Gần đây, tôi chợt nhận ra chiếc smartphone hiện tại của mình đã khác biệt đến nhường nào so với thiết bị từng là “vật bất ly thân” của tôi vào năm 2009. Tôi từng đặt trọn niềm tin vào chiếc BlackBerry Bold 9700, và sự tương phản giữa trải nghiệm tập trung, tiện dụng của nó với những thiết bị “tất cả trong một” ngày nay đã trở nên quá rõ ràng để bỏ qua.
Tôi nhớ sự hài lòng khi gõ trên bàn phím vật lý
Không gì, thực sự không gì có thể so sánh được với cảm giác gõ trên bàn phím BlackBerry. Những phím bấm nhỏ xíu, được điêu khắc tỉ mỉ ấy mang lại sự thích thú khi sử dụng, đồng thời cũng rất chức năng. Mỗi lần nhấn phím đều có phản hồi tức thì, cho phép các ngón tay tôi biết chính xác khi nào một ký tự đã được ghi nhận. Tôi có thể gõ văn bản một cách tự tin, nhanh chóng, và quan trọng nhất là chính xác.
Tôi từng viết toàn bộ email trên điện thoại khi đang đi bộ trên đường, không cần nhìn vào màn hình một lần nào. Tôi không thể nói điều tương tự với chiếc điện thoại hiện tại của mình, Galaxy S22 Plus – nếu tôi thử làm điều đó bây giờ, tin nhắn có lẽ sẽ giống như được gõ trong một trận động đất. Mặc dù bạn có thể kết nối bàn phím USB với điện thoại Android, nhưng rõ ràng điều đó không thực tế trừ khi bạn ngồi yên một chỗ.
Phản hồi xúc giác (haptic feedback) trên các điện thoại hiện đại cố gắng mô phỏng cảm giác nhấn một nút vật lý thật, nhưng nó giống như so sánh một bức ảnh đồ ăn với một bữa ăn thực sự. Bạn liên tục phải đoán xem mình có nhấn đúng phím không, nheo mắt nhìn những chữ cái nhỏ xíu, và chứng kiến tính năng tự sửa lỗi biến “meeting” thành “metering”, chẳng hạn. Dù vậy, vẫn có những cách để giảm thiểu lỗi tự sửa.
BlackBerry Bold của tôi bền đến mức không cần ốp lưng
Các mẫu ốp lưng điện thoại đa dạng thể hiện sự cần thiết của phụ kiện bảo vệ smartphone ngày nay
Một trong những khía cạnh mà tôi nhớ nhất về BlackBerry của mình là độ bền kinh ngạc của nó. Tôi chưa bao giờ phải lo lắng về việc đánh rơi máy. Nó có thể rơi khỏi tay tôi, nảy trên vỉa hè, thậm chí bị giẫm lên mà tôi không hề lo sợ màn hình sẽ bị nứt vỡ.
Dù sau một thời gian dài sử dụng, các góc máy có dấu hiệu mòn nhưng màn hình vẫn nguyên vẹn, không có bộ phận nào bị lỏng và máy vẫn hoạt động như mới. Nó có một thiết kế chắc chắn: khung thép không gỉ bao quanh các cạnh, mặt lưng giả da, và trọng lượng vừa đủ để tạo cảm giác yên tâm khi cầm trên tay.
Ngược lại, tôi không khỏi nghĩ rằng điện thoại ngày nay giống như những “chiếc bánh kẹp kính” được giữ lại bởi sự lo lắng, những miếng dán bảo vệ màn hình tốt và ốp lưng điện thoại. Chúng ta đã bình thường hóa ý tưởng rằng ngay từ khoảnh khắc bạn mở hộp, bạn cần lập tức bọc chiếc điện thoại trị giá hơn 1.000 đô la của mình bằng silicone hoặc da cho mặt lưng, và kính cường lực cho màn hình, chỉ để nó sống sót qua cuộc sống bình thường.
Giống như đánh giá iPhone 16 của chúng tôi đã chỉ ra, chiếc điện thoại này bóng bẩy và đẹp mắt. Nhưng nó cũng quá mong manh đến nỗi việc làm rơi nó mà không có ốp lưng hay miếng dán bảo vệ màn hình thực tế là một hành động phá hoại ví tiền của bạn.
BBM là một nền tảng nhắn tin riêng tư và mạnh mẽ
Trước khi bùng nổ các ứng dụng nhắn tin như iMessage, WhatsApp, Signal và Telegram, đã có BlackBerry Messenger (BBM) – và nó đã làm công việc của mình một cách tuyệt vời. Nền tảng này sạch sẽ, nhanh chóng và tập trung. Bạn gửi một tin nhắn và ngay lập tức biết khi nào nó được gửi và khi nào nó được đọc. Các tính năng như xóa tin nhắn và tin nhắn tự hủy đã có sẵn, rất lâu trước khi chúng trở nên thịnh hành ở các ứng dụng khác.
Không có các liên hệ gợi ý ngẫu nhiên từ danh bạ điện thoại của bạn, không quảng cáo hay vô số gợi ý GIF. Thật không may, BlackBerry Messenger đã chính thức ngừng hoạt động vào năm 2019.
Một trong những điểm mạnh bị đánh giá thấp của BBM là hệ thống mã PIN của nó. Nó hoạt động như một tên người dùng, nhưng không gắn liền danh tính của bạn với số điện thoại hay địa chỉ email, nghĩa là bạn có thể duy trì mức độ riêng tư cao. Nếu bạn muốn trò chuyện với ai đó, bạn phải trao đổi mã PIN và cả hai cùng chấp nhận kết nối. Số điện thoại và email của bạn không liên quan đến cuộc trò chuyện.
