Trong thế giới số hóa ngày nay, việc tạo ra một mật khẩu mạnh mẽ là bài học đầu tiên và quan trọng nhất mà chúng ta học được để bảo vệ tài khoản của mình. Chúng ta thường được khuyên rằng việc kết hợp các chữ cái viết hoa, số và ký tự đặc biệt sẽ giúp giữ an toàn cho dữ liệu cá nhân. Mặc dù đây là một lời khuyên đúng đắn, điều cốt yếu là phải nhận ra rằng ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm. Với sự phát triển không ngừng của các mối đe dọa trực tuyến, việc bảo mật mật khẩu đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện hơn. Bài viết này của Thủ Thuật Mới sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các kiểu tấn công tinh vi mà ngay cả một mật khẩu mạnh cũng khó có thể chống đỡ, từ đó trang bị kiến thức để bảo vệ tài khoản của mình một cách hiệu quả nhất.
Mật Khẩu “Mạnh” Được Định Nghĩa Như Thế Nào?
Một mật khẩu mạnh thường bao gồm sự kết hợp đa dạng các chữ cái (viết hoa và viết thường), số và các ký hiệu đặc biệt. Mục tiêu chính là tạo ra một chuỗi ký tự khó đoán và khó bị phá vỡ bằng phương pháp tấn công vét cạn (brute-force – thử tất cả các tổ hợp có thể). Thông thường, mật khẩu dài (từ 12 ký tự trở lên) được coi là mạnh hơn vì chúng làm tăng theo cấp số nhân số lượng tổ hợp mà kẻ tấn công phải thử. Tuy nhiên, Thủ Thuật Mới khuyến nghị bạn nên đặt mục tiêu cho mật khẩu dài ít nhất 16 ký tự, điều này sẽ tăng đáng kể độ khó nếu ai đó cố gắng đoán mật khẩu của bạn.
Cách tốt nhất để tạo ra các mật khẩu mạnh, độc nhất mà bạn không cần phải ghi nhớ là sử dụng trình quản lý mật khẩu. Chúng tôi khuyên dùng các phần mềm như NordPass, Dashlane và Proton Pass. Ngoài ra, Bitwarden cũng là một lựa chọn tuyệt vời với nhiều tính năng bảo mật đáng tin cậy. Khi sử dụng các trình quản lý mật khẩu này, bạn chỉ cần nhớ một mật khẩu “siêu mạnh” duy nhất để bảo vệ kho mật khẩu của mình, điều này chắc chắn sẽ làm cho việc tạo và quản lý mật khẩu mạnh trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
So sánh mật khẩu yếu và mật khẩu mạnh, minh họa các yếu tố làm nên độ mạnh của mật khẩu
6 Kiểu Tấn Công Mà Mật Khẩu Mạnh Cũng Khó Chống Đỡ
Dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, chúng vẫn có thể bị tổn thương nếu kẻ tấn công sử dụng các phương pháp nhắm mục tiêu vượt ra ngoài việc tấn công vét cạn đơn thuần.
1. Tấn Công Lừa Đảo (Phishing Attacks)
Phishing là khi kẻ tấn công lừa bạn tự nguyện cung cấp mật khẩu của mình. Thông thường, điều này liên quan đến các email hoặc trang web giả mạo trông giống hệt như các trang web hợp pháp. Ngay cả khi mật khẩu của bạn là “T8$9gH@!” và cực kỳ phức tạp, việc bạn nhập nó vào một trang đăng nhập giả mạo đồng nghĩa với việc kẻ tấn công ngay lập tức có được quyền truy cập.
Thật không may, các cuộc tấn công phishing rất đa dạng, vì vậy bạn thực sự phải luôn cảnh giác và tỉnh táo khi trực tuyến hoặc mở tài khoản email của mình.
2. Tấn Công Ghi Nhận Phím Bấm (Keyloggers)
Keylogger là các công cụ độc hại âm thầm ghi lại mọi thứ bạn gõ trên thiết bị của mình. Những công cụ này có thể là phần mềm được cài đặt thông qua mã độc (malware) hoặc các thiết bị phần cứng ẩn. Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm keylogger, nó sẽ ghi lại mật khẩu mạnh của bạn ngay khi bạn gõ, qua đó bỏ qua mọi sự phức tạp của mật khẩu.
May mắn thay, có một vài cách để kiểm tra xem keylogger có được cài đặt trên thiết bị của bạn hay không. Tuy nhiên, chúng không hoàn toàn an toàn. Mã độc tiên tiến sẽ hoạt động cực kỳ khó khăn để ẩn mình, vì vậy bạn có thể cần thử một số phương pháp.
3. Tấn Công Đăng Nhập Bằng Dữ Liệu Rò Rỉ (Credential Stuffing)
Credential stuffing sử dụng các mật khẩu đã bị rò rỉ từ các vụ vi phạm dữ liệu trước đó. Nếu bạn tái sử dụng một mật khẩu (ngay cả mật khẩu mạnh) trên nhiều tài khoản, kẻ tấn công có thể thử các mật khẩu bị rò rỉ này trên các nền tảng khác nhau, từ đó giành quyền truy cập mà không cần phải đoán.
Mặc dù kiểu tấn công này đòi hỏi một chút công sức, không đơn giản như việc ngồi trước màn hình đăng nhập và thử từng mật khẩu một từ danh sách, nhưng nó làm nổi bật vấn đề của việc tái sử dụng mật khẩu trên nhiều tài khoản: khi một tài khoản bị lộ, tất cả các tài khoản khác cũng có nguy cơ bị lộ theo.
