Nếu bạn đang gặp khó khăn khi chạy các tựa game nặng hoặc phần mềm đồ họa chuyên sâu trên máy tính, khả năng cao là hệ thống của bạn cần nhiều Video RAM (VRAM) hơn. Mặc dù việc “tăng” VRAM theo nghĩa đen gần như không thể, nhưng việc hiểu rõ về VRAM và các tùy chọn liên quan sẽ giúp bạn tối ưu hiệu suất đồ họa của mình một cách hiệu quả. Bài viết này của Thủ Thuật Mới sẽ đi sâu vào VRAM là gì, cách kiểm tra lượng VRAM hiện có, những mẹo nhỏ để “tăng” VRAM ảo, và cách xác định dung lượng VRAM phù hợp với nhu cầu của bạn.
VRAM Là Gì Và Tại Sao Nó Quan Trọng?
Video RAM (hay VRAM, thường được đọc là “vi-ram”) là một loại bộ nhớ đặc biệt hoạt động song song với Bộ xử lý đồ họa (GPU) của máy tính bạn. GPU, thường là một chip nằm trên card đồ họa (hay còn gọi là card màn hình), có nhiệm vụ chính là xử lý và xuất hình ảnh ra màn hình hiển thị của bạn.
Mặc dù về mặt kỹ thuật, GPU và card đồ họa là hai khái niệm khác nhau (GPU là bộ phận xử lý, card đồ họa là một bo mạch chứa GPU và các thành phần khác), nhưng trong thực tế, hai thuật ngữ này thường được sử dụng thay thế cho nhau.
VRAM có vai trò lưu trữ tất cả thông tin mà GPU cần để hiển thị hình ảnh một cách nhanh chóng và mượt mà, bao gồm các texture, hiệu ứng ánh sáng, khung hình 3D và các dữ liệu đồ họa phức tạp khác. Điều này cho phép GPU truy cập dữ liệu tức thì, giảm thiểu độ trễ và đảm bảo trải nghiệm hiển thị liền mạch. Các trò chơi hoặc ứng dụng đồ họa cũ hơn, đơn giản hơn không yêu cầu nhiều VRAM. Ngược lại, việc chạy game ở độ phân giải 4K, tốc độ khung hình cao, hoặc với các hiệu ứng hình ảnh phức tạp sẽ đòi hỏi một lượng VRAM lớn hơn đáng kể.
Ngay cả khi không phải là một game thủ, nhiều phần mềm phổ biến khác cũng yêu cầu một lượng VRAM đáng kể. Các ứng dụng thiết kế 3D như AutoCAD, các tác vụ chỉnh sửa ảnh chuyên sâu trong Photoshop, hay việc biên tập video chất lượng cao đều sẽ gặp khó khăn nghiêm trọng nếu máy tính không có đủ VRAM.
Việc sử dụng VRAM cho các tác vụ đồ họa này nhanh hơn rất nhiều so với việc sử dụng RAM hệ thống chính của bạn, bởi vì VRAM được đặt ngay cạnh GPU trên card đồ họa và được thiết kế chuyên biệt cho mục đích xử lý đồ họa cường độ cao, do đó nó được gọi là “bộ nhớ chuyên dụng”.
Hướng Dẫn Kiểm Tra Dung Lượng VRAM Trên Windows
Bạn có thể dễ dàng xem lượng Video RAM hiện có trên máy tính Windows 11 bằng cách thực hiện các bước sau:
- Mở menu Cài đặt bằng cách nhấn tổ hợp phím Win + I.
- Nhấp vào Hệ thống (System) trong thanh bên trái, sau đó chọn Màn hình (Display) trong menu hiện ra.
- Cuộn xuống và nhấp vào Màn hình nâng cao (Advanced display) trong phần Cài đặt liên quan (Related settings).
- Nếu bạn có nhiều màn hình, hãy chọn màn hình mong muốn từ hộp thả xuống ở phía trên.
- Mở rộng hộp trong phần Thông tin màn hình (Display information) và nhấp vào Thuộc tính bộ điều hợp màn hình cho Màn hình [X] (Display adapter properties for Display [X]).
Giao diện cài đặt hiển thị nâng cao trên Windows 11, minh họa cách kiểm tra dung lượng VRAM hiện có.