So sánh điều đó với bối cảnh nhắn tin hiện tại, vốn bị phân mảnh và đôi khi gây khó chịu. Bạn cần các ứng dụng khác nhau cho các nhóm người khác nhau, thông báo bị phân tán trên nhiều nền tảng, và không có gì lạ khi nhận được tin nhắn (thường là lừa đảo) từ những người hoàn toàn xa lạ. Và một nửa thời gian, bạn không chắc phải trả lời ở đâu hay thậm chí tin nhắn của bạn đã được xem chưa.
Pin có thể tháo rời giúp tôi không lo lắng về thời lượng pin
Đây có thể là tính năng mà tôi nhớ nhất về các thiết bị BlackBerry: khả năng thay thế pin đã hết bằng một cục pin đầy trong khoảng 10 giây. Tôi từng mang theo một vài cục pin dự phòng đã sạc đầy, và bất cứ khi nào một cục pin yếu, tôi sẽ thay nó. Tôi không phải mang theo sạc dự phòng với dây sạc cồng kềnh trong túi, hay săn tìm ổ cắm điện mỗi khi điện thoại của mình sắp hết pin.
Giờ đây, các nhà sản xuất smartphone đã thuyết phục chúng ta rằng pin kín bằng cách nào đó tốt hơn. Nhưng sau vài năm sử dụng điện thoại mỗi ngày, bạn sẽ nhận thấy thời lượng pin kém hơn nhiều so với ban đầu. Và đến lúc đó, lựa chọn duy nhất của bạn là thay thế toàn bộ điện thoại hoặc chi trả cho các dịch vụ thay pin đắt đỏ.
Công bằng mà nói, không phải mọi chiếc BlackBerry đều có pin hoàn toàn tháo rời được. Các mẫu sau này như Key2, Z10, Z30 và Passport, chẳng hạn, đòi hỏi nhiều nỗ lực và tháo lắp cẩn thận hơn do keo dán chắc chắn hơn và thiết kế chặt chẽ hơn. Nhưng ngay cả khi đó, việc thay pin vẫn cảm thấy khả thi hơn so với các thiết kế dán kín như ngày nay.
Đèn LED thông báo là tính năng mà nhiều điện thoại hiện đại không có
Đèn LED thông báo của BlackBerry là một tính năng nhỏ bé nhưng tạo ra sự khác biệt lớn trong năng suất hàng ngày. Đèn nhỏ, đa màu sắc đó có thể cho bạn biết mọi thứ bạn cần về trạng thái điện thoại từ xa. Màu đỏ có nghĩa là bạn có tin nhắn, màu xanh lá cây có nghĩa là mạng đã kết nối, và màu xanh lam có nghĩa là Bluetooth đang hoạt động. Bạn có thể liếc nhìn điện thoại trên bàn làm việc và ngay lập tức biết có điều gì quan trọng cần chú ý hay không, mà không cần cầm điện thoại lên, mở khóa màn hình hay mất tập trung.
Điều làm cho nó trở nên tốt hơn nữa là khả năng tùy chỉnh, đặc biệt đối với những người dùng chuyên nghiệp. Với các ứng dụng của bên thứ ba như BeBuzz (còn gọi là BerryBuzz), bạn có thể gán các màu sắc và kiểu nhấp nháy khác nhau cho các loại thông báo cụ thể như email, tin nhắn văn bản, tin nhắn BBM, cuộc gọi nhỡ và thậm chí cả từng liên hệ riêng lẻ. Chỉ cần một cái liếc nhìn vào đèn LED, bạn sẽ biết chính xác loại cảnh báo nào đã đến.
Hầu hết các smartphone hiện đại đã từ bỏ loại phản hồi tinh tế, dễ nhận biết này. Thay vào đó, chúng ta nhận được các cửa sổ bật lên (pop-up) hút sự chú ý, rung, hoặc màn hình luôn bật (Always-on Display) liên tục kéo chúng ta trở lại màn hình. Chiếc Samsung Galaxy của tôi vẫn cung cấp đèn viền (edge lighting), và một số mẫu Samsung cũ hơn hỗ trợ thông báo qua đèn cắt camera LED, nhưng ngay cả điều đó cũng cảm thấy như một phiên bản yếu hơn của những gì BlackBerry từng có.
iPhone chưa bao giờ có bất cứ thứ gì tương tự, vì vậy mỗi tiếng “ping” hoặc “buzz” đều yêu cầu bạn dừng việc đang làm lại và kiểm tra – cho dù nó quan trọng hay không.
Tôi không gợi ý rằng chúng ta nên vứt bỏ tất cả những tiến bộ đã đạt được và quay ngược về năm 2009, trong khoảng thời gian ngắn ngủi khi BlackBerry đứng đầu. Smartphone ngày nay không thể phủ nhận là rất ấn tượng; chúng được trang bị những camera mà từng cảm thấy như khoa học viễn tưởng, các ứng dụng làm mọi thứ từ ngân hàng đến chỉnh sửa video, và sức mạnh xử lý vượt trội so với các máy tính để bàn cũ.
Nhưng tôi nhớ dòng điện thoại BlackBerry vì những gì nó đại diện vào thời của nó: một thiết bị tập trung, được xây dựng có mục đích, ưu tiên giao tiếp, độ tin cậy và thiết kế chu đáo. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những giá trị mà bạn nghĩ rằng smartphone hiện đại đã “đánh mất” so với những thiết bị công nghệ của quá khứ!
