên hay sắp xếp chúng một cách khoa học, tính năng này sẽ là “cứu cánh” đắc lực. “Lịch sử Nội dung” (Content History) theo dõi những gì bạn đang tìm kiếm trên máy tính. Bạn có thể tắt nó đi, nhưng nếu bạn thường xuyên tìm đi tìm lại cùng một tệp, tính năng này có thể rất hữu ích.
4. Windows Recall
Windows Recall có lẽ là tính năng gây tranh cãi nhất mà Microsoft đã ra mắt trong thời gian gần đây. Mặc dù việc máy tính của bạn tự động chụp ảnh màn hình ngẫu nhiên những gì bạn đang làm có vẻ đáng lo ngại, nhưng nó có thể là một trợ thủ đắc lực nếu bạn cần tìm một thứ gì đó mà không nhớ chính xác tên tệp hoặc thư mục – một tình huống mà tôi đã gặp phải nhiều lần hơn cả mình muốn thừa nhận.
Tính năng này hoạt động bằng cách chụp ảnh màn hình định kỳ những gì bạn đang làm trên PC, sau đó sử dụng Copilot để tìm kiếm trong số đó nhằm giúp bạn tìm thấy những gì mình cần. Recall là một cơn ác mộng về quyền riêng tư đối với một số người, nhưng lại là sự tiện lợi đối với những người khác. Ban đầu, Recall đặc biệt gây tranh cãi do các lỗ hổng bảo mật trong lần triển khai đầu tiên của tính năng này, có khả năng làm rò rỉ dữ liệu nhạy cảm đã bị ghi lại. Tuy nhiên, Microsoft tuyên bố đã khắc phục những vấn đề này kể từ đó, biến Recall thành một tính năng khả thi để sử dụng, nếu bạn không bận tâm đến phương thức hoạt động của nó.
Giao diện tính năng Windows Recall trên Windows 11, với thanh cuộn thời gian và khả năng tìm kiếm thông tin đã xem
5. Chia Sẻ Dữ Liệu Chẩn Đoán (Sharing Diagnostic Data)
Đây là một điều khá hiển nhiên, nhưng giống như hầu hết mọi sản phẩm trên thế giới, Microsoft thu thập phản hồi và dữ liệu từ người dùng để giúp cải thiện Windows cho tất cả mọi người. Đối với hầu hết các sản phẩm phần mềm, dữ liệu này được thu thập dưới dạng dữ liệu chẩn đoán, thường bao gồm tên và kiểu thiết bị của bạn, thông số kỹ thuật phần cứng, phiên bản Windows bạn đang chạy, cũng như tên, email và các thông tin cá nhân khác.
Tất cả dữ liệu này được thu thập từ hàng triệu máy tính chạy các phiên bản Windows khác nhau trên khắp thế giới, gửi về Microsoft, sau đó được sử dụng để làm cho Windows hoặc các ứng dụng và tính năng của nó trở nên tốt hơn. Chắc chắn, điều đó có vẻ đáng lo ngại khi bạn phân tích nó như vậy. Tuy nhiên, Microsoft dù sao cũng đã biết rất nhiều về PC của bạn. Vì vậy, mặc dù bạn có thể tắt tính năng này – và sẽ không ai trách bạn nếu bạn làm vậy – nhưng nó cũng có thể giúp xác định các vấn đề mà Microsoft cần khắc phục.
Chúng tôi không khuyến khích bạn sẵn lòng từ bỏ tất cả dữ liệu của mình cho Microsoft chỉ để làm cho cuộc sống dễ dàng hơn. Tuy nhiên, khi các sản phẩm và dịch vụ AI tiếp tục tích hợp vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta, việc thu thập dữ liệu sẽ chỉ trở nên phổ biến hơn. Một tính năng có thể thực sự tiện lợi, nhưng nếu bạn phải trả giá cho sự tiện lợi đó bằng quyền riêng tư của mình, thì bạn cũng nên nhận được một số lợi ích từ nó.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những tính năng Windows này và cách bạn cân bằng giữa tiện ích và quyền riêng tư trong trải nghiệm sử dụng máy tính của mình nhé!
