Hệ điều hành Windows, dù mang lại nhiều tiện ích, thường đi kèm với không ít “gánh nặng” tiềm ẩn dưới dạng các dịch vụ và ứng dụng chạy ngầm. Nếu máy tính của bạn không sở hữu cấu hình quá mạnh, việc CPU bị chiếm dụng bởi những tiến trình ẩn này có thể khiến hiệu suất giảm sút đáng kể, gây ra tình trạng giật lag hay treo máy khó chịu. Tuy nhiên, không phải tất cả các dịch vụ này đều thực sự cần thiết cho trải nghiệm sử dụng hàng ngày của bạn. Bằng cách vô hiệu hóa một số dịch vụ không quan trọng, bạn hoàn toàn có thể giải phóng CPU, giúp máy tính hoạt động mượt mà và ổn định hơn. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách xác định và tắt 5 dịch vụ chạy nền thường xuyên “ngốn” tài nguyên CPU trên Windows.
1. Runtime Broker
Runtime Broker là một dịch vụ của Windows được thiết kế để quản lý các quyền truy cập của các ứng dụng từ Microsoft Store, hoạt động âm thầm ở chế độ nền. Theo lý thuyết, dịch vụ này chỉ nên tiêu thụ khoảng 20 đến 30% tài nguyên CPU ở mức tối đa. Tuy nhiên, trên thực tế, Runtime Broker thường xuyên gặp phải tình trạng tăng đột biến mức sử dụng CPU. Những đợt tăng đột biến này có thể được kích hoạt bởi một ứng dụng Store mà bạn đang sử dụng, hoặc một ứng dụng nào đó đang yêu cầu quyền truy cập ở chế độ nền.
Trong mọi trường hợp, sự cố này có thể làm chậm máy tính của bạn trong vài giây và trở nên khá khó chịu nếu xảy ra liên tục. Nếu hệ thống của bạn không có đủ RAM, tình trạng này thậm chí có thể khiến máy bị treo, buộc bạn phải khởi động lại cứng. Miễn là bạn không sử dụng các ứng dụng từ Microsoft Store, việc vô hiệu hóa Runtime Broker sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến trải nghiệm sử dụng Windows của bạn và sẽ giúp tiết kiệm một lượng đáng kể tài nguyên CPU. Để vô hiệu hóa Runtime Broker, hãy mở Trình quản lý Tác vụ (Task Manager), chuyển đến tab Processes (Tiến trình), tìm và đóng tiến trình Runtime Broker. Tiến trình này sẽ không tự động khởi động lại trừ khi Microsoft Store hoặc một ứng dụng liên quan được mở. Dịch vụ này cũng thường được kích hoạt bởi các gợi ý và thông báo của Windows, do đó việc tắt chúng đi cũng sẽ góp phần đáng kể trong việc loại bỏ bloatware trên Windows 11.
2. Windows Search Indexer
Đúng như tên gọi, Windows Search Indexer chạy ngầm để duy trì một chỉ mục được cập nhật, có thể tìm kiếm các tệp, tài liệu, hình ảnh, video và email được lưu trữ trên máy tính của bạn. Mặc dù dịch vụ này hỗ trợ rất nhiều khi bạn cần tìm một tệp bị thất lạc, nó có xu hướng tăng đột biến mức sử dụng CPU khi đang lập chỉ mục các tệp lớn hoặc sửa chữa chỉ mục nền.
Nếu bạn không có đủ tài nguyên CPU, riêng dịch vụ này cũng có thể làm chậm Windows đáng kể. Trừ khi bạn liên tục tìm kiếm tệp, chúng tôi khuyên bạn nên vô hiệu hóa dịch vụ này theo các bước sau:
- Nhấn phím Windows + R để mở hộp thoại Run (Chạy).
- Gõ services.msc và nhấn Enter.
- Tìm và nhấp đúp vào dịch vụ Windows Search.
- Nhấp vào nút Stop (Dừng) để tắt dịch vụ. Nếu bạn muốn vô hiệu hóa dịch vụ vĩnh viễn, chọn tùy chọn Disabled (Vô hiệu hóa) trong menu thả xuống Startup type (Loại khởi động).
Lưu ý rằng điều này sẽ làm chậm đáng kể chức năng tìm kiếm tệp trong File Explorer. Tuy nhiên, trừ khi bạn thường xuyên tìm kiếm tệp trên máy tính, bạn vẫn có thể sử dụng bình thường.
3. Antimalware Service Executable
Antimalware Service Executable, hay MsMpEng.exe, là dịch vụ bảo mật của Windows chạy liên tục ở chế độ nền và quét máy tính của bạn theo thời gian thực để tìm bất kỳ mối đe dọa nào. Tuy nhiên, đôi khi nó có xu hướng quét các tệp hoặc thư mục lớn, điều này có thể làm tăng đột biến mức sử dụng CPU.
Nếu bạn có nhiều tệp lớn được lưu trữ trên hệ thống, Windows Search Indexer và Antimalware Service Executable có thể chiếm tới 50% CPU của bạn. Bạn có thể vô hiệu hóa dịch vụ này, nhưng điều đó khiến bạn dễ bị nhiễm virus và phần mềm độc hại hơn. Bạn có thể tạm thời vô hiệu hóa nó từ Trình quản lý Tác vụ, nhưng tiến trình sẽ tự động khởi động lại sớm hơn là muộn. Để vô hiệu hóa nó vĩnh viễn, bạn sẽ phải tắt tính năng bảo vệ theo thời gian thực trong Windows Security:
- Mở Windows Security (Bảo mật Windows) và nhấp vào Virus & threat protection (Bảo vệ khỏi virus & mối đe dọa).
