Trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần len lỏi vào mọi ngóc ngách của internet, từ việc trả lời các truy vấn tìm kiếm, đề xuất ứng dụng tải về, cho đến quản lý hộp thư email của bạn. Sự tiện lợi mà AI mang lại là không thể phủ nhận, nhưng chỉ vì một công cụ nghe có vẻ hữu ích, không có nghĩa là nó luôn biết chính xác những gì mình đang làm, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ đầy biến động. Là một chuyên gia SEO và biên tập viên tại thuthuatmoi.net, chúng tôi nhận thấy cần phải cảnh báo cộng đồng về những nguy cơ tiềm ẩn khi người dùng đặt niềm tin mù quáng vào các hệ thống AI tổng hợp thông tin mà không kiểm chứng.
Trải Nghiệm Thực Tế: Gemini Đề Xuất Trang Tải Mã Độc Softonic
Trong một thử nghiệm gần đây, tôi đã sử dụng Gemini để tìm kiếm các ứng dụng ghi màn hình và yêu cầu nó cung cấp trực tiếp các liên kết tải xuống. Ban đầu, danh sách các công cụ mà Gemini đưa ra trông khá hợp lý, nhưng một trong số các liên kết tải về lại dẫn thẳng đến Softonic.
Nếu bạn chưa quen thuộc với Softonic, đây là một trong những trang web thoạt nhìn có vẻ vô hại nhưng thực chất lại ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Softonic đã tồn tại trong nhiều năm và nổi tiếng với việc đóng gói lại các ứng dụng phổ biến vào các trình cài đặt riêng của họ, thường đi kèm với phần mềm quảng cáo (adware), phần mềm chiếm quyền điều khiển trình duyệt (browser hijackers) hoặc các phần mềm không mong muốn khác. Họ sử dụng các chiến lược SEO mạnh mẽ để xuất hiện ở các vị trí cao trên kết quả tìm kiếm của Google, mặc dù chúng được biết đến rộng rãi là không đáng tin cậy. Đáng lo ngại hơn, giờ đây chúng còn len lỏi vào các câu trả lời do AI tạo ra.
Màn hình hiển thị chatbot Gemini đề xuất OBS Studio với liên kết tải từ Softonic, một trang web phát tán phần mềm độc hại.
Tôi đã nhanh chóng nhận ra điều này vì kinh nghiệm sử dụng internet lâu năm giúp tôi biết rằng Softonic là một “lá cờ đỏ”. Tuy nhiên, nếu đó là một người ít am hiểu về công nghệ, ví dụ như cha mẹ tôi, hoặc bất kỳ ai chỉ đơn giản là cần một ứng dụng ghi màn hình, họ có thể sẽ không ngần ngại. Họ sẽ tin tưởng Gemini cung cấp các liên kết an toàn, nhấp vào kết quả đầu tiên và vô tình cài đặt các chương trình rác hoặc thậm chí là mã độc vào máy tính của mình. Đây chính là điều đáng lo ngại nhất: các công cụ AI này nghe có vẻ tự tin và chính thống, và khi bạn đang vội hoặc không quá quen thuộc với công nghệ, rất dễ bị lạc lối và tin theo.
Google AI Overviews: Nguồn Thông Tin Tiện Lợi Hay Lối Vào Rủi Ro?
Nếu gần đây bạn đã tìm kiếm bất cứ thứ gì trên Google, có lẽ bạn đã thấy những khối văn bản lớn xuất hiện ở đầu trang, cố gắng trả lời câu hỏi của bạn ngay lập tức. Đó là tính năng AI Overviews. Chúng được tự động tạo ra bởi một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và tổng hợp thông tin từ khắp nơi trên web để cung cấp cho bạn một bản tóm tắt—giống như cách Gemini hoạt động, nhưng được tích hợp trực tiếp vào Google Search.
Giao diện tìm kiếm Google trên laptop với phần AI Overviews hiển thị thông tin tổng hợp, tiềm ẩn rủi ro về độ chính xác và an toàn.
Mặc dù nghe có vẻ tiện lợi, không phải lúc nào cũng nên tin tưởng vào những kết quả này. Đã có những trường hợp AI Overview liên kết người dùng đến các trang web đáng ngờ hoặc hoàn toàn giả mạo. Một số trang web này trông giống như các cửa hàng trực tuyến hoặc dịch vụ hợp pháp nhưng thực chất chỉ nhằm mục đích lừa tiền hoặc lừa người dùng cài đặt phần mềm độc hại.
Vấn đề lớn hơn là điều này không xảy ra trên một công cụ ngẫu nhiên nào đó, mà nó đang xảy ra ngay bên trong Google – một nền tảng mà hầu hết mọi người vẫn tin tưởng hoàn toàn. Không giống như các LLM mà người dùng vẫn còn thận trọng hơn một chút, nhiều người thậm chí không nhận ra rằng những kết quả tìm kiếm hàng đầu này đang được tạo ra bởi AI, vì vậy họ nhấp vào chúng mà không cần suy nghĩ kỹ. May mắn thay, có một vài cách giải quyết tạm thời nếu bạn muốn vô hiệu hóa AI Overviews, mặc dù chúng không phải là dễ thực hiện nhất. Tuy nhiên, điều này có thể đáng để cân nhắc nếu bạn muốn bám sát các liên kết và nguồn thực tế thay vì phụ thuộc vào một thứ có thể sai lầm một cách nguy hiểm.