Trên Windows 10, menu tương tự có thể truy cập qua Cài đặt > Hệ thống > Màn hình > Cài đặt màn hình nâng cao > Thuộc tính bộ điều hợp màn hình.
Trong mục Loại bộ điều hợp (Adapter Type), bạn sẽ thấy tên card đồ họa Nvidia hoặc AMD của mình. Nếu bạn thấy Intel HD Graphics hoặc một cái tên nào đó không phải là tên card đồ họa rời, rất có thể bạn đang sử dụng đồ họa tích hợp thay vì đồ họa rời. Điều này có ảnh hưởng lớn đến tình trạng VRAM của bạn.
Phân Biệt Đồ Họa Rời (Dedicated) Và Đồ Họa Tích Hợp (Integrated) Về VRAM
Nếu bạn sở hữu một card đồ họa rời (thường thấy trong các máy tính để bàn tự lắp ráp và laptop gaming), lượng VRAM trên card đã được cố định; bạn không thể tăng nó mà không mua một card mới. Các thông số kỹ thuật của card đồ họa thường ghi rõ lượng VRAM đi kèm. Chúng ta sẽ thảo luận về cách xác định dung lượng VRAM bạn cần sau.
Các máy tính để bàn giá rẻ và hầu hết laptop phổ thông không đi kèm với card đồ họa rời—chúng sử dụng đồ họa tích hợp. Giải pháp đồ họa tích hợp có nghĩa là GPU được đặt trên cùng một chip với CPU và chia sẻ RAM hệ thống thông thường thay vì có VRAM chuyên dụng riêng. Đây là một giải pháp tiết kiệm chi phí và cho phép laptop xuất đồ họa cơ bản mà không cần một card đồ họa cồng kềnh và tốn năng lượng.
Tuy nhiên, đồ họa tích hợp thường kém hiệu quả cho việc chơi game và các tác vụ đòi hỏi đồ họa chuyên sâu khác. Mặc dù các CPU mới hơn đã có những cải tiến đáng kể so với các mẫu cũ, đồ họa tích hợp vẫn gặp khó khăn với bất cứ thứ gì ngoài các trò chơi đơn giản ở cài đặt thấp.
Các “Mẹo” Để “Tăng” Dung Lượng VRAM Trên Windows (Lưu ý quan trọng!)
Như đã đề cập, cách tốt nhất để tăng VRAM thực sự của bạn là mua một card đồ họa mới, mạnh hơn. Nâng cấp từ đồ họa tích hợp lên một card đồ họa rời (ngay cả một mẫu tầm trung) sẽ mang lại sự cải thiện đáng kinh ngạc cho hiệu suất đồ họa.
Mặc dù việc thêm RAM hệ thống cho máy tính của bạn (thường khó hoặc không thể thực hiện trên laptop) có thể cải thiện một chút hiệu suất với đồ họa tích hợp, nhưng thường là không đủ để tạo ra sự khác biệt lớn. Bạn cũng nên đảm bảo đã giảm mức sử dụng RAM hệ thống càng nhiều càng tốt, nhưng những tối ưu hóa nhỏ này không thể khắc phục các vấn đề cốt lõi của đồ họa tích hợp.
Nếu bạn đang trong tình thế “cấp bách”, có một vài cách bạn có thể thử để “đánh lừa” máy tính “tăng” giá trị VRAM. Lưu ý rằng những cách này không thực sự tăng VRAM vật lý mà chỉ thay đổi giá trị báo cáo hoặc cách hệ thống cấp phát bộ nhớ.
Điều chỉnh VRAM trong BIOS/UEFI
Phương pháp đầu tiên là điều chỉnh mức cấp phát VRAM trong UEFI hoặc BIOS của máy tính. Hãy truy cập BIOS của bạn và tìm kiếm một tùy chọn trong menu có tên Advanced Features, Advanced Chipset Features, hoặc tương tự. Bên trong đó, hãy tìm một danh mục phụ có tên Graphics Settings, Video Settings, hoặc VGA Share Memory Size.
Những tùy chọn này sẽ chứa một mục cho phép bạn điều chỉnh lượng bộ nhớ mà bạn cấp phát cho GPU. Mức mặc định thường là 128MB; bạn có thể thử tăng lên 256MB hoặc 512MB nếu bạn có đủ RAM hệ thống để chia sẻ.
