Windows, hệ điều hành phổ biến nhất thế giới, được tích hợp vô vàn các tính năng hữu ích. Tuy nhiên, nhiều trong số đó lại bị ẩn đi hoặc bị tắt mặc định, dù chúng đủ tốt để được kích hoạt ngay từ lần khởi động đầu tiên. Với vai trò là chuyên gia tại Thuthuatmoi.net, chúng tôi hiểu rằng việc tận dụng tối đa những tính năng này không chỉ giúp bạn làm chủ thiết bị mà còn tối ưu hóa quy trình làm việc, tăng cường bảo mật và cải thiện đáng kể trải nghiệm tổng thể. Từ những cài đặt nhỏ giúp phân biệt loại file, quản lý bộ nhớ hiệu quả, cho đến các công cụ nâng cao năng suất và bảo vệ quyền riêng tư, bài viết này sẽ chỉ ra 9 tính năng quan trọng mà mọi người dùng Windows nên kích hoạt ngay lập tức. Hãy cùng khám phá để biến chiếc máy tính của bạn trở thành một công cụ mạnh mẽ và tiện lợi hơn bao giờ hết.
1. Hiển Thị Đuôi File (File Extensions)
Theo mặc định, Windows thường ẩn đuôi file, khiến việc phân biệt các loại tệp trở nên khó khăn hơn, đặc biệt đối với các định dạng đa phương tiện tương tự như JPEG, PNG, SVG cho hình ảnh hoặc MP3, M4A, WAV cho âm thanh. Không chỉ vậy, việc ẩn đuôi file còn tạo điều kiện cho mã độc dễ dàng ngụy trang thành một tệp thông thường bằng cách sử dụng các biểu tượng quen thuộc của Windows để đánh lừa người dùng.
Bằng cách hiển thị đuôi file, bạn có thể dễ dàng nhận biết ngay lập tức liệu một tệp là JPG, PNG, RAW hay một thứ gì đó đáng ngờ hơn, như một tệp thực thi đang giả dạng tài liệu. Điều này cũng cho phép bạn chỉnh sửa đuôi file để khắc phục các nhãn loại không chính xác hoặc để xác định cách mở một tệp.
Trong thư mục chứa các file thiết kế 3D của tôi, nếu không có đuôi file, tôi sẽ không thể phân biệt được liệu đó là file STL, 3MF hay OBJ.
Tầm quan trọng của việc hiển thị đuôi file để phân biệt các định dạng file 3D khác nhau trong Windows.
Có nhiều cách để hiển thị đuôi file trên Windows, nhưng cách dễ nhất là mở File Explorer, chuyển đến tab View, chọn Options, và bỏ chọn Hide extensions for known file types. Bạn cũng có thể điều chỉnh cài đặt này thông qua Registry hoặc Group Policy nếu quản lý nhiều máy tính. Việc hiển thị đuôi file nên được bật mặc định, vì đây là một thay đổi đơn giản giúp mọi người dùng an toàn hơn.
2. Hiển Thị File Ẩn (Hidden Files)
Cùng với việc hiển thị đuôi file, Hiển thị file ẩn là một cài đặt khác mà tôi luôn bật ngay lập tức. Windows ẩn rất nhiều thư mục quan trọng theo mặc định. Điều này bao gồm các file cấu hình, dữ liệu ứng dụng và bộ nhớ đệm mà hầu hết mọi người không bao giờ thấy. Mặc dù điều này giúp ngăn chặn các thay đổi ngẫu nhiên, nhưng nó có thể là một trở ngại thực sự nếu bạn cần khắc phục sự cố hoặc di chuyển cài đặt của mình sang một thiết bị mới.
Ví dụ, tôi thường cần sao chép các file cấu hình cho một số ứng dụng khi thiết lập một máy tính mới hoặc đồng bộ hóa cài đặt giữa các thiết bị. Nếu không tiết lộ các file ẩn, người dùng phổ thông sẽ gặp khó khăn hoặc không thể tìm thấy và sao chép các file cấu hình quan trọng này.
Kích hoạt tùy chọn hiển thị các file và thư mục ẩn trong File Explorer trên Windows.
Giống như đuôi file, việc hiển thị file ẩn rất dễ dàng. Đơn giản là mở File Explorer, chuyển đến tab View, và chọn Hidden items. Bạn cũng có thể bật tắt cài đặt này trong Settings dưới System > Storage > Advanced storage settings, hoặc sử dụng Control Panel hay Windows Terminal để kiểm soát chi tiết hơn. Việc bật tùy chọn này mặc định sẽ giúp người dùng tiết kiệm vô số lần nhấp chuột và tránh nhầm lẫn khi quản lý hệ thống của họ.