Không Chỉ Google: Nhiều AI Khác Cũng Mắc Lỗi Nghiêm Trọng
Đáng tiếc, Google không phải là đơn vị duy nhất gặp phải những vấn đề này. Mặc dù Apple Intelligence bị đánh giá là chưa thực sự ấn tượng về tính năng, nhưng một số chức năng của nó có thể thực sự nguy hiểm. Một ví dụ điển hình là tính năng Priority Messages trong ứng dụng Mail. Tính năng này được cho là sẽ đưa các thông báo quan trọng nhất lên đầu danh sách để bạn không bỏ lỡ điều gì.
Tuy nhiên, đã có trường hợp tính năng này làm nổi bật các email lừa đảo (phishing) từ các ngân hàng giả mạo, mà không thực hiện bất kỳ kiểm tra nào để xem người gửi có đáng ngờ hay không hoặc liệu tin nhắn có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào. Đối với một tính năng được thiết kế để giúp cuộc sống dễ dàng hơn, đây là một thiếu sót lớn. Chính điều này đã khiến tôi phải tắt hoàn toàn Apple Intelligence trên iPhone của cha mẹ mình.
Mối lo ngại lớn hơn là việc mọi người đặt niềm tin mù quáng vào các tính năng như vậy. Nếu điện thoại của bạn nói điều gì đó là quan trọng, bạn sẽ có xu hướng tin vào nó. Và niềm tin đó có thể dễ dàng bị lợi dụng khi các công cụ điều khiển bằng AI không thể phát hiện những điều cơ bản—như một email ngân hàng rõ ràng là giả mạo. Những sai lầm này có vẻ nhỏ, nhưng chúng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng trong thế giới thực nếu không được xử lý đúng cách.
Làm Thế Nào Để Sử Dụng AI An Toàn Và Tránh Rủi Ro?
Điều quan trọng nhất là không nên tin tưởng mù quáng vào bất kỳ liên kết hoặc phản hồi nào mà một AI đưa ra cho bạn. Dù đó là Gemini, ChatGPT, hay thậm chí là Perplexity, hãy coi mọi gợi ý như một điểm khởi đầu, chứ không phải là câu trả lời cuối cùng. Trong kinh nghiệm của tôi, Perplexity đã làm tốt hơn hầu hết các AI khác trong việc trích dẫn nguồn và liên kết đến các trang web đáng tin cậy, nhưng nó cũng không phải là “viên đạn bạc” hoàn hảo.
Giao diện website Perplexity, một công cụ AI nổi bật với khả năng trích dẫn nguồn rõ ràng, giúp người dùng kiểm tra độ tin cậy thông tin.
Nếu bạn đang tìm kiếm một ứng dụng, hãy luôn cố gắng tải nó từ App Store, Play Store hoặc trang web chính thức của nhà phát triển thay vì yêu cầu trợ lý AI tìm liên kết tải xuống cho bạn. Tương tự, nếu bạn đang mua sắm trực tuyến hoặc tra cứu thông tin liên quan đến dữ liệu nhạy cảm, hãy dành thêm một phút để kiểm tra nơi bạn đang được chuyển hướng đến, hoặc tốt hơn nữa, hãy tự mình tìm kiếm trang web chính thức.
Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng bạn biết không nên nhấp vào điều đầu tiên xuất hiện chỉ vì nó đến từ một AI. Nó có thể trông đáng tin cậy, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Vẫn có rất nhiều cách sử dụng AI hữu ích, như nhận các bản tóm tắt nhanh, sắp xếp suy nghĩ hoặc giúp trả lời các câu hỏi hàng ngày. Nhưng khi nói đến bất cứ điều gì liên quan đến tiền bạc, tải xuống hoặc thông tin cá nhân, bạn nên chậm lại và tự mình kiểm tra kỹ lưỡng.
Kết Luận
Công nghệ AI đang phát triển với tốc độ chóng mặt và mang lại nhiều lợi ích to lớn, nhưng đi kèm với đó là những rủi ro tiềm ẩn mà người dùng cần hết sức cảnh giác. Từ việc các AI như Gemini hay Google AI Overviews vô tình dẫn người dùng đến các trang web phát tán mã độc như Softonic, cho đến việc Apple Intelligence bỏ sót các email lừa đảo nghiêm trọng, tất cả đều là lời nhắc nhở đanh thép về tầm quan trọng của sự hoài nghi và khả năng kiểm chứng thông tin.
Tại Thủ Thuật Mới, chúng tôi luôn khuyến khích độc giả hãy là những người dùng thông thái. Đừng đặt niềm tin mù quáng vào bất kỳ công nghệ nào, dù nó có vẻ thông minh và tiện lợi đến đâu. Hãy luôn ưu tiên tải phần mềm từ các nguồn chính thức, kiểm tra kỹ lưỡng các liên kết trước khi nhấp vào, và đặc biệt cảnh giác với các yêu cầu thông tin cá nhân hay giao dịch tài chính trực tuyến. Bằng cách nâng cao ý thức bảo mật cá nhân, bạn sẽ tự bảo vệ mình khỏi những cạm bẫy tiềm ẩn trong kỷ nguyên AI. Hãy chia sẻ bài viết này để cùng lan tỏa thông điệp cảnh báo quan trọng này đến cộng đồng.
