Windows 11, phiên bản hệ điều hành mới nhất từ Microsoft, đã mang đến nhiều cải tiến về giao diện và trải nghiệm người dùng, hướng tới sự hiện đại và liền mạch hơn. Tuy nhiên, đối với những người dùng Windows lâu năm, quen thuộc với sự linh hoạt và hiệu suất mà các phiên bản trước đó mang lại, Windows 11 vẫn còn tồn tại một vài điểm khó chịu dai dẳng mà họ không thể bỏ qua. Mặc dù hệ điều hành này sở hữu nhiều tính năng vượt trội, một số quyết định thiết kế và thay đổi trong cách vận hành lại vô tình tạo ra những rào cản, gây ra sự bất tiện đáng kể trong quá trình sử dụng hàng ngày. Bài viết này sẽ đi sâu vào 9 vấn đề nổi bật mà người dùng thường xuyên gặp phải trên Windows 11, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công việc và trải nghiệm tổng thể.
1. Vẫn Phải Chuyển Đổi Giữa Settings và Control Panel
Microsoft đã nỗ lực trong việc chuyển đổi người dùng từ Control Panel truyền thống sang ứng dụng Settings hiện đại hơn, nhằm tạo ra một trải nghiệm thống nhất và tinh gọn. Tuy nhiên, quá trình này vẫn chưa hoàn tất, dù Windows 11 đã ra mắt hơn ba năm. Điều này dẫn đến một tình trạng khá bối rối: một số cài đặt chỉ có thể tìm thấy trong Control Panel, trong khi số khác lại độc quyền của ứng dụng Settings. Kết quả là, người dùng thường xuyên phải chuyển đổi qua lại giữa hai nơi này. Đôi khi, bạn có thể nhấp vào một tùy chọn trong Control Panel, nhưng lại bị chuyển hướng đến ứng dụng Settings, và ngược lại. Sự qua lại liên tục này thực sự gây khó chịu và bất tiện, khiến người dùng cảm thấy quy trình cài đặt trở nên thiếu nhất quán.
Hình ảnh so sánh giao diện Control Panel truyền thống và ứng dụng Settings hiện đại trên Windows 11, minh họa sự phân mảnh cài đặt.
2. Menu Chuột Phải và File Explorer Quá Đơn Giản
Bất kỳ ai đã từng sử dụng Windows 10 đều nhận thấy menu ngữ cảnh (right-click context menu) của Windows 11 kém hiệu quả hơn đáng kể. Nó ẩn nhiều tính năng hữu ích đằng sau tùy chọn “Show more options” (Hiển thị thêm tùy chọn), buộc người dùng phải thêm một cú nhấp chuột nữa để truy cập. Điều đáng nói là Microsoft không cung cấp một cách dễ dàng để khôi phục lại menu ngữ cảnh cổ điển của Windows 10. Do đó, lựa chọn tốt nhất hiện tại là giữ phím Shift trong khi nhấp chuột phải vào bất kỳ mục nào để truy cập menu đầy đủ.
So sánh menu chuột phải (context menu) mặc định của Windows 11 và menu cổ điển của Windows 10, cho thấy sự thiếu tính năng.
Vấn đề đơn giản hóa này cũng lan sang File Explorer. Giao diện ribbon được tinh gọn đã hạn chế quyền truy cập vào các chức năng thiết yếu như cắt, sao chép, dán, xóa và đổi tên. Mặc dù các chức năng này thường được thực hiện tốt hơn thông qua các phím tắt bàn phím, nhưng không phải ai cũng biết và sử dụng thành thạo chúng, gây cản trở cho những người dùng phổ thông.
3. Thay Đổi Ứng Dụng Mặc Định Phức Tạp Hơn Mức Cần Thiết
Mặc dù Windows 11 cho phép người dùng thay đổi ứng dụng mặc định, nhưng quy trình này lại không hề đơn giản. Ví dụ, nếu bạn muốn đặt một ứng dụng xem ảnh mới làm mặc định, bạn không thể chỉ chọn một ứng dụng và áp dụng nó cho tất cả các định dạng hình ảnh. Thay vào đó, bạn phải tự thay đổi thủ công cho từng loại tệp – JPG, PNG, TIFF, v.v. Điều này tốn thời gian và gây khó chịu. Ngoại lệ duy nhất là việc thay đổi trình duyệt web mặc định trên Windows 11 lại khá dễ dàng, tạo ra một sự thiếu đồng bộ trong trải nghiệm cài đặt.