Tuy nhiên, không phải CPU hay BIOS nào cũng có tùy chọn này. Nếu bạn không thể thay đổi nó, có một giải pháp khác có thể giúp ích.
Thay đổi giá trị VRAM báo cáo trong Registry Editor
Hầu hết các thiết lập đồ họa tích hợp sẽ tự động điều chỉnh để sử dụng lượng RAM hệ thống cần thiết. Do đó, các chi tiết được báo cáo trong cửa sổ Thuộc tính Bộ điều hợp mà chúng ta đã thảo luận ở trên thực sự không quá quan trọng đối với đồ họa tích hợp. Lượng Bộ nhớ video chuyên dụng (Dedicated Video Memory) là một giá trị “giả” được cung cấp để các trò chơi thấy một con số nào đó khi chúng kiểm tra lượng VRAM bạn có.
Bạn có thể sửa đổi một giá trị trong Registry để thay đổi lượng VRAM mà hệ thống của bạn báo cáo cho các trò chơi. Điều này không thực sự tăng VRAM của bạn; nó chỉ điều chỉnh giá trị ảo đó. Nếu một trò chơi từ chối khởi động vì bạn “không có đủ VRAM”, việc tăng giá trị này có thể khắc phục vấn đề.
Lưu ý quan trọng: Bạn có thể gây ra lỗi hệ thống nếu sửa đổi sai giá trị Registry, vì vậy hãy cẩn thận khi chỉnh sửa Registry. Luôn sao lưu Registry trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào.
Mở cửa sổ Registry Editor bằng cách gõ regedit vào Start Menu. Sau đó, điều hướng đến vị trí sau:
HKEY_LOCAL_MACHINESoftwareIntelNhấp chuột phải vào thư mục Intel ở bảng điều khiển bên trái và chọn New > Key. Đặt tên cho khóa này là GMM. Sau khi đã tạo, chọn thư mục GMM mới ở bên trái và nhấp chuột phải vào khoảng trống ở phía bên phải.
Chọn New > DWORD (32-bit) Value. Đặt tên cho giá trị này là DedicatedSegmentSize và gán cho nó một giá trị, đảm bảo chọn tùy chọn Decimal. Tính theo megabyte, giá trị tối thiểu là 0 (tắt mục nhập) và tối đa là 512. Đặt giá trị này, khởi động lại máy tính của bạn và xem liệu nó có giúp trò chơi chạy tốt hơn không. Nếu không, hãy thử một giá trị cao hơn và lặp lại.
Nên Có Bao Nhiêu VRAM Là Đủ Cho Nhu Cầu Của Bạn?
Không có một dung lượng VRAM hoàn hảo nào phù hợp cho tất cả mọi người. Nếu bạn đã quyết định đến lúc nâng cấp, đây là một số hướng dẫn cơ bản về dung lượng VRAM tối thiểu mà card đồ họa tiếp theo của bạn nên có:
- 1+GB VRAM: Các card đồ họa cấp thấp nhất mang lại hiệu suất tốt hơn đồ họa tích hợp, nhưng không thể xử lý hầu hết các trò chơi hiện đại ở cài đặt trên mức trung bình. Chỉ nên mua một card với lượng VRAM này nếu bạn muốn chơi các trò chơi cũ hơn không tương thích với đồ họa tích hợp. Chúng không được khuyến nghị cho chỉnh sửa video hoặc công việc 3D.
- 4+GB VRAM: Mặc dù là một bước tiến so với đồ họa tích hợp, lượng VRAM này không đủ cho các trò chơi hiện đại. Đây là một phân khúc tầm trung “khó chịu” vì chúng không làm được nhiều hơn những gì cấp độ trước có thể làm, nhưng bạn lại nhận được nhiều giá trị hơn với mức chi phí tương tự ở cấp độ tiếp theo.
- 8+GB VRAM: Đây là mức đủ cho hầu hết các trò chơi ở độ phân giải 1080p. Tuy nhiên, việc “chuẩn bị cho tương lai” với một dung lượng cao hơn là điều khôn ngoan hiện nay, vì 8GB đang bắt đầu trở nên hơi ít cho các tựa game hiện đại.
- 12+GB VRAM: Một mức cơ bản tốt cho chơi game ở độ phân giải 1440p và là “điểm ngọt” phù hợp với đa số người dùng. Nếu bạn không chơi ở 4K và không quá quan tâm đến việc “chuẩn bị cho tương lai”, đây là một lựa chọn tốt.