- Trong phần Virus & threat protection settings (Cài đặt bảo vệ khỏi virus & mối đe dọa), nhấp vào Manage settings (Quản lý cài đặt).
- Tắt thanh trượt Real-time protection (Bảo vệ theo thời gian thực).
Chúng tôi không khuyến nghị làm điều này. Cá nhân chúng tôi thà để Windows Security làm chậm máy tính một chút còn hơn là để nó dễ bị tấn công bởi phần mềm độc hại. Nhưng nếu bạn đang thiếu tài nguyên CPU, bạn có thể thử vô hiệu hóa Windows Security và dùng thử các giải pháp chống virus miễn phí khác có thể tiêu thụ ít tài nguyên hơn. Một lựa chọn khác là lên lịch quét thủ công vào những giờ thấp điểm, để Windows Security không chạy quét nền giữa lúc bạn làm việc.
4. CTF Loader
CTF Loader hỗ trợ các phương pháp nhập liệu văn bản thay thế như nhận dạng giọng nói và chữ viết tay. Nếu bạn không sử dụng các tính năng này, bạn đang lãng phí tài nguyên CPU cho tiến trình này, vốn liên tục chạy ở chế độ nền.
Vô hiệu hóa CTF Loader, hay ctfmon.exe, có thể hơi khó khăn. Bạn có thể đóng tiến trình từ Trình quản lý Tác vụ, nhưng nó có thể tự động kích hoạt và bắt đầu chạy lại. Một giải pháp vĩnh viễn hơn là vô hiệu hóa dịch vụ thông qua Windows Services.
- Nhấn phím Windows + R để mở hộp thoại Run (Chạy).
- Gõ services.msc và nhấn Enter.
- Tìm và nhấp đúp vào Text Input Management Service (Dịch vụ quản lý nhập văn bản).
- Nhấp vào nút Stop (Dừng) để tắt dịch vụ. Nếu bạn muốn vô hiệu hóa dịch vụ vĩnh viễn, chọn tùy chọn Disabled (Vô hiệu hóa) trong menu thả xuống Startup type (Loại khởi động).
Nếu bạn đang sử dụng máy tính xách tay có màn hình cảm ứng, việc vô hiệu hóa CTF Loader có thể ảnh hưởng đến bàn phím ảo trên màn hình của bạn. Ngoài ra, mọi đầu vào bút stylus hoặc tùy chọn bàn di chuột cũng có thể ngừng hoạt động.
5. Ứng dụng nền Microsoft Store
Ở dạng mặc định, Windows đi kèm với rất nhiều phần mềm không cần thiết (bloatware) được cài đặt sẵn. Trong số đó có một số ứng dụng Microsoft Store, như Outlook, Teams, Copilot và nhiều ứng dụng khác mà bạn có thể không sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, các ứng dụng này đều được bật mặc định và sẽ tiếp tục chạy ngầm, tiêu thụ tài nguyên hệ thống.
Cách tốt nhất để giải quyết vấn đề này là gỡ cài đặt tất cả các ứng dụng này ngay lập tức. Chúng tôi đã đề cập đến nhiều cách để gỡ cài đặt phần mềm trên Windows 11 nếu bạn cần tham khảo. Nếu bạn muốn giữ chúng lại, bạn có thể vô hiệu hóa chúng khỏi việc tự động khởi động cùng Windows bằng cách làm theo các bước sau:
- Mở Trình quản lý Tác vụ (Task Manager) và nhấp vào Startup apps (Ứng dụng khởi động).
- Tìm các ứng dụng bạn muốn vô hiệu hóa, nhấp vào chúng và chọn Disable (Vô hiệu hóa) từ góc trên bên phải.
Mục Ứng dụng khởi động trong Trình quản lý Tác vụ để tắt ứng dụng nền Microsoft Store
Ngoài ra, bạn có thể làm theo các bước sau để vô hiệu hóa các ứng dụng này khỏi chạy nền:
- Mở Windows Settings (Cài đặt Windows) và nhấp vào Apps (Ứng dụng).
- Nhấp vào Installed apps (Ứng dụng đã cài đặt).
- Nhấp vào ba dấu chấm bên cạnh ứng dụng Microsoft Store mà bạn muốn vô hiệu hóa và nhấp vào Advanced options (Tùy chọn nâng cao).
- Trong phần Background app permissions (Quyền ứng dụng nền), đặt menu thả xuống Let this app run in the background (Cho phép ứng dụng này chạy nền) thành Never (Không bao giờ).
Bằng cách này, các ứng dụng vẫn được cài đặt và sẵn sàng để bạn sử dụng nếu thỉnh thoảng cần đến, nhưng chúng sẽ không chạy liên tục trong nền. Tất cả các tiến trình liên quan sẽ chỉ khởi động khi bạn mở ứng dụng theo cách thủ công.
Windows có thể gây áp lực lên CPU của bạn, nhưng có rất nhiều tiến trình đang diễn ra mà không phải tất cả đều hữu ích. Việc vô hiệu hóa một vài dịch vụ nền không cần thiết và thực hiện các tinh chỉnh khác có thể giúp bạn có thêm tài nguyên phần cứng cần thiết để tận hưởng trải nghiệm sử dụng Windows mượt mà và hiệu quả hơn. Hãy thử áp dụng các thủ thuật này để cảm nhận sự khác biệt trên chiếc máy tính của bạn.