Giao diện cài đặt ứng dụng mặc định trong Windows 11, minh họa quy trình thay đổi ứng dụng xem ảnh cho từng định dạng.
4. Yêu Cầu Bắt Buộc Tài Khoản Microsoft
Ngay từ thời điểm thiết lập Windows 11, người dùng đã được yêu cầu đăng nhập bằng tài khoản Microsoft. Microsoft quảng bá đây là cách để nâng cao trải nghiệm Windows và hợp lý hóa quyền truy cập vào các dịch vụ đám mây khác nhau của họ. Tuy nhiên, đối với những người dùng chú trọng quyền riêng tư như những người quen thuộc việc sử dụng tài khoản cục bộ truyền thống, yêu cầu này có cảm giác như bị ép buộc. Mặc dù có thể thiết lập Windows 11 mà không cần tài khoản Microsoft bằng cách sử dụng các thủ thuật hoặc thậm chí chuyển sang tài khoản cục bộ sau này, nhưng quy trình này không hề trực quan. Với việc tích hợp ngày càng nhiều tính năng AI của Microsoft, việc từ chối sử dụng tài khoản Microsoft đang ngày càng trở nên khó khăn hơn.
5. Thanh Taskbar Thụt Lùi So Với Windows 10
Không thể phủ nhận, thanh Taskbar của Windows 11 là một bước lùi hoàn toàn so với Windows 10. Vấn đề thực sự không phải là việc Menu Start được đặt ở giữa (mặc dù một số người cũng không thích điều đó), mà là việc Microsoft đã loại bỏ hầu hết các tùy chọn tùy chỉnh từng giúp thanh Taskbar trở nên hữu dụng hơn trong các phiên bản trước. Ví dụ, Windows 11 không cho phép bạn di chuyển thanh Taskbar sang phía trên, bên trái hoặc bên phải màn hình. Nếu bạn muốn một thanh Taskbar dọc, bạn phải tùy chỉnh nó bằng các ứng dụng của bên thứ ba.
Tương tự, không có cách nào tích hợp để thay đổi kích thước Taskbar. Nếu bạn muốn một thanh Taskbar lớn hơn, tùy chọn duy nhất của bạn là điều chỉnh tỷ lệ hiển thị, điều này ảnh hưởng đến mọi thứ trên màn hình.
Các tùy chọn tùy chỉnh thanh Taskbar giới hạn trong ứng dụng Settings của Windows 11, không cho phép di chuyển hoặc thay đổi kích thước.
Ngoài ra, còn có vấn đề về việc ghim tệp và thư mục. Trong Windows 10, bạn có thể dễ dàng ghim các thư mục hoặc thậm chí các tệp cụ thể thường dùng nhất vào thanh Taskbar để truy cập nhanh. Trong Windows 11, Microsoft đã loại bỏ chức năng này, buộc người dùng phải dựa vào các thủ thuật hoặc phần mềm để ghim các mục vào thanh Taskbar.
6. Menu Start Vẫn Không Hữu Ích
Giống như hầu hết người dùng, chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào Menu Start để nhanh chóng truy cập các ứng dụng và tệp yêu thích. Tuy nhiên, Menu Start của Windows 11 lại bị quá tải bởi những nỗ lực kém hiệu quả của Microsoft nhằm đẩy Bing vào mọi thứ. Bất cứ khi nào bạn tìm kiếm điều gì đó, ví dụ như muốn mở Paint, nó cũng hiển thị kết quả từ Bing.
Do đó, nếu bạn gõ nhầm – chẳng hạn như tìm kiếm “Painet” thay vì “Paint” – Windows 11 sẽ gây khó chịu khi mở trình duyệt hiển thị kết quả Bing cho truy vấn đó. Tệ hơn nữa, nó sử dụng Microsoft Edge cho việc này, bất kể bạn đã đặt trình duyệt nào làm mặc định.