Giao diện website chính thức của KeePass Password Safe, một công cụ quản lý mật khẩu mã nguồn mở
4. Tấn Công Kỹ Thuật Xã Hội (Social Engineering)
Những kẻ tấn công lợi dụng kỹ thuật xã hội tập trung vào việc thao túng con người hơn là hệ thống. Ví dụ, một người nào đó giả vờ là nhân viên hỗ trợ kỹ thuật có thể gọi điện và thuyết phục bạn cung cấp mật khẩu. Vì hình thức này dựa vào sự lừa dối, độ phức tạp của mật khẩu hoàn toàn không có ý nghĩa gì.
Các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội có liên quan đến phishing, ở chỗ bạn có thể không nhận ra mình đang cung cấp mật khẩu cho đến khi quá muộn. Có một vài cách để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội, nhưng biện pháp bảo vệ chính vẫn là sự cảnh giác.
5. Phần Mềm Độc Hại và Virus Đánh Cắp Thông Tin (Malware & Infostealers)
Mã độc (malware), như Trojan và infostealers, nhắm mục tiêu cụ thể vào các mật khẩu được lưu trữ hoặc mật khẩu được nhập vào trình duyệt và ứng dụng. Ngay cả các mật khẩu đã được mã hóa đôi khi cũng có thể bị xâm phạm nếu hệ thống của bạn bị nhiễm. Nếu bạn vô tình cài đặt mã độc vào hệ thống của mình, bạn đang tự mở cửa cho vô số rắc rối.
Sự khác biệt lớn nhất giữa mã độc “cũ” và các biến thể mới hơn là khả năng ẩn mình. Mã độc hiện đại được thiết kế để ẩn mình, lặng lẽ thu thập dữ liệu của bạn để sử dụng ở nơi khác, chẳng hạn như thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu mạng xã hội, v.v. Đó là lý do tại sao mã độc đánh cắp thông tin (infostealer malware) đã trở thành một trong những vấn đề lớn nhất mà internet hiện đại phải đối mặt, vì nó không chỉ đánh cắp dữ liệu của bạn mà còn khiến bạn dễ bị tấn công lừa đảo, lừa đảo và thậm chí là tấn công ransomware sau này.
(Nguồn: KELA)
6. Tấn Công Nhìn Trộm (Shoulder Surfing) hoặc Dùng Camera
Đơn giản nhưng hiệu quả đáng ngạc nhiên, kẻ tấn công có thể trực tiếp nhìn bạn gõ mật khẩu hoặc thông qua camera ẩn. Bất kể mật khẩu của bạn phức tạp đến đâu, việc bị nhìn thấy trực tiếp sẽ làm vô hiệu hóa sức mạnh của nó ngay lập tức. Một mật khẩu phức tạp thường khó nhớ hoặc khó ghi lại nhanh chóng, nhưng những kỹ thuật này vẫn được sử dụng rất nhiều, đặc biệt là xung quanh các máy ATM và những nơi tương tự.
Các Biện Pháp Bảo Vệ Tài Khoản Toàn Diện Hơn Mật Khẩu Mạnh
Việc tạo mật khẩu mạnh là rất quan trọng, nhưng chúng chỉ là một lớp phòng thủ. Dưới đây là cách bạn có thể tăng cường bảo vệ cho mình hơn nữa:
- Kích hoạt Xác thực Đa Yếu Tố (MFA): MFA bổ sung một lớp bảo mật bổ sung bằng cách yêu cầu một phương pháp xác minh khác ngoài mật khẩu của bạn, chẳng hạn như mã gửi đến điện thoại, địa chỉ email hoặc ứng dụng xác thực.
- Sử dụng Trình Quản Lý Mật Khẩu: Trình quản lý mật khẩu lưu trữ và tự động điền mật khẩu của bạn một cách an toàn, giảm thiểu rủi ro bị lộ trên các trang web lừa đảo và keylogger.
- Luôn Cảnh Giác Với Lừa Đảo (Phishing): Học cách nhận biết các email và tin nhắn đáng ngờ. Khi nghi ngờ, đừng nhấp vào liên kết—hãy tự gõ địa chỉ web thủ công.
- Thường Xuyên Cập Nhật Phần Mềm: Luôn giữ thiết bị và ứng dụng được cập nhật để giảm thiểu các lỗ hổng mà mã độc có thể khai thác.
- Bảo Mật Kết Nối: Sử dụng VPN khi kết nối Wi-Fi công cộng và đảm bảo các trang web sử dụng HTTPS.
- Không Bao Giờ Tái Sử Dụng Mật Khẩu: Sử dụng mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản để ngăn chặn tấn công bằng dữ liệu rò rỉ. Nếu một mật khẩu bị lộ, nó sẽ không ảnh hưởng đến các tài khoản khác của bạn.
Việc có một mật khẩu mạnh là điều cần thiết, nhưng nó không phải là giải pháp toàn diện. Bằng cách hiểu rõ các mối đe dọa mà mật khẩu của bạn phải đối mặt, bạn có thể thực hiện các bước để tự bảo vệ mình. Kết hợp các mật khẩu mạnh mẽ với các biện pháp thực hành an ninh mạng tốt sẽ giảm đáng kể nguy cơ bạn trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công này. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về những biện pháp bảo mật này tại Thủ Thuật Mới nhé!