- 16+GB VRAM: Đây là những card đồ họa cao cấp, cần thiết cho chơi game ở độ phân giải 4K trở lên và các tác vụ chuyên nghiệp nặng nề.
Bạn nên xem xét các khuyến nghị trên một cách linh hoạt. Các nhà sản xuất card đồ họa sẽ trang bị lượng VRAM phù hợp với sức mạnh của GPU. Do đó, một card đồ họa giá rẻ khoảng 100 USD sẽ có lượng VRAM thấp tương ứng, trong khi một card giá 800 USD sẽ có nhiều VRAM hơn đáng kể. Nếu một GPU yếu không đủ mạnh để render video yêu cầu 16GB VRAM để lưu trữ, thì việc có nhiều VRAM như vậy trong card sẽ là lãng phí.
Các trường hợp cực đoan không phải là mối quan tâm chính với VRAM. Bạn không cần một card cao cấp 1.000 USD với 20GB VRAM để chơi các trò chơi nền tảng indie 2D. Bạn chỉ thực sự cần lo lắng về việc cần bao nhiêu VRAM khi một card bạn muốn mua có sẵn nhiều cấu hình VRAM khác nhau. VRAM không phải là yếu tố duy nhất quyết định lựa chọn GPU của bạn.
VRAM Trong Thực Tế: Hiệu Suất Và Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Khác
Hãy nhớ rằng, giống như RAM thông thường, nhiều VRAM hơn không phải lúc nào cũng có nghĩa là hiệu suất tốt hơn. Nếu card của bạn có 12GB VRAM và bạn đang chơi một trò chơi chỉ sử dụng 6GB, việc nâng cấp lên card 16GB sẽ không mang lại hiệu quả đáng chú ý nào.
Ngược lại, việc không đủ VRAM là một vấn đề lớn. Nếu VRAM bị đầy, hệ thống phải dựa vào RAM tiêu chuẩn và hiệu suất sẽ giảm sút nghiêm trọng. Bạn sẽ phải chịu đựng tốc độ khung hình (FPS) thấp hơn, hiện tượng texture không tải kịp (pop-ins), và các tác động tiêu cực khác. Trong những trường hợp cực đoan, trò chơi có thể chậm đáng kể và trở nên không thể chơi được (dưới 30 FPS).
Hãy nhớ rằng VRAM chỉ là một yếu tố trong hiệu suất tổng thể của hệ thống. Nếu bạn không có một CPU đủ mạnh, việc xử lý video 4K sẽ mất rất nhiều thời gian. Thiếu RAM hệ thống sẽ ngăn bạn chạy nhiều chương trình cùng lúc, và việc sử dụng ổ đĩa cứng cơ học (HDD) sẽ giới hạn nghiêm trọng hiệu suất tổng thể của hệ thống. Ngoài ra, một số card đồ họa giá rẻ sử dụng VRAM DDR3 chậm, kém hơn nhiều so với GDDR6 (và các phiên bản mới hơn) được sử dụng trong các card hiện đại.
Cách tốt nhất để tìm ra card đồ họa cụ thể và lượng VRAM phù hợp với nhu cầu của bạn là tham khảo ý kiến từ những người có kiến thức chuyên sâu. Hãy hỏi bạn bè am hiểu về các card đồ họa mới nhất, hoặc đăng câu hỏi trên các diễn đàn công nghệ uy tín như Reddit hay Tom’s Hardware để tìm lời khuyên.
Để tăng cường hiệu suất đồ họa, bạn có thể sẽ cần nâng cấp card đồ họa, bộ xử lý và/hoặc RAM trước tiên—lượng VRAM sẽ tự khắc được giải quyết khi bạn chăm sóc các thành phần đó.
Chúng tôi hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về VRAM và giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt về phần cứng máy tính của mình. Việc hiểu rõ vai trò của VRAM và cách nó ảnh hưởng đến hiệu suất đồ họa là chìa khóa để tối ưu trải nghiệm sử dụng máy tính.
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về tầm quan trọng của VRAM trong các tác vụ hàng ngày của bạn dưới phần bình luận, hoặc khám phá thêm các bài viết khác của Thủ Thuật Mới về cách tối ưu hiệu suất máy tính của bạn!