Menu Start của Windows 11 hiển thị kết quả tìm kiếm kết hợp từ Bing, gây khó chịu cho người dùng không mong muốn.
Ngoài ra, còn có phần “Recommended” (Được đề xuất). Ngay cả khi bạn tắt các đề xuất trong Menu Start, nó vẫn tiếp tục gửi cho bạn thông báo, liên tục nhắc nhở bạn bật lại.
7. Tắt Hoặc Gỡ Bỏ Ứng Dụng và Dịch Vụ Microsoft Gây Phiền Toái
Nếu bạn không muốn sử dụng sâu vào hệ sinh thái của Microsoft, bạn sẽ thấy việc gỡ bỏ một số ứng dụng và chương trình của họ không hề dễ dàng. Ví dụ, nếu bạn muốn gỡ cài đặt Microsoft Edge khỏi Windows, bạn phải sử dụng các công cụ dòng lệnh hoặc các thủ thuật phức tạp liên quan đến chỉnh sửa registry.
Bảng điều khiển Widgets trên Windows 11 hiển thị ứng dụng Spotify, minh họa sự tích hợp sâu khó gỡ bỏ của các tính năng Microsoft.
Tương tự, Microsoft không hề tạo điều kiện dễ dàng để tắt bảng điều khiển Widgets hoặc xóa hoàn toàn tính năng Copilot. Tốt nhất, bạn chỉ có thể ẩn chúng đi, nhưng chúng sẽ vẫn xuất hiện nếu bạn vô tình nhấn phím tắt liên quan.
8. Quá Nhiều Bloatware
Ngoài các ứng dụng và chương trình thiết yếu, các máy tính Windows 11 thường được cài đặt sẵn nhiều phần mềm không cần thiết từ cả Microsoft và nhà sản xuất. Nhiều ứng dụng trong số này có xu hướng thúc đẩy người dùng đăng ký dịch vụ hoặc liên tục hiển thị quảng cáo. Bloatware không chỉ chiếm không gian lưu trữ quý giá mà còn có thể làm chậm hệ thống bằng cách chạy ngầm hoặc khởi động cùng hệ thống. Do đó, lựa chọn duy nhất là phải gỡ bỏ bloatware khỏi máy tính Windows 11, điều này là một công việc mất thời gian mà không ai muốn làm.
9. Khó Tránh Khỏi Quảng Cáo
Không ai thích quảng cáo. Đáng buồn thay, Windows 11 lại đầy rẫy chúng. Từ các ứng dụng được quảng cáo trong Menu Start, đến các gợi ý trong ứng dụng Settings và thậm chí cả khu vực thông báo, Microsoft liên tục đẩy các đề xuất và dịch vụ của mình xuyên suốt hệ điều hành. Những quảng cáo này xuất hiện dưới nhiều hình thức: các ứng dụng của bên thứ ba được cài đặt sẵn, các chương trình khuyến mãi dịch vụ riêng của Microsoft trong thanh Taskbar, và các cửa sổ bật lên thúc giục người dùng chuyển sang Edge hoặc dùng thử OneDrive. Mặc dù bạn có thể tắt hầu hết các quảng cáo trên Windows 11, nhưng chúng không nên xuất hiện ngay từ đầu – đặc biệt khi người dùng đã phải trả tiền cho bản quyền Windows của mình.
Mặc dù có những điểm gây khó chịu này, Windows 11 vẫn là hệ điều hành ưu tiên của nhiều người dùng. Dù còn xa mới đạt đến sự hoàn hảo, nhưng tổng thể hiệu suất và các tính năng mà nó mang lại vẫn vượt trội hơn những phiền toái. Hy vọng rằng, các bản cập nhật trong tương lai sẽ giải quyết những vấn đề này và giúp các khía cạnh kể trên trở nên dễ quản lý hơn. Cho đến lúc đó, người dùng sẽ phải dựa vào các thủ thuật và cách khắc phục để làm cho Windows 11 bớt khó chịu hơn trong quá trình trải nghiệm hàng ngày.