3. Cảm Biến Lưu Trữ (Storage Sense)
Storage Sense là một trong những tính năng hoạt động lặng lẽ trong nền. Nó tự động xóa các file tạm thời, làm trống Thùng rác và quản lý bộ nhớ OneDrive, giúp giải phóng dung lượng mà bạn không cần phải suy nghĩ. Cá nhân tôi thấy tính năng này đặc biệt hữu ích trên laptop của mình vì nó giúp tôi tiết kiệm một chút không gian cũng như giữ cho thiết bị được tối ưu.
Đối với phần lớn người dùng, không có lý do gì để không bật Storage Sense theo mặc định. Như bạn có thể thấy, tôi đã tiết kiệm được hơn 4GB dung lượng lưu trữ chỉ trong tháng vừa qua.
Giao diện tính năng Storage Sense của Windows cho thấy dung lượng ổ đĩa đã được giải phóng.
Bạn có thể bật Storage Sense trong Settings > System > Storage, và đặt lịch trình hoạt động cho nó. Cá nhân tôi chỉ đặt nó hoạt động bất cứ khi nào tôi sắp hết dung lượng ổ đĩa trống. Đối với người dùng có quyền quản trị, bạn có thể tự động hóa việc sử dụng Storage Sense trên nhiều máy bằng cách sử dụng Group Policy hoặc Registry.
4. Lịch Sử Clipboard (Clipboard History)
Sử dụng lịch sử Clipboard của Windows để truy cập nhanh các mục đã sao chép, tăng hiệu suất làm việc.
Có rất nhiều tính năng của Windows có thể cải thiện năng suất làm việc của bạn. Lịch sử Clipboard là một trong số đó và tôi sử dụng nó liên tục. Với phím tắt Windows Key + V nhanh chóng, bạn có thể truy cập các mục đã sao chép gần đây (văn bản và ảnh chụp màn hình), ghim các mục yêu thích hoặc xóa toàn bộ danh sách khi bạn muốn bắt đầu lại. Đây là một trong những tính năng tôi thường dùng, đặc biệt khi thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về các chủ đề nhất định cho công việc và dự án cá nhân.
Để bật tính năng này, hãy truy cập Settings > System > Clipboard và bật công tắc Clipboard history. Đây là một công cụ tăng năng suất đáng kể, và không có lý do gì để nó không được bật mặc định. Một khi đã quen với nó, bạn sẽ không bao giờ muốn quay lại cách làm việc cũ.
5. Hỗ Trợ Tập Trung (Focus Assist)
Tùy chỉnh các quy tắc cho tính năng Focus Assist trên Windows để quản lý thông báo và tăng cường tập trung.
Thông báo là một yếu tố gây giảm năng suất, và tính năng Hỗ trợ Tập trung (Focus Assist) của Windows giúp bạn chặn chúng khi cần tập trung. Thông thường, Focus Assist chỉ tự động bật khi bạn đang trình chiếu màn hình, chơi game hoặc sử dụng ứng dụng toàn màn hình. Tuy nhiên, hầu hết mọi người cũng cần thời gian không bị phân tâm để làm việc.
Việc bật Focus Assist theo mặc định, hoặc ít nhất là giúp dễ dàng lên lịch hơn, sẽ giúp mọi người hoàn thành công việc hiệu quả hơn. Bạn có thể tùy chỉnh những thông báo nào được phép hiển thị (như báo thức hoặc liên hệ ưu tiên) và đặt các quy tắc riêng của mình trong Settings > System > Focus Assist. Cá nhân tôi thích bật Focus Assist trên bảng thông báo (Action Center) của mình. Điều này cho phép tôi thuận tiện bật hỗ trợ tập trung và đặt thời gian khi tôi muốn tập trung vào một nhiệm vụ.
6. Chế Độ Ánh Sáng Đêm Tự Động (Night Light)
Cấu hình chế độ Night Light của Windows để tự động giảm ánh sáng xanh vào buổi tối, bảo vệ mắt người dùng.
