Bạn nghĩ rằng chỉ cần đặt một mật khẩu phức tạp là đủ để bảo vệ Wi-Fi của mình ư? Hãy suy nghĩ lại. Bản thân tôi cũng từng tin rằng mạng Wi-Fi của mình đã an toàn tuyệt đối – cho đến khi tôi thực sự đi sâu vào kiểm tra các cài đặt của router. Việc tăng cường bảo mật Wi-Fi không chỉ đơn thuần là đổi mật khẩu, mà còn liên quan đến nhiều thiết lập cốt lõi khác trên thiết bị định tuyến của bạn. Để truy cập và thay đổi các cài đặt này, trước tiên bạn cần tìm hoặc biết địa chỉ IP của router. Sau khi có được địa chỉ IP, bạn có thể đăng nhập vào giao diện quản lý của router để thực hiện những điều chỉnh cần thiết nhằm nâng cao an ninh cho mạng không dây.
1. Kiểm Tra Giao Thức Mã Hóa Wi-Fi Của Bạn
Mã hóa là một trong những cài đặt quan trọng nhất trên router để bảo vệ an ninh Wi-Fi của bạn. WPA3 hiện là giao thức an toàn nhất, nhưng hầu hết các router sẽ đặt mặc định mã hóa là WPA2 để tối đa hóa khả năng tương thích với các thiết bị. Tuy nhiên, WPA2, ra mắt từ năm 2004, đã tồn tại nhiều lỗ hổng bảo mật, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng mạng Wi-Fi công cộng.
WPA3 là giao thức mã hóa Wi-Fi mới hơn, được bảo vệ tốt hơn. Nó cung cấp khả năng bảo vệ nâng cao chống lại các cuộc tấn công trung gian (Man-in-the-middle – MITM) và cải thiện đáng kể việc mã hóa giữa thiết bị của bạn và router. WPA3 cũng khắc phục hầu hết các vấn đề bảo mật lớn của WPA2 và nên là lựa chọn mặc định của bạn cho mã hóa Wi-Fi, bất kể bạn đang thiết lập Wi-Fi tại nhà hay nơi làm việc.
Người dùng kiểm tra cài đặt bảo mật Wi-Fi trên điện thoại cạnh router không dây
Vấn đề duy nhất là nó không hoàn toàn tương thích với WPA2, nghĩa là các thiết bị cũ hơn sẽ không thể kết nối với mạng chỉ dùng WPA3. Để khắc phục, hầu hết các router sẽ có cài đặt mã hóa hỗn hợp, cung cấp lợi ích bảo mật của WPA3 trong khi vẫn duy trì khả năng tương thích WPA2. Nếu chế độ hỗn hợp không có sẵn, hãy đảm bảo sử dụng WPA2-AES, vốn an toàn hơn nhiều so với WPA2-TKIP.
2. Vô Hiệu Hóa Wi-Fi Protected Setup (WPS)
Một mật khẩu mạnh thường khó nhớ và khó chia sẻ khi bạn cần thêm một thiết bị khác vào mạng. Đây là lúc Wi-Fi Protected Setup (WPS) tỏ ra hữu ích. Tính năng này cho phép bạn xác thực các thiết bị trên mạng chỉ bằng một nút bấm, không cần nhập mật khẩu phức tạp.
Tuy nhiên, dù WPS là một ý tưởng hay trên lý thuyết, nó lại tồn tại các lỗ hổng bảo mật có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. WPS còn sử dụng một mã PIN, vốn khá dễ bị tấn công brute force, nghĩa là tin tặc có một cách dễ dàng để truy cập mạng của bạn từ xa (với các công cụ như Reaver, được thiết kế để tấn công WPS từ xa).
Nút WPS trên router, một tính năng tiện lợi nhưng tiềm ẩn lỗ hổng bảo mật
Liên minh Wi-Fi Alliance, tổ chức chịu trách nhiệm đặt ra các tiêu chuẩn Wi-Fi, đã loại bỏ tính năng này để ủng hộ Wi-Fi Easy Connect. Tính năng mới này sử dụng một kênh được mã hóa để gửi thông tin xác thực từ router đến thiết bị yêu cầu kết nối mạng và ít bị tấn công chiếm quyền điều khiển từ bên ngoài hơn. Hầu hết các router hiện đại đều đã tắt WPS theo mặc định. Nếu bạn đang sử dụng một router cũ hơn, đặc biệt là loại đã hết vòng đời hỗ trợ, bạn nên kiểm tra cài đặt và vô hiệu hóa WPS nếu nó vẫn đang được bật.
3. Tắt Tính Năng Truy Cập Router Từ Xa
Nhiều router cung cấp khả năng truy cập quản trị từ xa, cho phép chủ sở hữu thay đổi cài đặt router ngay cả khi không ở trong mạng Wi-Fi nội bộ. Tuy nhiên, trừ khi bạn có yêu cầu cụ thể đối với quyền truy cập từ xa, tôi khuyên bạn nên tắt cài đặt này.
Việc vô hiệu hóa truy cập từ xa giúp Wi-Fi của bạn an toàn hơn vì nó loại bỏ một điểm vào tiềm năng cho tin tặc. Mức độ bảo mật của tính năng truy cập từ xa phụ thuộc phần lớn vào router và phần mềm của nhà sản xuất cụ thể. Một số router tiêu dùng hoặc router do nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) cung cấp không có bảo mật truy cập từ xa phù hợp hoặc có lỗ hổng cho phép tin tặc lạm dụng tính năng này để truy cập vào router Wi-Fi của bạn. Đây cũng là một trong những lý do lớn nhất khiến tôi quyết định thay thế router do ISP cung cấp.
Router Wi-Fi cũ với các cổng kết nối, minh họa rủi ro bảo mật từ tính năng truy cập từ xa
4. UPnP: Một Nguy Cơ Bảo Mật Tiềm Ẩn
Nếu bạn thường xuyên chơi game trực tuyến, chắc hẳn bạn đã từng gặp phải các vấn đề do cổng mạng bị đóng. Các chương trình trên máy tính của bạn sử dụng các cổng này để giao tiếp với một dịch vụ hoặc máy chủ cụ thể. Tuy nhiên, những cổng này cũng có thể cho phép tin tặc xâm nhập vào hệ thống của bạn.
Universal Plug and Play (UPnP) là một tính năng tự động mở cổng trên router của bạn cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Nghe có vẻ tiện lợi, nhưng đây chính là lý do tại sao bạn nên vô hiệu hóa UPnP trên router của mình.
Tin tặc có thể khai thác tính năng mở cổng tự động này (hay còn gọi là chuyển tiếp cổng) để truy cập vào router (và mạng của bạn) hoặc biến nó thành một phần của mạng botnet. Ví dụ, UPnP đã bị khai thác trong các cuộc tấn công phần mềm độc hại thực tế như Mirai, biến các thiết bị dễ bị tổn thương thành một phần của một botnet khổng lồ được sử dụng cho các cuộc tấn công DDoS quy mô lớn. UPnP cũng làm cho mạng của bạn yếu hơn từ bên trong. Nó không có bất kỳ cơ chế xác thực nào để kiểm tra các thiết bị hoặc các cổng mà nó mở, nghĩa là bất kỳ thiết bị nào từ bên trong mạng của bạn đều có thể mở bất kỳ cổng nào, dẫn đến khả năng rò rỉ dữ liệu.
Router Wi-Fi trên bàn, thể hiện sự tiện lợi nhưng cũng là nguy cơ bảo mật từ UPnP
5. Luôn Cập Nhật Firmware Cho Router Của Bạn
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, việc cập nhật router là yếu tố then chốt để giữ cho mạng Wi-Fi của bạn an toàn. Hầu hết mọi người chỉ cắm router vào và sử dụng cho đến khi họ mua một chiếc mới. Đừng là số đông đó.
Các lỗ hổng và khai thác mới thường xuyên được phát hiện, ảnh hưởng đến toàn bộ dòng sản phẩm router. Điều này có nghĩa là ngay cả khi router của bạn an toàn khi bạn mua, một lỗ hổng mới có thể biến nó thành một rủi ro bảo mật. Để khắc phục điều này, các nhà sản xuất thường phát hành các bản vá bảo mật. Đôi khi, bạn thậm chí có thể thấy các bản sửa lỗi, cập nhật tính năng và nhiều hơn nữa.
Router hiện đại với bốn ăng-ten, nhấn mạnh tầm quan trọng của cập nhật firmware định kỳ để tăng cường bảo mật
Việc cập nhật router không phải lúc nào cũng là một thao tác đơn giản chỉ với một cú nhấp chuột. Mặc dù một số router có nút kiểm tra các bản cập nhật firmware, nhưng bạn có thể sẽ phải tải xuống tệp cập nhật theo cách thủ công và tải lên router của mình. Dù sao đi nữa, các bản cập nhật firmware cho router luôn mang lại những cải tiến quan trọng về bảo mật và tính năng và nên được cài đặt càng sớm càng tốt.
Tóm lại, việc bảo vệ mạng Wi-Fi của bạn đòi hỏi nhiều hơn là chỉ một mật khẩu mạnh. Từ việc ưu tiên mã hóa WPA3 và vô hiệu hóa các tính năng kém an toàn như WPS hay truy cập từ xa, đến việc tắt UPnP và đặc biệt là thường xuyên cập nhật firmware, mỗi bước đều góp phần tạo nên một lớp phòng thủ vững chắc cho mạng không dây của bạn. Đừng chần chừ, hãy kiểm tra ngay các cài đặt trên router của bạn để đảm bảo an toàn tối đa cho dữ liệu và thiết bị của mình. Bạn có kinh nghiệm hay mẹo bảo mật Wi-Fi nào khác không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