Night Light là một tính năng tích hợp trong Windows giúp giảm lượng ánh sáng xanh phát ra từ màn hình của bạn bằng cách điều chỉnh màu sắc hiển thị sang tông ấm hơn. Tính năng này sẽ tự động kích hoạt sau khi mặt trời lặn hoặc trong khoảng thời gian bạn chỉ định. Bằng cách giảm ánh sáng xanh trên màn hình, Night Light có thể giúp giảm mỏi mắt và khó chịu, đặc biệt vào ban đêm khi bạn đã dành hàng giờ nhìn vào màn hình.
Để kích hoạt tính năng này, hãy truy cập Settings > System > Display > Night light. Sau đó, bạn có thể chọn cường độ và thời gian bật tắt tính năng.
7. Màn Hình Ảo (Virtual Desktops)
Quản lý nhiều màn hình ảo (Virtual Desktops) trên Windows để tổ chức công việc và các ứng dụng một cách hiệu quả.
Màn hình ảo là một trong những tính năng tăng năng suất của Windows đã thay đổi cách tôi làm việc. Công cụ này cho phép bạn sắp xếp các cửa sổ đang mở vào các không gian làm việc riêng biệt, giúp bạn giữ tập trung và phân chia rõ ràng giữa các nhiệm vụ khác nhau. Điều tuyệt vời về các màn hình ảo này là chúng vẫn duy trì trạng thái và có thể được truy cập ngay cả sau khi khởi động lại hoặc tắt máy tính Windows của bạn.
Để tạo một màn hình ảo, hãy nhấn Windows Key + Tab và nhấp vào biểu tượng dấu cộng ở cuối màn hình. Bạn có thể tạo bao nhiêu màn hình nền tùy thích. Cá nhân tôi giữ các màn hình riêng biệt cho các nhiệm vụ và sở thích khác nhau, chẳng hạn như viết, phát triển, giải trí và họp. Bạn thậm chí có thể tùy chỉnh từng màn hình bằng cách đặt tên và thiết lập hình nền độc đáo, để dễ dàng nhận biết không gian bạn đang sử dụng.
8. Tìm Thiết Bị Của Tôi (Find My Device)
Với rất nhiều người làm việc từ xa và mang laptop đi khắp nơi, việc có một tính năng theo dõi trong trường hợp bị mất trộm hoặc thất lạc là vô cùng quan trọng. Windows cung cấp tính năng Tìm Thiết Bị Của Tôi (Find My Device), cho phép bạn theo dõi laptop hoặc khóa nó từ xa. Tuy nhiên, tính năng này thường bị tắt theo mặc định.
Để bật nó, hãy truy cập Settings > Update & Security > Find My Device, và bật tùy chọn Save my device’s location periodically. Để tính năng này hoạt động, bạn cũng cần bật dịch vụ định vị (Location Services) để có thể theo dõi thiết bị của mình bất cứ khi nào nó kết nối internet.
9. Khóa Động (Dynamic Lock) trên Laptop
Cài đặt tính năng Khóa Động (Dynamic Lock) của Windows để tự động khóa máy tính khi người dùng rời đi, tăng cường bảo mật.
Một tính năng bảo mật và quyền riêng tư khác mà bạn có thể triển khai trên máy tính của mình là tính năng Khóa Động (Dynamic Lock). Tính năng này sẽ tự động khóa PC của bạn khi bạn rời đi, sử dụng tín hiệu Bluetooth của điện thoại làm yếu tố kích hoạt.
Tôi thấy điều này đặc biệt hữu ích trên laptop của mình khi làm việc tại các không gian làm việc chung (co-working spaces). Nó giúp tôi yên tâm hơn, vì tôi không phải lo lắng về việc ai đó truy cập laptop của mình nếu tôi rời đi để uống cà phê hoặc đi vệ sinh.
Để thiết lập khóa động trên máy tính của bạn, hãy truy cập Settings > Accounts > Sign-in options và chọn Dynamic lock. Sau đó, ghép nối điện thoại của bạn với máy tính qua Bluetooth. Hãy đảm bảo Bluetooth được bật trên cả điện thoại và máy tính trước khi bạn rời khỏi thiết bị.
Hầu hết các tùy chọn này chỉ mất vài giây đến một phút để kích hoạt, nhưng tiện ích mà chúng mang lại sẽ giúp trải nghiệm Windows của bạn tốt hơn rất nhiều. Sau khi bật các tính năng này, bạn sẽ thấy Windows hoạt động trực quan hơn, hiệu quả hơn và được tùy chỉnh tốt hơn theo quy trình làm việc của bạn. Hãy thử các tính năng này, và bạn sẽ tự hỏi làm thế nào mình đã từng sử dụng Windows mà không có chúng trước đây.
